Skírnir - 01.08.1906, Side 32

224
Horfur kirkju og kristindóms hér á landi.
Skírnir.
danska heima-trúboðs. Heflr það nokkrum sinnum sent
prestum hins forna Hólastiftis kveðju guðs og sína og mælt
til fylgis og félagsskapar. Það er, eins og kunnugt er,
einkum S. Ástvaldur Gíslason, sem mest heflr reynt til að
kveykja hér trúboðsáhrif eftir danskri fyrirmynd. Árang-
ur þessara trúboða hefir þó enn mátt heita hverfandi.
Þeir fáu prestar, sem sinna þess konar kenningum, munu
ekki þykja uppbyggilegri í stöðu sinni eða vitrari eftir en
áður, og enga verulega siðbót eða framför sjá aðrir menn
fremur hér en annarstaðar fram koma, þar sem þess
konar menn starfa. Orsökin — ef satt skal einarðlega
segja — er sú, að kenning þessi kemur u t a n f r á og
heflr ekki rót í lífs- og trúarskoðunum hugsandi fólks nú
á dögum. Trúboðinn (frá 17. öldinni) prédikar fyrir hin-
um d á n u, en ekki hinum lifandi; hann snýr sér að trú-
girni og einfeldni, en ekki gáfum og greind; hann pré-
dikar fyrir gömlum og sjúkum ímyndunum, kennir og
hræðslutrú, eða hjátrú fyrri tíma, en byggir livorki á
né þekkir manneðlið, eins og hugsandi og mentað fólk skoðar
það nú. Þar af kemur, að upplýstara fólkið lítur sjaldan við
þessum kenningum, sé það andlega heilbrigt, en gárung-
ar, sem oft eru minna heimskir en þeir sýnast, gjöra gys
að þeim. En einfeldningar, sem þyrstir í nýja trúar-
huggun, og þykir kirkjan heldur köld, eins og hún óneit-
anlega er fyrir slíka, þeir ánetjast miklu tíðast. En eitt
votta þessar trúboðshreyfingar — eins og alt ástandið —
a ð þjóð vor öll er á tímamótum, a ð hvorki kirkjan né
trúboðin fullnægja andlegum þörfum hennar, og a ð vér
þurfum að fá nýja s i ð a b ó t eða siðaskifti í landinu.