Morgunblaðið - 25.03.2000, Qupperneq 56

J6 LAUGARDAGUR 25. MARS 2000
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ

-
^tBRgKgfr.■■
W'
p I
Si.
M| r
3’

w
«•

:r: i
P ÆFm.
I ÆTm
nr r
WWBHWW
a
O’-
3
c
<
o*
c
Faxafeni 8
alla daga 1 2-1 9
Hvar er póst-
húsið mitt?
NÚ ER svo málum
háttað að um 4400
heimili í dreifbýli fá
póst sjaldnar en fimm
sinnum í viku og þótt
samgöngum og fjar-
skiptum hafi fleygt
fram hafa póstsam-
göngur lítið breyst fyr-
ir þessa þegna lands-
ins. í umræðu um
byggðastefnu og jöfn-
un tækifæra hefur lítið
verið minnst á mikil-
vægi póstsendinga.
Póstburður skiptir
hins vegar miklu fyrir
landsbyggðina. Fyrir
það fyrsta eru það lýð-
réttindi að fólk fái blöð og bréf með
sem minnstri töf og geti fylgst með
fréttum og landsmálaumræðu eða
rekið erindi sín gagnvart stofnunum
og fyrirtækjum. Og í öðru lagi eru
tíðar og öruggar póstsendingar höf-
uðatriði fyrir atvinnuuppbyggingu
sem tengist tölvum og nýsköpun.
Má þar nefna að verslun á Netinu er
háð því að vörunni sé komið til neyt-
andans í pósti. Öll slagorðin um „að
staðsetning skipti ekki máli“ í heimi
tækni og fjarskipta gera leynt og
ljóst ráð fyrir því að fyrir hendi sé
skilvirkt og skjótt póstburðarkerfi. I
ljósi þessa ber brýna þörf til að auka
póstþjónustu hérlendis og jafnframt
forðast skammsýnar tillögur sem
gera ráð fyrir lokun pósthúsa úti á
landi eða lækkun þjónustustigs.
Póstur fímm daga í viku
Samkvæmt upplýsingum frá sam-
gönguráðuneytinu er nú undirbúið
að auka tíðni póstsendinga úti á
landi. Á þessu ári er áætlað að hefja
fimmdaga póstþjónustu á leiðunum
frá Borgarnesi, Hvammstanga,
Hvolsvelli, Sauðár-
króki og Selfossi. Á því
næsta er fyrirhugað að
hefja fimmdaga þjón-
ustu frá pósthúsunum
á Akranesi, Blönduósi,
Búðardal, Egilsstöð-
um, Hellu og Húsavík.
Það ber að lofa allt sem
gengur í rétta átt.
Þetta eru þó skref sem
hefðu átt að vera stigin
fyrir nokkuð löngu. En
eftir þessar breytingar
verða enn um 1.615
heimili á landinu sem
sitja uppi með þriggja
daga eða stopulli þjón-
ustu í viku.
Það er mikið áhyggjuefni ef fylgt
verður eftir hugmyndum um lokun
margra pósthúsa úti á landi eða að
skerða þjónustu þeirra.
Skilvirkni póstkerfis byggir ekki
aðeins á því að geta fengið póst held-
ur einnig að geta sent hann frá sér.
Það verður tvímælalaust að teljast
spor í ranga átt ef íbúar ákveðinna
byggðarlaga verða að leggja á sig
aukinn akstur, tíma og ferðalög til
þess eins að senda ábyrgðarbréf eða
setja pakka í póst. Auðvitað skiptir
máli kostnaður við rekstur póstþjón-
ustunnar og ef til vill má hagræða
með því að sameina rekstur banka
og pósthúsa á einstaka stöðum, en
báðar þessar greinar hafa trúnað og
öryggi sem aðalsmerki. Frumvarp
til laga sem heimilar það liggur nú
fyrir alþingi. Hinsvegar er það ekki
aðlaðandi hugmynd að hnoða póst-
afgreiðslum inn í matvörubúðir eða
bensínafgreiðslur.
Kröfur til póstþjónustunnar
Starfsskipulag Pósts og síma hér-
lendis hefur verið mikið breytt og
stofnuninni skipt upp. í sjálfu sér
skiptir ekki miklu hvaða nafn póst-
þjónustan hefur. Það sem skiptir
máli er þjónusta og skilvirkni. En
samkvæmt lögum um póstþjónustu
frá árinu 1996 virðist sem fáar
skyldur fylgi póstburði hérlendis
aðrar en þær að gæta trúnaðar,
póstleyndar og skila póstinum á sinn
stað í heilu lagi. Ekki eru gerðar
neinar kröfur um hraða né lág-
marksþjónustustig. Með öðrum orð-
um, hagsmunir almennings eru ekki
varðir með sýnilegum eða ákveðnum
hætti í núgildandi lögum og reglum
um póstburð.
Þess vegna er nú nauðsynlegt að
skilgreina ítarlega þær kröfur sem
gera þarf til póstþjónustunnar og
tryggja öllum íslendingum jafnan
Póstur
Það verður að teljast
spor í ranga átt ef íbúar
ákveðinna byggðarlaga
verða að leggja á sig
aukinn akstur, tíma og
ferðalög, segir Jón
Bjarnason, til þess eins
að senda ábyrgðarbréf
eða setja pakka í póst.
aðgang að póstburðarkerfinu.
Kveða þarf skýrt á um ákveðið lág-
marks þjónustustig póstsins sem all-
ir þegnar landsins eiga rétt á og ekki
er hægt að brjóta gegn. Póstburðar-
kerfið snýst ekki aðeins um flutning
á hlutum á milli tveggja staða heldur
er það í raun og veru net sem teygir
sig yfir landið allt. Eðlilegt er að inn-
an þess nets gildi eitt gjald þótt
bréfin ferðist mislangt og með mis-
jafnri fyrirhöfn. Einnig ætti að
kveða á um hve langur tími má líða
frá því að póstsendingu er skilað inn
til dreifingar og þar til hún á að vera
komin á áfangastað.
Margir hafa látið fjálgleg orð falla
um möguleika landsbyggðarinnar
með tilkomu tölvupósts og Netsins,
sem eiga að gera staðsetningu að
aukaatriði. Ekki skal þvi neitað að
þessir hlutir opna marga möguleika
úti á landi. Hins vegar ef á að selja
eitthvað sem verður ekki flutt með
rafboðum er ljóst að netviðskipti
kalla á ákveðnar kröfur í póstsam-
göngum. Það er í raun pósturinn
sem gefur tölvuheiminum jarðsam-
band og það er reynsla erlendra
ríkja að netviðskipti kalla á stór-
auknar póstendingar. Framtaks-
samt fólk í sveit eða kaupstað sem
vill fá aukatekjur með því að selja
hannyrðir, fjallagrös eða annan
varning og þjónustu í gegnum ver-
aldarvefinn, verður jafnframt að
hafa góðan aðgang að póstafgreiðslu
til þess að geta stundað þessi við-
skipti. Þetta verða stjórnendur
landsins að hafa í huga þegar mótuð
er framtíðarstefna í póst- og sam-
göngumálum landsins. Sagan geym-
ir mörg dæmi um hvernig
skammsýnar spamaðaraðgerðir
hafa leitt af sér verri þjónustu og
aukinn kostnað þegar fram í sækir.
Póstur og byggðastefna
Stefna íslenskra stjórnvalda í
póstmálum má ekki fela í sér þær
þversagnir að fjölga heimilum sem
hafa fimmdaga póstburð, en jafn-
framt stíga mörg skref aftur á bak
með því að fækka póstafgreiðslu-
stöðum og draga úr þjónustu þeirra.
Nær væri að færa aukin verkefni til
pósthúsa í dreifbýli t.d. frá höfuð-
stöðvunum fyrir sunnan og þannig
styrkja stöðu þeirra. Hvert starf á
Hofsósi, Varmahlíð, Vík í Mýrdal
eða Kirkjubæjarklaustri skiptir
miklu máli fyrir byggðina. Há-
stemmd orð um hvernig tölvur og
fjarskipti eigi að efla og treysta
byggð um landið eru marklítil ef
póstburður getur ekki fylgt netvið-
skiptum eftir. Góð póstþjónusta er
ekki aðeins lýðréttindi heldur einnig
mjög mikilvægur hluti af framsýnni
byggðastefnu.
Höfundur er alþingismaður Vinstri
hreyfíngarinnar - græns framboðs
á Norðurlandi vestra.

