Morgunblaðið - 28.10.2000, Page 57

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 28. OKTÓBER 2000 57
hvort sem var verið að taka slátur
eða í spil. Ömmu þótti ógurlega gam-
an að spila bridge og erfitt að fá hana
frá spilaborðinu þegar þannig stóð á.
Hún var í sérstöku uppáhaldi hjá
okkur öllum og ég er ákaflega stolt
af því að hún hafi verið amma mín.
Það var mér alltaf mikils virði ef
amma samþykkti það sem ég tók
mér fyrir hendur. Hún hafði nefni-
lega skoðanii- á öllum heimsins hlut-
um og vai’ óspör við að segja hug
sinn.
Ég hefði aldrei getað trúað því
sunnudaginn síðasta sem ég heim-
sótti hana að þetta væri okkar síð-
asta stund. Okkar síðasta stund. Ég
kynnti hana fyrir kærastanum mín-
um og svo kvöddumst við. Við kvödd-
umst í hinsta sinn. En nú er hún
komin til Ara afa og Jóns afa og þau
vaka yfir mér og okkur öllum.
Hvfldu í friði, elsku amma mín, við
hittumst seinna hinum megin.
Fallin er nú falleg jurt
féll á björtum degi
svífur nú á skýjum burt
sællegaégsegi.
(S.U.J.)
Þín
Sigríður Unnur.
Ömmusystir mín, Ólöf Sigvalda-
dóttir, er látin. Olla frænka var stór-
brotinn persónuleiki. Ég minnist
hennar sem sterkrar, vakandi pers-
ónu sem ekkert var óviðkomandi.
Olla var ákveðin kona sem hafði
skoðanir á flestum hlutum og var
ekki feimin við að láta þær í ljósi og
það var aldrei nein lognmolla í kring-
um hana.
Það var stór viðburður í hugum
okkar systkinanna á Kvisthaga þeg-
ar hún og Jón maður hennar komu á
Volvoinum gamla í heimsókn til
ömmu og afa á Hamraendum. Okkur
fannst bfllinn þeirra svo flottur þó
svo að honum væri kannski ekki ekið
eins hratt og við hefðum kosið. Við
þekktum engan annan sem átti
svona sérstakan bíl. Það var mikil
gleði sem fylgdi heimsóknum þeirra.
Þau afi spiluðu til skiptis á orgelið
hans afa inni í stofu og það var sung-
ið og sungið. Þetta átti nú við ömmu
og afa. Það var svo mikill lífskraftur
sem geislaði af Ollu að það smitaði
meira að segja okkur krakkana. Hún
var nú auðvitað svolítið stjórnsöm
líka svo að við þorðum nú ekki að láta
mikið á okkur bera.
Ég man að afi fór oft á berjamó á
haustin eins og margir aðrir. Eftir að
Olla hætti að koma vestur af því til-
efni sendi afi henni megnið af því
sem hann tíndi. Ég sé enn fyrir mér
brúnu pappakassana, fulla af kræki-
berjum og minnist þess að mér
fannst svolítið skrítið að hann skyldi
senda Ollu öll þessi ber í stað þess að
láta' ömmu fá þau.
í þá daga var ekki tannlæknir í
Búðardal svo að fara þurfti í Borgar-
nes til tannlæknis. Öll fjölskyldan fór
þá í einu og við fórum auðvitað til
Ollu frænku, biðum þar uns við tínd-
umst í stólinn eitt og eitt og svo var
auðvitað kaffi hjá Ollu á eftir, pönnu-
kökur og allt tilheyrandi og síðan ek-
ið í Dalina aftur. Á þeim bæ var
gestrisnin nánast óendanleg.
Fjölskylda Ollu var mjög stór.
Þrátt fyrir það lét hún ekki sitt eftir
liggja við að fylgjast grannt með af-
komendum systra sinna, Þorbjargar
og Gróu Maríu. Hún kom nokkuð
reglulega vestur í Dali og fór þá í
Seljaland og að Hamraendum þar
sem systur hennar höfðu búið. Svo
var öllum hóað saman til að hitta
Ollu og það var mikið talað og hlegið.
