Morgunblaðið - 28.10.2000, Síða 1

STOFNAÐ 1913
248. TBL. 88. ÁRG.
LAUGARDAGUR 28. OKTÓBER 2000 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Átök á sjálf-
stjórnar-
svæðunum
PALESTINUMAÐUR féll í átökura
við ísraelska hermenn í Erez-landa-
mærastöðinni á Gaza-svæðinu í gær
og þrír féllu á Vesturbakkanum.
Einn hinna föllnu var 15 ára ungl-
ingur. Þúsundir manna réðust með
grjótkasti að hermönnunum til að
mótmæia stefnu ísraelsstjómar,
sumir vopnaðir skotvopnum. „Við
viljum stóra sprengju!" söngluðu
mótmælcndur í borginni Nablus.
Hermennirnir svöruðu með því að
skjóta gúmmíhúðuðum byssukúlum
á andstæðinga sína og varpa hvell-
sprengjum, sem ætlað er að deyfa
fólk í nokkrar sekúndur með högg-
byigjunni.
A fimmtudag hjólaði 24 ára gam-
all Palestinumaður, sem fest hafði
sprengiefni á bak sér, inn á svæði
Israelshers á Gaza og sprengdi sig í
loft upp. Ekki fórust fleiri í tilræð-
inu. A myndinni sést ungur Palest-
fnumaður skjóta með slöngvivað að
stöðvum ísraela í gær.
Reuters
Brotist inn í
tölvukerfí Microsoft
Segja tjón-
ið vera lítið
London. Reuters.
STEVE Ballmer, forstjóri og aðal-
framkvæmdastjóri Microsoft, sagði í
gær, að tölvuþijótar sem brutust inn
í tölvukerfi fyrirtækisins hefðu ekki
komist yfir frumkóða helstu hug-
búnaðarkerfanna. Innbrotið er engu
síður mjög mikið áfall lyrir Micro-
soft og er málið nú til rannsóknar hjá
FBI, bandarísku alríkislögreglunni.
Öryggisstarfsmenn Microsoft
komust að því á miðvikudag, að brot-
ist hafði verið inn í tölvukerfið, og
hugsanlegt er, að þijótarnir hafi haft
aðgang að því í allt að þijá mánuði.
Var fyrst skýrt frá þessu í The Wall
Street Journal og þá jafnvel talið, að
tölvuþijótamir hefðu komist yfir
frumkóðana eða frumdrögin að nýj-
ustu útgáfum af hugbúnaðarkerfum
á borð við Windows-stýrikerfið og
Office-vöndulinn. Ballmer þvertekur
hins vegar fyrir það.
■ Gætu hafa náð/29
Talsmenn Dana og Færeyinga segja viðræðum ekki endanlega slitið
Misvísandi yfírlýsingar
um ástæður deilnanna
Kjörstaðir í Kosovo
Deilt um
þjóðfána
Pristina. Morgunblaðið.
SÉRSTAKAR óeirðasveitir breska
hersins voru í gær í viðbragðsstöðu
ef fyrstu frjálsu kosningarnar sem
haldnar eru í Kosovo myndu fara
illa af stað. Töluverður viðbúnaður
er vegna kosninganna, þúsundir
lögreglumanna og hermanna að
ógleymdum tæplega 20.000 starfs-
mönnum og eftirlitsmönnum með
kosningunum. Það var þó talið
draga úr hættunni á átökum að
ákveðið hefur verið að leyfa þjóð-
fána þeirra sem búa í kjördæminu
fyrir utan kjörstaði en Sameinuðu
þjóðirnar höfðu áður lagt bann við
i því.
Fánamálið svokallaða hefur
hleypt hita í kosningaumræðuna en
Kosovo-Albanar hafa mótmælt því
harðlega að fá ekki að setja alb-
anska fánann upp á kjörstað. Nú er
þeim það leyfilegt, rétt eins og öðr-
um þjóðum. Óvíst er hvort Serbar
muni láta á þessa reglu reyna en
víst er að Albanar munu ekki sætta
sig við að fara á kjörstað þar sem
serbneski fáninn blaktir við hún.
Enginn kosningaáróður var
leyfður í gær, hvorki kosninga-
fundir, auglýsingar né annað. Er
stjórnmálaflokkunum einungis
leyfilegt að hvetja fólk til að fara á
kjörstað.
Um 900.000 manns eru á kjör-
skrá og ríflega 1.000 kjörstaðir.
Roland Bless, talsmaður Öryggis-
og samvinnustofnunar Evrópu,
sem skipuleggur kosningarnar,
hvatti fólk í gær til að mæta
snemma á kjörstað til að koma í
veg fyrir að öngþveiti skapaðist á
stærstu kjörstöðunum. Orðrómur
hefur verið um að halda verði kjör-
stöðum opnum fram á sunnudag ef
tæknilegir örðugleikar komi upp
en Bless sagði slíkt afar ólíklegt.
■ Kosið um /30
POUL Nyrup Rasmussen, forsætis-
ráðherra Danmerkur, segir að
fjórða lota samningaviðræðna Dana
og Færeyinga um sjálfstæðismál
hinna síðarnefndu hafi í reynd farið
út um þúfur vegna deilna um fjár-
hags- og efnahagslega skilmála og
lengd aðlögunartímans fyrir Færey-
inga. „Fullu sjálfstæði fylgir full
ábyrgð í efnahagsmálum," hafði
dagblaðið Berlingske Tidende eftir
ráðherranum.
Um þriðjungur árlegra fjárlaga
landsjóðs Færeyinga eða um 10
milljarðar ísl. kr. er nú greiddur með
styrkjum úr ríkissjóði Danmerkur.
