Morgunblaðið - 28.10.2000, Side 55

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 28. OKTÓBER 2000 ^
ANNA
BJÖRNSDÓTTIR
+ Anna Björnsdótt-
ir fæddist á
Brekku, Seyluhr. í
Skagafirði 23. febr-
úar 1903. Hún lést á
dvalarheimili aldr-
aðra í Borgamesi 13.
október síðastliðinn.
Hún var dóttir hjón-
anna Björns Bjarna-
sonar, bónda á
Brekku, f. 30.8 1854,
d. 1926, og Stefaníu
Ólafsdóttur, f. 14.8
1878, d. 1974. Systk-
ini hennar voru:
Margrét, gift Óskari
Jönassyni kafara; Sigurlína, gift
Jóni Jónssyni, bónda á Hofi á Höfð-
aströnd; Kristín, gift Geir Gunn-
laugssyni, bónda í Eskihlíð í
Reykjavík og Lundi í Kópavogi;
Jórunn, gift Pétri Jónssyni bifreið-
arstjóra; Sigurlaug, gift Sveini
Sveinbjörnssyni bifreiðastjóra;
Anna Björnsdóttir í Hörgsholti,
móðursystir mín, er látin í hám elli.
Hún bjó lengst af við góða heilsu og
var kröftug kona á sinni tíð. í sumar
kom ég við hjá henni á randi mínu
um landið. Þá var greinilegt að af
henni var dregið og að hún átti ekki
langt eftir ólifað. Nú mun hún án efa
hitta fyrir systur sínar sem farnar
eru á undan henni, með þeim var alla
tíð kært.
Mér er minnisstætt að þegar ég
kynntist Sigurði Magnússyni, blaða-
fulltrúa Loftleiða, forðum tókst hon-
um að rekja okkur saman, Önnu í
Hörgsholti og mig. Við það fékk
hann strax stórum meira álit á minni
persónu og varð úr ágæt vinátta
okkar tveggja þaðan í frá. Siggi
Magg hafði mörg orð um það og það
oftar en einu sinni hversu vel gerð
og falleg kona Anna sín væri, og
hann átti að vita það, Snæfellingur
og nágranni þeirra Önnu og Eiðs.
Anna Björnsdóttir var gáfuð og
vel gerð kona eins og hún átti kyn til.
Mér er Anna minnisstæð frá
bernskuárunum, þegar hún og henn-
ar fólk komu í Skerjafjörðinn til okk-
ar. Það var ævinlega hátíð að fá að
hafa Hörgsholtsfólkið hjá sér, og
Anna fannst mér afar ljúf og elsku-
leg kona.
Hún var dul og hæglát á ytra
borði, en ég veit að hún var ákveðin
og einörð, og hana var erfitt að
sveigja ef svo bar við, en þá hlið
hennar þekkti ég ekki.
Sumarið 1948 mun það hafa verið
sem ég fór í sveit að Hörgsholti,
sendur einn, níu ára smáguttinn,
með Laxfossi upp í Borgarnes þar
sem Lauga móðursystir tók við mér.
Síðan daginn eftir með Sigga
Brynka á mjólkurbíinum vestur á
Snæfellsnes. Eftir að hossast dag-
part á rykugum og holóttum vegum
Snæfellsness var komið að
Fáskrúðarbakka og mér sagt að fara
þar úr með mínar pjönkur. Þarna
stóð ég einn og yfirgefinn smástrák-
ur úr borginni í kvöldblíðu sumar-
sins og ekki svo mikið sem hund-
kvikindi í nágrenninu. Ég þekkti til
og hugðist ganga af stað yfir flóann
til Hörgsholts. Skyndilega heyi'ðust
drunur frá sandbakkanum ofan við
flóann.
Þar var Björn frændi minn mætt-
ur á jeppanum til að taka á móti
mér.
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
við öll tækifæri
Andrés, fv. útvarps-
stjóri, kvæntur Mar-
gréti Vilhjálmsdóttur.
Einnig átti hún tvö
hálfsystkini samfeðra,
Sigurbjörgu, gifta
Jóni Hannessyni,
bónda í Deildartungu í
Reykholtsdal, og And-
rés er lést ungur. Eru
systkinin öll Iátin
nema Sigurlaug sem
nú er búsett í Borgar-
nesi.
Anna giftist 12. maí
1923 Eiði Sigurðssyni
frá Vilmundarstöðum
í Reykholtsdal, f. 27. júní 1893, d.
28. nóvember 1963. Börn þeirra
eru: 1) Guðrún Hallfríður, f. 24.7.
