Helgafell - 01.04.1943, Page 85

DÝRTÍÐARMÁLIN
221
sambanda launþega um, að verðlags-
uppbót á laun næsta mánuð eftir lækk-
un verðlagsins sé miðuð við verðlagið
þann 1. þess mánaðar, en ekki þann
I. næsta mánaðar á undan, eins og
venja er til.
MáliS kom nú fyrir til 2. umræðu
og mæltu fjárhagsnefndarmenn allir
með tillögum nefndarinnar. Fulltrúar
bænda tóku nokkrir til máls og töldu
breytingartillögur stjórnarinnar mjög
ósanngjarnar í garð bænda, en for-
vígismenn launþega töldu, að þær
gætu haft launaskerðingu í för meS
sér, því að engin trygging væri fyrir
því í tillögunum, að framfærsluvísital-
an yrði raunverulega 220, er til kæmi.
Þeir ráðherranna, er töluðu, létu svo
skýrt í Ijós, aS eigi tíarÖ misskilið, aS
jbeir teldu tillögur fjárhagsnefndar meS
öllu óviðunandi. MeS þeim væri lausn
dýrtíðarmálsins aðeins skotið á frest,
en sá frestur keyptur dýru verði með
ca. 6 milljón króna framlagi úr ríkis-
sjóSi, og fullkomið öryggisleysi yrði
ríkjandi í atvinnu- og fjármálalífi þjóð-
arinnar eftir sem áður.
Ég átti nokkur orðaskipti við full-
trúa bændastéttarinnar við aðra um-
ræðu í neðri deild og rökstuddi þá
skoðun mína, að afurSaverðið væri
óeðlilega hátt í samanburði við kaup
launþega, þrátt fyrir grunnkaupshækk-
anir, og stríðsárin í heild sinni hefðu
fært bændastéttinni meiri kjarabætur
hlutfallslega en öðrum vinnandi stétt-
um. Um þetta væri ekki nema gott
eitt aS segja, ef ekki væri svo ástatt,
að tíerðlag innlendrar framleiÓslu rœS-
ur mestu um dýrtíÓina, eins og hún
birtist í vísitölunni, en hitt er þó vissu-
lega fagnaðarefni, að bændur hafa
hrist af sér skuldaklafann.
í desembermánuði var vísitalan 272
st*g og hafði þannig hækkað um 172
stig síðan 1939. Af þessum 172 stigum
áttu 4 innlendir vöruflokkar 100 stig:
Kjötmeti ................. 31.4 stig
Fiskur og fiskmeti ....... 7.18 —
Mjólk, feitmeti (smörlíki
meðtaliS) og egg....... 53.61 —
GarSávextir .............. 7.83 —
Samtals 100.02 stig
Þab er eftirtektartíert, aS allar aðrar
nauÓsynjatíörur, sem keypt°r eru *
ófriSarlöndunum, fluttar hingaÖ með
háum farmgjöldum, tíegna stríðstrygg-
inga og áhœttuþóknunar, og verða au\
þess fyrir áhrifum af hinu háa þaup-
gjaldi tíið alla dreifingu og tiinnslu
innanlands, áttu eþki sök á nema 72
stiga hœþþun á tiísitölunni frá stríðs-
hyrjun.
Ef litiS er á hag bænda í ljósi afurða-
verðsins frá stríðsbyrjun, kemur í ljós,
aS strax á árinu 1939 þom þeim þjara-
hót. Gærur og ull seldust viS stríðs-
verði þá um haustið. VerS það, er
bændur fengu fyrir gærur, varS um
120% hærra en 1938, ullarverðiS varS
um 60% hærra (I. flokkur) og kjöt-
verðið (I. flokkur) um 27% hærra en
1938. Launþegar báru hins vegar skarS-
an hlut frá borði vegna þeirrar launa-
lækkunar, er leiddi af gengisfellingu
krónunnar.
SamanburSur á framfærslukostnaði,
Dagsbrúnarkaupi (fyrir 10 tíma vinnu)
og útsöluverði landbúnaðarafurða ár-
in 1940—1942 lítur þannig út:
MeSalvísitala:
Framfærslu- Dagsbrúnar- Landbún.-
kostnaðar kaups afurða
1940 . ... 132 119 128
1941 . ... 160 157 198
1942 . ... 206 246 301