Það var alveg undarlegt að okkur
fannst hún aldrei eldast neitt. Alltaf
var hún jafnklár í kollinum og virtist
bara hressast með aldrinum.
Olla var alltaf með það á hreinu ef
fæðing, ferming, gifting eða stóraf-
mæli var á næsta leiti. Allar gjafir
voru handunnar af henni sjálfri,
sendar mjög tímanlega og skilaboð
með um að afhenda viðkomandi gjöf
á réttum degi.
Fréttirnar um veikindi Ollu nú
nýlega komu nokkuð á óvart þótt
hún væri orðin þetta öldruð. Ætt-
ingjar hennar höfðu nýlega haldið
upp á afmæli hennar og þar hittist
stór hópur fólks. Sennilega hefur
engan grunað að hún ætlaði að fara
að yfirgefa okkur strax. Ævi hennar
var löng og góð þegar á heildina er
litið. Veit ég að það hefur verið vel
tekið á móti frænku minni hinum
megin og sennilega sitja þær syst-
urnar nú saman og rifja upp eitt og
annað frá liðinni tíð.
Ég og fjölskylda mín sendum öll-
um aðstandendum okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Líf okkar sem eftir stöndum er
auðugra eftir kynnin af Ólöfu Sig-
valdadóttur.
Gróa Svandís Sigvaldadóttir.
Núna þegar hún Olla frænka er
dáin eru svo ótalmargar minningar
sem rifjast upp frá liðnum árum, al-
veg sérstaklega frá bernsku- og
æskuárum þegar allar stærstu
stundirnar voru tengdar Ollu
frænku og Ara. Skírn og ferming
systrabarnanna í Dölunum var
óhugsandi nema Olla og Ari og börn
þeirra kæmu. Einnig eru mjög minn-
isstæðai’ allar ferðirnar í boddýbfln-
um. Þá var vegakerfið fram í Hörðu-
dal öðruvísi en í dag og seinfarið eftir
áreyrum. Af ferðum ber hæst ferð
kringum Strandir 1947 og ferð í
Húsafellsskóg og á Snorrahátíð í
Reykholti. Jólapakkanna frá henni
Ollu frænku var beðið með eftir-
væntingu, enginn gleymdist þó að
pökkunum fjölgaði með ánjnum, af-
mælisdaga okkar systkina mundi
hún til hinstu stundar og hringdi allt-
af til afmælisbarnsins. Arvissar voru
líka berjaferðirnar í Dali meðan
henni entist heilsa, þær eru ógleym-
anlegar og eins heimsóknir hennar
þó hreyfigeta væri orðin skert. Sam-
band þeirrra systra Ólafar,
Þorbjargar og Gróu var alla tíð mjög
náið og systrabörn hennai’ og þeirra
börn nutu óspart alúðar hennar og
hlýju. Við systkinin heimsóttum
hana glaða og gestrisna 9. septem-
ber sl. og nutum góðrar stundar með
henni á Hrafnistu. Grunaði okkur
ekki að sú stund yrði sú hinsta. Fólk-
ið hennar í Dölunum sendir henni
saknaðarkveðjur og þakkar
skemmtilega samfylgd, alls staðai’
var hún hrókur alls fagnaðar með or-
gelleik og söng. Við munum þig
frænka.
Blessuð sé mætust minning.
Systkinin frá Sejjalandi
og ijölsk. þeirra.
I dag er til moldar borin elskuleg
móðursystir okkar Ólöf Sigvalda-
dóttir, eða Olla frænka eins og við
kölluðum hana alltaf, sem látin er í
hárri elli, 94 ára. Hún var af sterkum
stofni komin og bar með sér sterk
ættareinkenni forfeðra sinna hvað
skynsemi, greind, dugnað og útsjón-
arsemi varðar en öll þessi góðu ein-
kenni varð hún að nota í ríkum mæli
á sinni lífsbraut. Það voru forréttindi
að fá að eiga þig sem náið skyld-
menni okkar. Fyrir það ber að þakka
og allt það sem þú gerðir fyrir okkur,
foreldra okkar, börn og skyldmenni.