1924, maki Karl Magnússon, átti
hún eina dóttur sem lést 1986. 2)
Björn Andrés, f. 13.7. 1925, maki
Sigurrós Gísladóttir, eiga þau
fimm börn, 18 barnabörn og eitt
barnabarnabarn. 3) Ingibjörg Stef-
anía, f. 5.8.1927, maki Guðmundur
Ingimundarson, þau eiga tvö börn
og sex barnabörn. 4) Sigrún Ragn-
hildur, f. 13.9. 1933, d. 14.6. 1972,
maki Bragi Melax, þau eignuðust
þijú böm og sex barnabörn. 5) Sig-
urður, f. 19.12. 1936, maki Jónas-
ína Halldórsdóttir, þau eiga þrjú
börn og eitt barnabarn. 6) Sveinn
Magnús, f. 28.1. 1942. 7) Stúlka
óskírð, f. 2.8.1952, d. 4.8.1952.
Anna ólst upp í Skagafirði til 17
ára aldurs, þá fór hún til Sigur-
bjargar, systur sinnar, í Dcildar-
tungu í Reykholtsdal. Hún var einn
vetur á Kvennaskólanum á
Blönduósi. Árið 1923 fluttist hún
ásamt eiginmanni sfnum að Hörgs-
holti í Miklholtshreppi, þar bjuggu
þau þar til þau reistu nýbýlið
Lækjarmót á sömu jörð. Þau
brugðu búi árið 1960 og fluttu í
Borgarnes. Anna flutti til Sigurlín-
ar, systur sinnar, rétt eftir 1970 til
þess að aðstoða við umönnun móð-
ur þeirra. Frá árinu 1986 var Anna
búsett í Borgarnesi.
Útför Önnu fer fram frá Borgar-
neskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 15.
Hörgsholt var bær sem stóð uppi í
hrauninu undir Ljósufjöllum í ein-
staklega fallegri náttúru. Það var
drjúglangur spölur frá þjóðveginum
að bænum, ekið eftir flóanum að
bænum. Það var eins gott að vera á
herjeppa á þessum ferðalögum.
Anna tók ljúflega við litla frænda og
sá vel um þarfír hans.
Hún var stjórnsöm kona, hin
dæmigerða húsfreyja, og fór vel með
fjárráð heimilisins. Það var enginn
vafi á því hver stýrði innan bæjar og
ekki datt neinum í hug að andmæla
henni. Hún var skagfirsk kona, en
engu að síður snæfellsk á mæli-
kvarða Nóbelsskáldsins, sem skrif-
aði um glæstan kökubakstur kvenna
fyrir vestan. Ekki hafði ég áður séð
svo margar sortir og þegar gesti bar
að garði og dekkað var borð í betri
stofunni.
Hörgsholt var torfbær innréttað-
ur panilklæðningum, fallegur bær
og bar vitni um gamla húsagerð. Á
þessum árum voru bændur að
byggja úr steinsteypu og það gerðu
þau nokkrum árum síðar Anna og
Eiður, nær þjóðveginum, Lækjamót
nefndu þau nýbýlið.
Að leiðarlokum vil ég þakka Önnu
og hennar fólki fyrir allt gamalt og
gott um leið og ég votta þeim samúð.
Jón Birgir Pétursson.
Samferðamenn tína tölunni, það
er gangur lífsins. Minningarnar eru
á alla vegu, sumar skýrar, aðrar
heldur litlitlar og óljósar og falla í
gleymskunnar dá, sem betur fer
sennilega, eftirlifendur þá með
minni byrði.
Það er mér ljúft að renna í hugan-
um yfir síðustu fjóra áratugi á þeim
degi sem fyrrverandi tengdamóðir,
Anna Björnsdóttir, er til moldar
borin. Anna var í hópi þeirra fyrr-
nefndu, þeirra sem skildu eftir skýra
mynd. Ekki vegna þess að hún sjálf
hefði einhverja þörf fyrir slíkt, það
var vegna þess hvað viðmælendur
sáu í fari hennar. Hógvær og kurteis
í orðum en með afar ákveðnar skoð-
anir og framgöngu á sinni lífsins
braut. Aðrir máttu þó án afskipta
hennar hafa annan háttinn á. Þetta
verkaði þannig á mig, tengdasoninn,
að tilurð mismunandi menningar-
heima kom oft upp í hugann. Ungur
maður sagði eitt sinn við mig, efnis-
lega, á þessa leið. Foreldrar mínir og
þú, sem slituð barnsskónum á stríðs-
árunum, eruð af verstu kynslóð ís-
landssögunnar, og fyrir okkur börn-
in ykkar eru vítin til að varast þau.