Færeyingar eru á öðru máli en
Rasmussen og segja að mikilvæg-
asta deiluefnið hafi verið þjóðréttar-
leg staða Færeyinga sem krefjast
þess að gengið sé út frá því að þeir
ákveði sjálfir hvort þeir taki sér fullt
sjálfstæði. Jafnframt að litið sé svo á
að tvær, jafn réttháar þjóðir séu að
semja um sambandið milli sín.
Landsstjómin hyggst nú láta fara
fram þjóðaratkvæðagreiðslu um af-
stöðuna til sjálfstæðis áður en frek-
ari viðræður verði teknar upp á ný.
„Við höfum átt í löngum viðræðum
um iagalegar hliðar málsins. En það
er best að segja hlutina beint út.
Raunverulega snýst ágreiningurinn
um hvort aðlögunartíminn á að vera
fjögur ár eða fimmtán, þar greinir
okkur á,“ sagði danski forsætisráð-
herrann og varaði við því að málið
leystist upp í „lagatæknilegt þras“.
Færeyingar vilja fá langan aðlögun-
artíma en Danir bjóða fjögur ár.
Rasmussen segir mestu skipta að
færeyska þjóðin ákveði sjálf framtíð
sína. Hann telur að ekki hafi endan-
lega slitnað upp úr viðræðunum
heldur hafi aðilar tekið sér umhugs-
unarfrest og viðræðum verði haldið
áfram á ný eftir fáeina daga. Afstaða
Rasmussen til krafna Færeyinga
nýtur stuðnings allra annarra þing-
flokka á danska þinginu.
Anfinn Kallsberg, lögmaður Fær-
eyja, er sammála Rasmussen um að
viðræðunum hafí ekki verið slitið
endanlega. „Þær munu halda áfram
en það varð ljóst á fundinum í gær
(fyrradag) að við þurfum að koma
þeim á nýjan grundvöll,“ sagði
Kallsberg í viðtali við Morgunblaðið
í gær. Hann sagði að samninga-
mönnum Færeyinga hefði orðið ljóst
að munurinn á viðhorfum samn-
ingsaðila væri svo mikili að vonlaust
væri að svo komnu máli að ná fram
niðurstöðu sem færeyska þjóðin
myndi sætta sig við.
Hagni Hoydal, varalögmaður og
ráðherra sjálfstæðismála í færeysku
landsstjórninni, segir að Færeying-
ar hafi séð sig knúna til að reyna að
fá Dani til að viðurkenna afdráttar-
laust að Færeyingar væru þjóð í
skilningi þjóðarréttar. Danir hafi
ekki viljað viðurkenna þá kröfu og
með því séu dönsk stjórnvöld að
segja að Færeyingar hafi engan
sjálfsákvörðunarrétt. Danir taki
Færeyinga einfaldlega ekki gilda
sem jafnréttháa samningsaðila og
því hafa viðræður samninganefnd-
anna verið „lítið annað en innantóm
leiksýning“ að mati Hoydals.
■ Verdum að fá /28
MORGUNBLAÐHD 2B. OKTÓBER 2000
Neðri deild breska þingsins
Hárkollan að fjúka
London. AP.
NÝKJÖRINN forseti neðri deildar
breska þingsins, Michacl Martin,
ætlar að feta í fútspor fyrirrenn-
ara síns, Betty Boothroyd, og mun
ekki nota hárkollu við störf sín.
Hann mun einnig verða í venjuleg-
um siðbuxum. Að sögn The Times
sparar hann skattgreiðendum um
400 punda útgjöld, 50 þúsund
krúnur, með því að hafna kollunni,
sfðum, svörtum sokkunum og
skúnum með silfurspennunum sem
áður fylgdu tigninni.
Hárkollan er axlasíð og gerð úr
hrosshári. Síðasti þingforsetinn
sem bar hana var Bernard Weath-
erill sem vék fyrir Boothroyd
1992. Weatherill vill að Martin taki
upp gatnla siði og segir að liárkoll-
umar hafi þann kost að þær beini
athyglinni meira að embættinu en
manninum sem gegni því. Fleiri
teikn eru nú á lofti um að hárkoll-
umar bresku séu að vfkja en hátt í
200 ár em sfðan þær fúm almennt
úr tísku meðal heldra fúlks á Vest-
urlöndum. Woolf lávarður, æðsti
maður breska dúmstúlakerfisins,
segist vita að mörgum þyki vænt
um þessar hefðir. En hann viti
einnig að hárkollumar geri kleift
að lýsa embættismönnunum sem
„veruleikafirrtum risaeðlum,
tfmaskekkju - og ég er ekki viss
um að það auki traust almennings
á okkur“. Annar háttsettur emb-
ættismaður, Derry Irvine, sem er
forseti lávarðadeildarinnar, fékk á
sfnum tíma leyfi deildai-innar til að
klæðast venjulegum fatnaði við
störf sín. „Hárkollan vegur heilt
tonn. Hún er mjög úþægileg,"
Michael Martin. Á innfelldu
myndinni er Bernard Weatherill.
sagði hann. Irvine þarf hins vegar
að vera í hiyásíðum buxum og síð-
um, þröngum sokkum, bera hár-
kollu og silfurspennuskú við hátíð-
leg tækifæri. Frá 1998 hefur hann
á hinn búginn ekki þurft að ganga
aftur á bak við þingsetningu. Áður
var það skylda og markmiðið að
forða drottningunni/konunginum
frá þeirri hneisu að verða að horfa
á afturenda þingforsetans.