Aldrei gleymist þegar árlega kom
jólapakki inn á okkar æskuheimili
frá Borgarnesi með eplum og stórum
suðusúkkulaðistykkjum sem áttu að
fara í jólasúkkulaðið en voru stund-
um búin að rýrna ansi mikið en það
er önnur saga, fyrir utan föt og ann-
að fleira sem sent var. Það er margt
sem kemur í hugann þegar við lítum
til baka. Vel munum við skemmti-
ferðirnar sem okkur buðust. Mörg
sumur komu Ólöf og Ari vestur á
boddýbfl og tóku ættingja í Dölum í
sunnudagsferðalag í Húsafell eitt ár-
ið, kringum Strandir annað árið svo
eitthvað sé nefnt. Ólöf frænka bjó til
berjasaft fyrir börnin sín, það var
nefnilega gott að hafa það með lýs-
inu. Hún kom yfirleitt á hverju sumri
í Seljaland og tíndi ber og var hand-
fljót en hún hafði líka með sér lopa
og prjónaði peysur á strákana sína
sex sem þurftu að fá hlýjar flíkur á
haustin þegar skólinn byrjaði. Við
minnumst líka yndislegra daga að
Skildi í Helgafellssveit á ættarmóti,
þai’ var gleði og gaman og þai’
stjórnaði ættarhöfðinginn okkar hún
Ólöf fjöldasöng og hélt síðan kraft-
mikla ræðu og það er ánægjulegt að
það var ýmislegt tekið upp á mynd-
band af því sem þar fór fram. Við
þökkum þér fyrir gjafir, vinsemd og
allt sem ekki er með orðum talið en í
huga geymt. Það er svo margt sem á
hugann leitar í endurminningum.
Blautar bremsur á bfl úr Miðá stopp-
að á stétt við húsið. Orgelleikur,
söngur, grín og gaman og líka alvar-
an.
Góðar samverustundir. En nú
skilur leiðir, en á móti þér taka eigin-
menn, systur og fleiri með bros á
vör.
Fyrir að fá að vera þér samferða á
þessari lífsbraut þökkum við af al-
hug með erindi sem oft var sungið og
spilað á Hamraendum er þig bar að
garði.
Geng ég frara á gnípur og geigvæna brún,
djúpan lít ég dalinn og dáfógur tún,
djúpan lít ég dalinn og dáfógur tún.
Kveður lítil lóa, en leiti gyllir sól,
í hlíðum smalar hóa, en hjarðir renna á ból,
í hlíðum smalar hóa, en hjarðir renna á ból.
Bær í björtum hvammi mér brosir í mót,
manstu vin þinn, mæra, munblíða snót?
manstu vin þinn, mæra, munblíða snót?
(Matt. Joch.)
Að lokum viljum við kveðja þig
eins og við kvöddum þig oft í lok sím-
tals. Vertu ævinlega blessuð, Guð
geymi þig. Innilegar samúðarkveðj-
ur sendum við börnum og öðrum
ættingjum.
Systkinin frá Hamraendum.
Haustið skartaði sínu fegui’sta, ör-
lítill svali minnti okkur á nálægð
vetrarins en hlýir geislar sólarinnar
yljuðu og lyftu hugum okkar frá
amstri hversdagsins. Þannig var
brottfarardagur Ólafar íyrrverandi
tengdamóður minnar. Það var sem
almættið hefði valið henni ferðaveð-
ur í takt við lífshlaupið. Það hafði
alltaf gustað af Ólöfu, en umhyggja
hennar og hlýja yljaði samferðafólk-
inu. Fljúgandi greind hennar og
mælska gerðu stundirnar með henni
einstakar. Til hennar var hægt að
sækja þann mannauð sem er allri
efnishyggju ofar, lifandi áhuga á fjöl-
skyldunni, mönnum og málefnum.
Frá Ólöfu fór ég alltaf auðugri en ég
hafði komið, og málefni hversdagsins
litu öðru vísi út eftir spjall við þessa
góðu konu. Hún átti vináttu mína
alla, og það yljar mér með stolti að
vita að hún var endurgoldin allt til
loka.