Ég varð satt að segja afar glaður að
heyra þessi beinskeyttu orð frá Ed-
inborgarstúdentinum, og í hjarta
mínu svo til sammála.
Við Anna vorum í nokkur ár sam-
tímis svokallaðir „eldriborgarar".
Stundum var rennt við að Dvalar-
heimili aldraðra í Borgarnesi til að
tala við hana. Satt að segja var ég
oftast kominn alllangt frá Borgar-
nesi þegar þessi fallega gamla kona
leið úr huga mér, hún skildi eftir í
huga manns einhverja mannkyns-
sögu eða þjóðfélagsfræði, og marga
gullmola sem þjóðin hefur hent á
tuttugustu öldinni.
Anna var fædd að Brekku í Víði-
mýrarsókn í Skagafirði þar sem for-
eldrar hennar bjuggu í allmörg ár.
Þaðan fluttust þau ekki langa bæjar-
t
Eiginmaður minn, faðir okkar, fósturfaðir, afi
og langafi,
ÓLAFUR HELGI AUÐUNSSON
frá Dalseli,
Háaleitisbraut 43,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju þriðju-
daginn 31. október kl. 13.30.
Ingibjörg Erlendsdóttir,
Hafdís Guðlaug Ólafsdóttir,
Friðrik H. Ólafsson,
Aðalbjörn Steingrímsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 551 9090.
+
Ástkær sambýlismaður minn,
ÓLAFUR GUÐLAUGSSON
tæknifræðingur,
frá Guðnastöðum,
Fannafold 209,
verður jarðsunginn frá Grafarvogskirkju
mánudaginn 30. október kl. 13.30.
Guðrún Þ. Vilhjálmsdóttir.
leið, að Reykjarhóli, þar sem nú er
Varmahlíð. Foreldrar hennar munu
hafa verið Skagfirðingar langt í ætt-
ir fram, bændakynkvíslir í allar áttir
misjafnlega efnum búnar. Fjölskyld-
an var stór og ekki mikill auður í
garði, en úr grasi uxu börnin og urðu
þéttir persónuleikar. Faðirinn,
Björn Bjarnason, var tvíkvæntur,
missti fyrri konu sína eftir stutta
sambúð. Þau áttu einn son, Andrés.
Fyrir síðara hjónaband eignaðist
Björn barn, Sigurbjörgu, sem átti
eftir að verða mikill örlagavaldur
flestra yngri systkina sinna. Móðir
Önnu, seinni kona Bjöms, var Stef-
anía Ólafsdóttir. Börn þeirra hjóna
voru sjö, sex dætur og einn sonur,
sem var yngstur. Þrátt fyrir lítil efni
fóru nokkur þessara níu systkina í
mismunandi langt skólanám. Syn-
irnir báðir luku háskólanámi. Sá
eldri lauk námi sínu frá Kaupmanna-
hafnarháskóla. Hann féll frá á mjög
sviplegan hátt aðeins 32 ára. Fráfall
Andrésar vakti óvenjulegan trega og
eftirsjá, ekki síst hjá Reykvíkingum,
hann var vinsæll mjög og vel þekkt-
ur. í dag, 84 árum frá fráfalli hans,
er það ein ferskeytla sem heldur
nafni hans á lofti, fyrri braglínurnar
hljóða svo:
Ferskeytlan er Frónbúans
fyrstabarnaglingur,
Elsta systirin, Sigurbjörg, giftist
Borgfirðingi og varð húsmóðir í
Deildartungu í Reykholtsdal. Á því
stórbýli var þörf margra handa, og
systur hennar fóru þangað til starfa
í lengri eða skemmri tíma, þegar
þær höfðu aldur til. Fjórar eða fimm
þeirra giftust mönnum ættuðum úr
Borgarfirði. Heimih þeirra síðar í
Reykjavík nema Önnu. Maður henn-
ar var Eiður Sigurðsson frá Stein-
dórsstöðum í Reykholtsdal. Þau
stofnuðu bú sitt að Hörgsholti í
Miklaholtshreppi og bjuggu þar til
1960 en fluttust þá í Borgarnes. Ein
systranna, Sigurlína, yfirgaf ekki
sitt fæðingarhérað, bjó við rausn á
Hofi á Höfðaströnd með sínum
ágæta manni, og í þeirra skjóli voru
síðan gömlu hjónin, Stefanía og
Björn. Samkvæmt íslandsmetabók-
inni setti Stefanía Ólafsdóttir
íslandsmet, jafnvel meir en það telja
höfundar. Hún lifði það að sýna sex
ættliði í beinan kvenlegg samtímis á
lífi. Þetta stóð þó ekki nema í sex
daga, frá 23. til 29. janúar 1974, þá
lést Stefanía og vantaði þá nokkra
mánuði í að verða 100 ára.
