Skírnir - 01.01.1856, Page 92

94
FRÉTTIR.
T jrrkUnd.
Frá
T y rkj 11 m.
Tvennt er þab, sem helzt sætir tí&indum á Tyrklandi annab
en styrjöldin, en þafe eru endurbætur á landslögum og hag lands-
manna, og hitt eru upphlaupin og óeiríiirnar í löndum þeim, er
lúta veldi Tyrkja soldáns. Endurbætur á landslögum eru nú í
undirbúníngi, og verfmr þeim ekki lokib fyrr en friibur er á kominn,
því soldán er ekki einráfiur í þeim öllum saman, heldur hafa banda-
menn hans hönd í bagga mefe honum. þeir sem ekki játa Mú-
hamefis trú eru ekki í lögum og landsrétti vif Tyrki sjálfa, þó
afi þeir sé þegnar soldáns; þeir geta ekki fengif) embætti efiur
neina sýslu til umráSa í landinu. þaf er fremur lagavenja á Tyrk-
landi en lög, afi erlendir menn sé ekki dæmdir eptir landslögum,
heldur eptir lögum þeirrar þjóSar, sem þeir eru frá komnir; sér-
hver stjóm, er hefir nokkru aS skipta viS Tyrki, á þar erindsreka,
og dæma þeir öll mál sinna manna, pg a& öSrum þræSi, ef þar-
lendum manni og mönnum þeirra lendir saman. En nú skal breyta
lögum þessum, er snerta þegnréttindi þeirra, er ekki játa Tyrkjatrú,
sem flestir em kristnir, og einnig þeim lögum, er snerta rétt
erlendra manna. Tyrkja soldán hefir aS vísu sett lög um þetta efni
í fyrra, en þau skulu nú endurbætt. A Tyrklandi er enginn land-
eigandi nema soldán einn, hann á allt landiS. Hann fær mönnum
sínum sýslur til umráSa, þaS eru jarlar (paskar) hans. Jarlarnir
hafa heilar sveitir til forráSa og fjölda leiglendínga undir sér; þeir
mega byggja jarSirnar hverjum sem þeir vilja, og sitja því fáir
lengur á sömu jörSinni, en meSan jarl sá lifir er þeim byggSi, eSur
rekur sýsluna. Sá er leigumáli, aS landseti geldur einn hluta, mig
minnir tíunda hluta, jarSargróSans í landskuld, hvort sem uppskeran
er mikil eSur lítil. Af þessu leiSir, aS leiguliSi gjörir engar jarSa-
bætur, og landiS er mjög illa ræktaS, svo ágætt laud sem þaS er
í sjálfu sér. Jarlarnir heimta landskuldina og greiSa soldáni skatt
af sýslu sinni. því er viS brugSiS, hve sjálfræSisfullir jarlarnir sé
í tekjum sínum, sem viS er aS búast, þar eS lítiS eptirlit er hafit
á gjörSum þeirra. þcssu vilja menn fá breytt, og aS leyfit verSi
innlendum og erlendum mönnum a& kaupa sér jarSir í landinu.