Morgunblaðið - 26.05.2000, Síða 12

12 FÖSTUDAGUR 26. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Tveir þingmenn gera könnun á viðhorfum til rafmagnsöryggismála
76,5% telja ástand raf-
magnsöryggis óviðunandi
í KÖNNUN sem þingmennirnir Gísli
S. Einarsson, Samfylkingu, og Ög-
mundur Jónasson, Vinstrihreyfing-
unni - grænu framboði, hafa gert á
viðhorfum til rafmagnsöryggismála í
landinu kemur í ljós að aðeins einn af
hverjum fimm sem svöruðu telja nú-
verandi ástand viðunandi. Rúmlega
þrír fjórðu, 76,5% telja hins vegar nú-
verandi ástand rafmagnsöryggismála
óviðunandi.
Gísli og Ögmundur kynntu niður-
stöður könnunarinnar á fréttamanna-
fundi í gær. Kom fram í máli þeirra að
þeir telja niðurstöðumar mjög sterka
vísbendingu um að eftirlit með raf-
magnseftirliti sé ekki sem skyldi og
hyggjast þeh- fylgja málinu eftir á AI-
þingi þegar í haust.
Þeir sögðu hins vegar of snemmt
að kveða upp úr um hvernig það yrði
HÁHYRNINGNUM Keikó var
sleppt út úr girðingu sinni í
Klettsvík í Vestmannaeyjum um
klukkan sex í gærmorgun áður
en hafist var handa við að
sprengja þar vegna hafnar-
framkvæmda. Keikó var kominn
aftur inn í girðinguna um þremur
klukkustundum siðar. Honum var
sleppt út úr víkinni vegna þess að
gert enda vonast þeir félagar til að
hægt verði að ná þverpólitískri sátt
um aðgerðir í þinginu.
Tildrög þess að þeir Gísli og Ög-
mundm- ákváðu að efna til slíkrar
könnunar voru staðhæftngar um að
rafmagnseftirliti væri mjög ábóta-
vant í landinu í kjölfar breytinga sem
gerðar voru 1996.
Með lagabreytingum sem gerðar
voni 1996 vai' horfið frá opinberu eft-
irliti með háspennu og lágspennu-
virkjum, þ.e.a.s. dreifikerfum raf-
veitna og neysluveitum til hins
almenna notanda. í staðinn var tekin
upp takmörkuð úrtaksskoðun á veg-
um einkaaðila undir umsjón Löggild-
ingarstofu. Klofnaði þriggja manna
nefnd sem þáverandi iðnaðarráð-
heira skipaði á síðasta ári til að kanna
gagnrýni á hið nýja fyrirkomulag og
óttast var að sprengingarnar
gætu valdið honum skaða.
Keikó fylgdi bátnum
Að sögn Halls Hallssonar, tals-
manns samtakanna Ocean Futur-
es, fylgdi Keikó báti umsjónar-
ákváðu þeir Gísli og Ögmundur þá að
efna til áðurnefndrar könnunar.
Send voru bréf til löggiltra rafverk-
taka, rafveitna, tryggingafyrirtækja
og aðila sem sinna brunavörnum og
var úrtakið alls um 600 manns. Gísla
og Ögmundir bárust 200 svör, eða frá
um það bil þriðjungi þeirra sem
spurðir voru, þai- af 117 svör frá raf-
verktökum en þeir töldu tvo þriðju af
úrtakinu.
82,5% telja að breyta
beri eftirlitskerfinu
Helstu niðurstöður eru þær að
76,5% telja núverandi ástand raf-
magnsöi-yggismála óviðunandi, eins
og áðui- kom fram. 78% telja að af
hálfu opinberra aðila hafi ekki nægi-
lega verið kannað ástand rafmagns-
öryggismála eftir að breytingar voru
manna sinna út úr girðingunni
eins og honum hefur verið kennt.
Hann sagði að áður en lagt hefði
verið af stað hefði verið flogið í
kringum Vestmannaeyjar til að
kanna hvort aðrir háhyrningar
eða hvalir væru í grenndinni en
gerðar á eftirlitskerfinu. Ennfremur
telja 82,5% þeirra sem svöruðu að eft-
irlitskerfinu beri að breyta, og þar af
vilja 38% hverfa til fyrra fyrirkomu-
lags en 44,5% vilja nýtt eftirlitskerfi
þar sem til greina kæmi nýtt fyrir-
tæki á vegum hins opinbera með
dreifingu starfsmanna um land allt.
Er í þessu sambandi rétt að nefna að
þær tvær skoðunarstofur sem nú eru
starfræktar eru báðar á suðvestur-
hominu og þykir það hafa valdið sér-
stökum erfiðleikum á landsbyggðinni.
Loks má nefna að 59% töldu mark-
aðseftirlit með raffongum óviðunandi.
Töldu aðeins 7,5% að einkareknar
skoðunarstofur ættu að annast þetta
eftirlit en um helmingur svarenda
vildi hins vegar að hinir sömu og sjá
um eftirlit raforkuvirkja sinni eftirliti
raffanga.
svo hefði ekki reynst vera. Hann
sagði að þetta hefði verið gert
því þjálfarar Keikós vildu ekki að
svo stöddu að hann hitti aðra há-
hyrninga.