Kynni okkar hófust þegar ég og
yngsti sonur hennar Jón fórum að
draga okkur saman. Hún tók mér
strax ákaflega vel. Mér er minnis-
stætt þegar ég kom í mínu fyrstu
heimsókn á heimili hennar í Borgar-
nesi og var boðin í hádegismat á
sunnudegi. Einn margra veikleika
minna í lífinu er matvendni. Aðal-
máltíðin vai’ lundi, að hennar sögn
herramannsmatur úr Breiðafjarðar-
eyjum.
Ég hafði aldrei smakkað lunda og
leist ekkert á blikuna. Ég rétt nart-
aði í matinn aðallega vegna feimni og
ótta við þessa nýju fjölskyldu mína.
Löngu seinna viðurkenndi ég það
fyrir henni að mér þætti lundi ekki
góður. Á yfirborðinu virtist það
hljóta skilning hennar. Eins fór fyrir
annarri tengdadóttur hennar, hún
fékk svið að borða þegar hún borðaði
sína fyrstu máltíð. Hún borðaði ekki
svið og vandist þeim aldrei meðan ég
þekkti tíl. Svo liðu árin og í helgar-
ferðum okkar Nonna í Nesið laumaði
hún alltaf lundanum í sunnudags-
matinn, en sagði svo sakleysislega:
„Æi fyrirgefðu, Þóra mín, ég man
aldrei hvor ykkar borðar svið og
hvor lunda.“ Ég vissi hins vegar bet-
ur. Lundann átti ég að læra að borða
og Anna sviðin. Ólöf gafst aldrei upp.
Heimili Ólafar í Borgarnesi var
opið öllum og gestagangur mikill.
Hún var rómuð fyrir einstaka gest-
risni og höfðingsskap. Henni leið
alltaf best þegar mikið var að gerast.
Þegar eldhúsborðið var þétt setið og
mikið var spjallað lá hún ekki á skoð-
unum sínum, en var fljót að breyta
umræðuefninu ef út í ógöngur var
komið, og gerði það þá af slíkri snilld
að enginn tók eftir, nema þeir sem
þekktu hana sem best.
Hún átti miklu barnaláni að fagna.
Með fyrri manni sínum, Ara, eignað-
ist hún sjö mannvænleg börn sem
hún ræktaði vel sambandið við, enda
hafa þau alla tíð staðið þétt við hlið
móður sinnar. Ara missti hún af slys-
förum langt um aldur fram. Síðar
giftist hún Jóni Sigurðssyni frá
Skíðsholtum og var alveg einstakt
hversu vel hann tók þessum stóra
hópi bama, tengdabama og barna-
barna. Jón var rólegur og traustur
maður og alltaf stutt í glettnina.
Ólöfu var margt til lista lagt. Hún
var mikil hannyrðakona, heklaði,
saumaði og prjónaði. Hún hafði yndi
af að spila bridge, og var ekki hrifin
af að vera trufluð við spilaborðið.
Hún var músíkölsk og hafði mikinn
áhuga á tónlist. Hún átti gamalt stig-
ið orgel í stofunni í Borgarnesi sem
hún daglega spilaði á. Eftir að hún
fluttist á Hrafnistu í Hafnai’firði lét
hún gamla orgelið en fékk sér hljóm-
borð og fannst mér notalegt að heyra
hljóma orgelsins fram á gang þegar
ég kom til hennar í heimsókn.
Það em forréttindi að hafa fengið
að kynnast slíkri konu sem Ólöf Sig-
valdadóttir var. Hún bjó síðustu tíu
ár ævi sinnar á Hrafnistu í Hafnai’-
firði og líkaði þar dvölin vel. Héðan
frá Kanaríeyjum sendi ég aðstand-
endum hennar mínar bestu samúð-
arkveðjur. Gengin er stórbrotin
kona sem ávallt bar hag sinnar stóru
fjölskyldu fyinr brjósti. Vegferðin
með henni auðgaði huga minn og
vakti með mér víðari sýn á gildi
mannlífsins. Guð blessi hana.
Þóra Einarsdóttir.
„Væna konu, hver hlýtm- hana -
Hún er miklu meira virði en perlur.
Hún opnar munninn með speki og
ástúðleg fræðsla er á tungu hennar.