Til búskapar Önnu og Eiðs í
Miklaholtshreppi þekkti ég lítið, veit
þó að þau voru góðir þegnar síns
byggðarlags, Eiður t.d. oddviti þar í
áratugi. Nokkrum árum eftir lát
hans flutti Anna til Reykjavíkur,
héldu þær m.a. heimili saman all-
lengi móðir hennar og systir úr
Skagafirði, sem orðin var ekkja. Síð-
ustu árin var hún á Dvalarheimili
aldraðra í Borgarnesi. Henni leið
greinilega vel þar. Ung hafði hún
kynnst héraðinu og fólkinu, þar var
hún meðal vina.
í október á sl. ári fór ég norður í
land. Stoppað var hjá Önnu. Hún sál
á rúminu sínu, vel til höfð og jafnvel
glöð í bragði, en hún var farin að
bíða, að ég held, bíða eftir því að ver-
aldarsögu hennar lyki. Sjónin var
svo til farin og heyrnin orðin minni.
Samtal okkar var þó létt og þægi-
legt. í upphafi sagði ég henni ferða-
áætlun mína, hún þurfti að frétta
eitthvað frá bamabömum og flefru.
Kveðjustundin rann upp. Glaða
hlýja bros gömlu konunnar birtist,
og hún sagði: „Skilaðu kveðju til
Skagafjarðarins frá mér.“ Eins og
jafnan áður minntist ég hennar er ég
fór niður af Vatnsskarðinu og fram-
hjá fæðingarstað hennar, Brekku,
sem er á hægri hönd, en kveðju
hennar hafði ég ekki enn skilað. í
Varmahlíð fékk ég mér borð á róleg-
um stað út við glugga, horfði yfir
þetta fagra hérað. Haustsólin sendi
undarlega geisla á Glóðafeyki þrátt
fyrir skúraleiðinga á öðmm stöðum.
Eg horfði á fjöllin og sveitina, sömu
fjöll og sömu sveit sem Anna sá þeg-
ar hún var barn. Þannig kom ég
kveðju hennar til sldla. Það var það
síðasta og eina sem ég gat fyrir
Önnu gert.
Bragi Melax.
Elsku langamma. Jæja, nú ertu
líklega að kanna framandi slóðir, ný
heimkynni. Vonandi búin að finna
hana Sigrúnu þína og langafa, ásamt
fjölda vina sem á undan eru gengnir.
Við veltum þessum hlutum svo oft
fyrir okkur og voram þess báðar
fullvissar, að til væri líf eftir þetta líf.
Þú talaðir oft um allar þær breyt-
ingar sem orðið hafa á þinni lífsleið,
já, þær era miklar, enda búin að lifa
næstum heila öld og á heilli öld hefur
margt gerst.
Engan hef ég hitt enn, sem er_
jafnánægður með lífið og þú varst.
Það var svo gaman að heyra þig
segja frá hversu góð ævi þín var.
Bemska þín var skemmtileg og þú
áttir besta eiginmann í heimi, eins
og þú sagðir alltaf. Þú áttir góð og
yndisleg börn og fullt af bamaböm-
um og barnabarnabömum, meira að
segja líka eitt lítið langalangömmu-
barn.
Elsku langamma, ég vona að þú
hafir það gott á nýjum stað.
Kristur minn, ég kalla á þig,
komdu að rúmi mínu.
Gakktu hér inn og geymdu mig,
Guð, í faðmi þínum.
Ég kveð þig í bili með kveðjunni
sem þú kvaddir mig með þegar ég
fór frá þér eftir góðar samvera-
stundir.
Guð geymi þig.
Þín langömmustelpa
Ingibjörg.
t
Innilegar þakkir fyrir vináttu og hlýhug við and-
lát og útför föður okkar, tengdaföður og afa,
OTTÓS SVAVARS JÓHANNESSONAR,
Skjólbraut 1a,
Kópavogi.
Björgvin B. Svavarsson, Sesselja H. Guðjónsdóttir,
Elísabet Svavarsdóttir, Ólafur Guðmundsson
og barnabörn.
t
Öllu því góða fólki sem kom að útför
JÓHANNESAR FRIÐGEIRS STEINDÓRSSONAR,
frá Munaðarnesi,
mánudaginn 16. október í Árneskirkju, viljum við þakka.
Sigurgeir V. Sigurgeirsson og ættingjar hins iátna.