Hallur sagði að Keikó hefði
fylgt. bátnum norður og vestur
fyrir Heimaey og að Stafsnesi áð-
ur en haldið hefði verið til baka
inn í Klettsvíkina.
Braut ekki
lögmanna-
lög
MEIRIHLUTI úrskurðarnefndar
lögmanna hefur komist að þehri nið-
urstöðu að Jón Steinar Gunnlaugsson
hæstaréttarlögmaður hafi ekki brotið
lögmannalögin með ummælum sínum
um dóm Hæstaréttar í kynferðis-
brotamáli sem hann var veijandi í.
I úrskurðarorðum, sem hæstai'étt-
arlögmennÚTiir Þórunn Guðmun-
dsdóttir, Bjami Þór Óskarsson og
Kristín Briem skrifa undir segir að
Jón Steinar teljist með ummælum
sínum og háttsemi ekki hafa gert á
hlut kæranda og kostnaðarkrafa kær-
anda sé því ekki tekin til greina.
Minnihluti nefndarinnar, Elín Sig-
rún Jónsdóttir og Viðar Már Matt-
híasson, skilaði sératkvæði og í úr-
skurðarorði þeirra segir að kærða sé
veitt áminning og skuli hann gi-eiða
kæranda 150 þúsund krónur í máls-
kostnað.
Kvörtun kæranda í málinu beindist
að því meintum rekstri kærða á mál-
inu í fjölmiðlum og háttsemi, sem
hann hafi sýnt opinberfega í tengslum
við sakamálið.
Málið varðar ýmis ummæli, sem
féllu í umræðu um málið eftir að dóm-
ur féll í Hæstarétti, þar sem úrskurði
í héraði var snúið við og meirihluti
felldi sýknudóm vegna skorts á sönn-
unum en minnihlutinn vildi sakfella.
Tók Jón Steinar þátt í þeirri umræðu
með greinaskrifum og viðtölum og
fjallaði um málið í útvarpsþætti.
Allir aðalmenn siðanefndar Lög-
mannafélags íslands viku sæti vegna
vanhæfis og tóku þeirra sæti vara-
menn að undanskildum fulltrúa Dóm-
arafélags íslands og skipaði þá félag-
ið Viðar Má Matthíasson
lagaprófessor.
í úrskurði úrskurðarnefndar Lög-
mannafélagsins er farið yfir þau um-
mæli sem kærandi tiltekur máli sínu
til stuðnings. Meirihlutinn kveðst
hafa tilgi-eint þrjú tilvik, sem kærði
hafi fjallað um og ekki verði fundin
stoð í dómunum. I öðrum ummælum,
sem kærandi hefur tilgreint, telur
nefndin að felist umfjöllun um atriði,
sem hafi komið fram í dómunum eða
séu ályktanir, sem kærða sé heimilt
að draga af þeim gögnum og skýrsl-
um, sem dómamir byggjast á.
Minnihlutinn kemst hins vegar að
þeirri niðurstöðu að í 10 tilvikum hafi
kærði gert á hlut kæranda með þeim
hætti að það eigi að varða hann viður-
lögum.
Keikó utan Klettsvíkur
Morgunblaðið/Sigurgeir
Beaton Tulk, byggðamálaráðherra Nýfundnalands, heimsótti Island
Þarf að hjálpa fólki
að hjálpa sér sjálft
Margt líkt með byggða-
þróun í löndunum tveimur
BEATON Tulk, ráðherra byggða-
mála í ríkisstjóm Nýfundnalands og
Labrador, segir margt líkt með þeirri
þróun sem orðið hefur í byggðamál-
um hér á íslandi og á Nýfundnalandi.
Flutningar fólks úr dreifbýli í þéttbýli
hafi mjög farið vaxandi og menn átti
sig á nauðsyn þess að spyma við fót-
um. Tulk var hér á landi í vikunni og
hann sagðist í samtali við Morgun-
blaðið vonast til þess að heimsókn
hans yrði til þess að stjómvöld land-
anna tveggja tækju upp nánara sam-
starf í þessum málum enda ljóst að
þau gætu ýmislegt lært hvort af öðm.
Tulk hélt heim til Nýfundnalands í
gærdag eftir nokkurra daga dvöl hér
á íslandi en hingað segist hann hafa
komið til að kynna sér aðstæður í
byggðamálum. Einkum hafi hann
haft áhuga á að skoða þróun mála úti
á landsbyggðinni. Hann fór norður á
Akureyri og kom m.a. við í Hrísey og
hann heimsótti líka ýniis fiskvinnslu;
fyrirtæki víðsvegar á landinu. í
Reykjavík gafst honum síðan tæki-
færi til að kynna sér starfsemi ís-
lenskrar erfðagreiningar hf.
„Það er margt svipað með Islandi
og Nýfundnalandi," segir Tulk. íbúar
Beaton Tulk, byggða-
málaráðherra Ný-
fundnalands og Labra-
dor, var hér á landi í
vikunni. Davíð Logí Sig-
urðsson ræddi við hann.