Hún vakir yfii’ því, sem fram fer á
heimili hennai’, og etur ekki letinnar
brauð.
Synir hennar ganga fram og segja
hana sæla, maður hennar gengur
fram og hrósar henni.
Margar konur hafa sýnt dugnað
en þú tekur þeim öllum fram.
Sú kona sem óttast Drottin, á hrós
skilið, og verk hennar skulu lofa
hana í borgarhliðunum“.
Þannig lýsir Salómon konungur
fyrirmyndarhúsmóðurinni.
Ólöf Sigvaldadóttir var fyrir-
myndarhúsmóðir. Snemma bjó hún
sig undir það ævistarf. Hún gekk í
Kvennaskólann í Reykjavík og þar
urðum við sambekkingar árin 1924
til 1926. Þar man ég hana fyrst átján
ára blómarós með rauðgyllt hár,
klædda íslenskum búningi sem hún
hafði saumað sjálf með sínum högu
höndum. Hún var fyrirmyndarnem-
andi, hvort heldur var til munns eða
handa.
Ólöf var ein þeirra sem eru að
mennta sig alla æfi. Eftir bóklega
námið fór hún í hússtjórnardeild
Kvennaskólans í Reykjavík og varð
seinna annáluð matreiðslukona.
Snemma lærði hún að spila á orgel
með slíkum ágætum að hún varð
organisti í tveimur kirkjum, í Stykk-
ishólmi og kirkjunni á Borg á Mýr-
um.
Hún giftist glæsilegum manni,
Ara Guðmundssyni vegaverkstjóra
frá Skálpastöðum í Lundareykjadal,
og settust þau að í Borgarnesi.
Einu sinni sagði Ólöf mér, á sinn
gamansama hátt, að brúðkaupsför
sína fóru þau Ari upp á Holtavörðu-
heiði þar sem Ari var að verki með
stóran vinnuflokk. Hvort það var á
þessum dögum eða seinna lét Ólöf
sig ekki muna um að taka til hend-
inni og elda ofan í allan mannskapinn
meðan til þurfti.- Þeir hafa áreiðan-
lega ekki verið svangir þá dagana,
annar eins snillingur og Olöf var við
eldamennskuna. En brátt fékk hún
nóg að starfa við heimilishaldið. Þau
eignuðust sjö mannvænleg böm.
Kom þá sér vel öll kunnáttan í hann-
yrðum af öllu tagi. Ólöf var einstak-
lega félagslynd og hafði þá skapgerð
sem laðar að sér fólk. Hún gekk í
Kvenfélagið í Borgarnesi og starfaði
þar i áratugi sem ritari og seinna
skrifaði hún langa sögu þessa félags
með sinni skýru fögru rithönd. Rit-
störf voru henni hugleikin því að hún
skrifaði dagbækur mestan hluta æv-
innar og hljóta þar að vera merkileg-
ar heimildir þar sem Ólöf var stál-
minnug og ritfær í besta lagi.
Þannig stóð hagur hennar i blóma
langa hríð. En sorgin gleymir eng-
um. Ólöf missti mann sinn af slysför-
um á besta aldri, ung ekkja með fullt
hús af börnum. Um það tímabil
munu aðrir kunnugri geta skrifað
því að eftir samveruna í Kvennaskól-
anum lágu milli okkar mörg fjöll og
firðir áratugum saman uns við hitt-
umst aftur háaldraðar hér á Hrafn-
istu í Hafnarfirði. Þótt líkaminn væri
hrömaður fannst mér hún lík sjálfri
sér frá Kvennaskólaárunum. Hún
sat við sínar hannyrðir á saumastofu
hælisins, þar sem hún hélt góðri sjón
var alltaf sama snilldarhandbragðið
á öllu og alltaf einhver hópur fólks í
kringum hana. Hún hafði þetta hlýja
holla þel sem allir laðast að. Auðvitað
var hún kosin í trúnaðarfélag vist-
manna og ritaði fundargerðir þessa
félags með sinni skýru hreinu rit-
hönd. Þá má ekki gleyma spilamenn-
skunni. Ólöf var briddsspilari í háum
gæðaflokki og spilaði flesta daga
enda eftirsóttur spilafélagi meðan
heilsan leyfði. En þótt Ólöf héldi sér
með ágætum andlega lagðist ellin
þungt á hana og hún þjáðist meira en
menn alltaf vissu því að hún beitti sig
oft hörku til að láta sem minnst bera
á vanlíðan sinni. Sálarstyrkur henn-
ar var studdur af cinlægri Guðstrú
og hún unni kii’kju sinni af heilum
hug enda sýndi hún hollustuna í
verki á langri æfi. Ólöf las mikið og
átti valdar bækur, fylgdist með þjóð-
málum, alltaf vakandi í áhuga sínum.
