Skírnir - 01.08.1906, Blaðsíða 81

Skírnir.
Ritdómar.
273
skiiið konuna eftir í Rvík; en ekki er óhugsandi, að þetta gæti
•dulist stúlkunni, sem það snertir mest, af því hún í raun og veru
v i 11 e k k i vita það. — Sérstaklega á tveim stöðum hefir höf.
orðið það á að fara að skjra beint frá því, sem sagan sjálf leiðir
í ljós, eg á við ljsinguna á síra Halldóri, bls. 69—70, og síðustu
bls. bókarinnar, sem hvorutveggja er alveg ofaukið. —-
Eg skal ekki spilla fyrir mönnum ánægjunni af að lesa bókina,
með því að segja þeim efnið nákvæmlega. að eins geta þess, að
hi'rn er ástasaga og ljsir átakanlega vel yndislegri íslenzkri sveita-
stúlku, sem leggur alt í sölurnar fyrir þann sem hún elskar —
líka það sem þyngst er banvænast fyrir svo hreina og göfuga sál,
en það er að ljúga um faðerni barnsins síns og giftast til þess
manni, sem hún í raun og veru hefir viðbjóð á. Höf. lýsir iileypi-
dómalaust prestinnm, sem þiggur þessa þungu fórn, til að bjarga
stöðu sinni og ytra áliti. Hann s/nir hvernig eðli hans, fortíð
og ástæður allar leiða hann stig af stigi til að vinna það verk sem
verst er, en það er að fórna öðrum og þagga niður drengskapar-
röddina í brjósti sér, af eigingirnd og kjarkleysi. -—- í þessari bók
talar lífið sjálft, eins og það birtist þeim sem horfir á það með
glöggu skáldaauga. Halla er koua ógleymanleg hverjum þeim,
sem einu sinni hefir séð hana í skuggsjá skáldsins, og óskandi væri
að höfundi mætti auðnast að sýna oss enn margar slíkar perlur,
sem eru fleiri en menn grunar í íslenzkum kotbæjum. G. F.
FRÁ DANMÖRKU. Nokkrir fyrirlestrar til fróðleiks og skemtunar, ásamt
kvæðum og myndum eftir Matth. Jochumsson. Á kostnað Gyldendals
bókaverzlunar. Norræna forlag. Kaupmannahöfn 1906.
Fyrsti kaflinn er um utanfarir fýr og nú, um Eyrarsund og
Kaupmannahöfn; er henni mest lýst í ljóðum. 2. kafli um Sjáland,
3. um Jótland, 4. um Kristján 8. og hag Dana undir lok einveldis-
ins. Lofar höf. konung mjög og flytur honum loks kvæði. 5.
kafli um blómaæfi danskra bókmenta; þar er lýst helztu skáldum
Dana um fyrri helming 19. aldar. 6. kafli um lista og vísinda-
menn; þar er og getið helztu vísindastofnana Dana og æðri skóla
þeirra. 7. kafli um alþýðumentuu þeirra, sérstaklega um alþýðu-
háskóla, kennaraskóla og kvennaskóla. Þá er 8. kafli um lagaskifti
í Danmörku (Stjórnarskiftin 1848) og ófriðinn (1849—50) og loks
9. kafli um íslendinga og Dani. Er þar nokkur tilraun til lýsing-
18