Jón
Bjarnason
/ ReebonX
körfuboltaskór Cash
dmx lite, st. 6,5-11,5
. Áður 9.990 Nú 5.990/
Reebok
takkaskór Laguna,
st. 7-12 Áður 5.990
v Nú 3.990
/ Nike skór (
AIR MAX, herrast. 10-12,5
Áður 15.690
\ NÚ 8.900 7
Fila nærfö
&0°/o afsl.
Mikið úrval
Gerry micro
íþróttagalli,
st. XS-XXL Áður 5.990
. Nú 3.990 y
IþróUatöskur "u 9
■ «“ 995 /Ú Iþróttagalli
<\/ í m. 2 buxum, st. 4-14
\ Áður 4.990
_______I w V Nú 3.490 x*
Speedo
sundffatnaður
50% afsláttur
r Reebok \
hlaupaskór Aztrek 99,
v st. 6,5-12,5. Áður 7.990
K Nú 4.990 y
Reebok skór
ClaSSÍC kven + herra
Áður 3.990
V Nú990_^
^ Nike skór \
AIR MAX, kvenst. 8,5-10,5
Áður 15.690
\ Nú 8.900 7
m. 2 buxum, st. S-XXXL
Áður 5.990
V Nú 3.990 7
NÓATÚN 17
S. 511 4747
Opið í dag
kl. 10-18 og
sunnudag 12-18
SPAR SPORT
TOPPMERKI Á LÁGMARKSVERÐI
fl^i - 1
Ba, Jl
í MORGUN HÓFST OKKAR LANDSFRÆGA