Börn hennar sýndu henni einstaka
ræktarsemi og bægðu eftir mætti frá
henni þyngstu byrði ellinnar sem er
einmanaleikinn.
Við vinir Ólafar á Hrafnistu sökn-r-
um öll vinar í stað þegar Ólöf er horf-
in.
Um leið samgleðjumst við háaldr-
aðri heiðurskonu fyi’ir að vera búin
með sitt lífsstríð og trúum því að Guð
gefi henni raun lofi betri.
Upprisunnar eilíft heiði
yfir Ijómi þínu leiði,
hverja nótt og nýjan dag.
(Elín Sigurðardóttir.)
Sigurveig Guðmundsdóttir,
Hrafnistu Hafnarfirði.
Látin er í hárri elli heiðurskonan
Ólöf Sigvaldadóttir frá Borgarnesi,
en hún lést hinn 19. þessa mánaðar, á
næstsíðasta degi sumarsins.
Það mun hafa verið árið 1936 að
Ólöf flutti ásamt þáverandi eigin-
manni sínum, Ara Guðmundssyni,
vegaverkstjóra, og kornungri dóttur
þeirra hjóna, í nýtt hús, er þau höfðu
látið byggja í svokölluðu Brennuholti
í Borgarnesi. Varð hús þeirra næsta
hús við það, er móðir mín hafði látið
byggja þarna í holtinu árið áður og
eru hús þessi nr.3 og 5 við núverandi
Sæunnargötu. Ég minnist þess að
hús þeirra hjóna þótti þá eitt hið
reisulegasta í Borgarnesi, enda allv
hið vandaðasta efth’ þeirrar tíðar
hætti.
Atvikin höguðu því svo, að næstu 6
árin var ég sárasjaldan heima, en
móðir mín þá ein í húsi sínu. Var lán
fyrir hana að eiga slíka ágætis ná-
granna sem þau Ara og Ólöfu og
urðu þær Ólöf fljótlega góðar kunn-
ingjakonur. Var Ólöf móður minni
alla tíð mjög vinsamleg, meðan báð-
ar lifðu, var ég henni alltaf þakklátur
fyrir.
Er við hjónin fluttum í nýtt hús á
Sæunnargötu 7, var ég aftur kominn
í næsta nágrenni við þau Ólöfu og
Ara og átti Ólöf eftir að vera ná-
grannakona okkar næstu 23 árin.
Synir okkar voru á þessum tíma-t
mótum þriggja ára og eins árs og er
þeir fóru að vaxa úr grasi fengu þeir
fljótlega löngun til að komast í snert-
igu við kindur og hesta, er á vetrum
voru höfð í útihúsum, er Ari hafði
reist á lóð sinni þarna rétt hjá. Synir
þeirra Ólafar og Ara, sem þá voru
orðnir sex, sáu að mestu leyti um
hirðingu á skepnunum. Ekki dró það
úr áhuganum hjá sonum okkar að
komast í snertingu við kindurnar og
hestana, að þarna voru strákar að
stússa, sem gaman gæti verið að
kynnast, enda þótt aldursmunur
væri allnokkur. Fóru þeir því a»K
venja komur sínar þarna í útihúsin
og varð úr heilmikill vinskapur með
þeim og „Arastrákum". Töluðum við
stundum um það í gamni heima hjá
okkur að nokkur hluti uppeldis
þeirra á þessum árum hefði tengst
tíðum komum þeirra í fjárhúsin til
vina sinna „Arastráka“.
SJÁNÆSTUSÍÐU '