Nýfundnalands eru að vísu ögn fleiri,
eða um 560 þúsund, en höfúðborgin
St. John er svipuð að stærð og
Reykjavík. „Island hefur síðan eins
og Nýfundnaland og Labrador byggt
tilvem sína á fiskvinnslu og sömuleið-
is er hér að finna mörg afar lítil bæj-
arfélög eins og heima.“
Undanfaiin misseri hefur byggðar-
öskun sett svip sinn á samfélagið þar
vestra rétt eins og hér á íslandi og
segir Tulk að þessi þróun virðist ná-
tengd þróun í fiskvinnslu. Á þeim
stöðum þar sem fiskurinn sé nú að
mestu unninn á sjó - og þar sem um
leið er minna um atvinnu í landi - hafi
fólki fækkað mjög.
Hmn í botnfiskvinnslu árið 1992
hafi aukinheldur haft afar slæm áhrif
á byggðaþróun á Nýfundnalandi.
„Margir fluttu á brott frá þessum
strjálbýlu stöðum og í þéttbýlið og
jafnvel yfir til Kanada. Sá vandi, ef
það telst vandi, að halda sveitum í
byggð og tryggja að unga fólkið neyð-
ist ekki til að flytja þaðan er því um
margt sambærilegur við það sem hef-
ur verið að gerast hér á Islandi."
Ungt fólk í dag hefur aðrar
væntingar til lífsins
Tulk játai' að almennt talað sé erfitt
að bregðast við byggðaröskun eins og
þeirri sem hefur átt sér stað á Islandi
og Nýfúndnalandi. „Ég hef í stöðu
minni sem byggðamálaráðherra kom-
ist að raun um að ungt fólk í dag vill
einfaldlega lifa öðmvísi lífi en foreldr-
ar þess, afar og örnrnur," segir hann.
„Séu réttu störfin í þéttbýlinu vill það
einfaldlega flytja þangað."
Ekki þýði hins vegar að leggja árar
í bát og Tulk segir að samvinna á milli
stjómvalda á Islandi og Nýfundna-
landi geti vel stuðlað að árangri. „Við
getum lært mjög mikið af hvort öðm.
Ef eitthvað hefur gefið góða raun á
íslandi þá er engin ástæða til að það
geti ekki einnig gefið góða raun á
Beaton Tulk, byggðamálaráð-
herra Nýfundnalands.
Nýfundnalandi."
Að sögn Tulks em þær sértæku
ráðstafanú- sem íslensk stjómvöld
hafa gripið til afar svipaðar þeim ráð-
stöfunum sem menn hafa gert á Ný-
fundnalandi. MikO áhersla hafi t.d.
verið lögð á að breyta um áherslur í
atvinnumálum. Þannig sé reynt að
koma í veg fyrir að í litlu byggðarlagi
snúist allt um eina atvinnugrein. Ein-
ungis með þeim hætti sé hægt að
tryggja næga atvinnu handa fólki í
sveitum landsins.
Það eigi síðan við um bæði Island
og Nýfundnaland að lögð hafi verið
mikil áhersla á að styrkja rekstrar-
gmndvöll lítilla iðnfyrirtækja, auk
þess sem sérstaklega hafi verið hugað
að ferðamannaiðnaðinum.
„Við erum á þeirri skoðun," segir
Tulk, „að eitt af því mikilvægasta sem
við getum gert sé að tryggja að fólkið
á þessum dreifbýlu svæðum sé sjálft
beinir þátttakendur í viðspyrnu gegn
byggðaröskun. Öðmvísi náum við
ekki árangri."
Segir Tulk að í þessu skyni hafi
Nýfundnalandi og Labrador verið
sldpt upp í 20 svæði og þannig telji
menn að auðveldara verði að standa
að öflugri atvinnuþróun. Sérstökum
svæðanefndum er síðan falið að móta
stefnu til framtíðar á sínu svæði. Er
þetta kerfi, að mati Tulk, ekki ósvipað
því sem íslenski iðnaðar- og viðskipta-
ráðherrann, Valgerður Sverrisdóttir,
hefur reynt að stuðla að. Hér á íslandi
hafi sveitarstjórninar að vísu meiri af-
skipti af þessari vinnu og Tulk segir
að það sé til eftirbreytni og vonast
hann til þess að strax á næsta ári
verði sveitarstjómimar á Nýfundna-
landi hafðar með í ráðum í rikari
mæli.
„Eitt af því sem við höfum hins veg-
ar gert með góðum árangri, að mínu
mati, er að sýna fólkinu fram á að það
sé hægt að hverfa frá fábreyttu til
fjölbreyttara atvinnulífs. Við höfum
gert þetta með öflugri herferð þar
sem við gáfum dæmi um vel heppnað-
ar aðgerðir í þessa átt.“
Segir Tulk að sér hafi sýnst sem fúll-
trúar íslenskra stjómvalda hafi smám
saman verið að komast á þá skoðun að
þetta sé eitthvað sem einnig megi gera
hér á landi með góðum árangri.