Skírnir - 01.08.1906, Blaðsíða 61

'Skirnir.
Hólar í Hjaltadal og Hólabiskupsdærai.
2,3
Þetta stuðlaði til þess, að aðsókn varð mikil að staðnum,
bæði safnaðist þangað manngrúi á vissum tímum ársins,
einkum á meiri hátíðum og tillidögum, enda settust sumir
þar að til þess að búa i návist þessa kennimannlega skör-
ungs, sem lýsti mönnum með fögru eftirdæmi. Raunar
tók hann hart á yfirsjónum, eins og kirkjulegum höfðingja
sómdi á þeim tímum. Hann vandaði svo stranglega um
háttu manna og daglega ytri breytni, að nútiðarmönnum
mundi þykja það úr hófi keyra, og sumar aðfinslur
hans óþarfar og jafnvel heimskulegar. En því má ekki
gleyma, að tíðarandinn var allur annar þá en nú. Fólkið
var ruddalegt og siðirnir ófágaðir. Þeir sem betur voru
megandi sýndu ofsa og ójöfnuð og kúguðu smælingjana,
ef ekki var alt ei'tir þeirra höfði. Það bar því nauðsyn
til að taka ómjúkum höndum á mönnum, sem gerðu sig
seka í slíkum ójöfnuði; en Jón biskup var ekki að eins
strangur, hann var líka réttlátur, hann beitti kirkjuagan-
um jafnt við ríka sem vesala, en hið fegursta í fari hans
var, eins og áður er ávikið, miskunnsemin. Kom því svo,
að nálega allir menn vildu, sem menn segja, sitja og
standa eins og hann vildi. Alt það sem minti á Krist og
kristindóm vildi hann að væri iðulega um hönd haft, hanu
bauð mönnum að »merkja sig með teikni hins heilaga
kross« bæði kvöld og morgna og á undan og eftir máltíðum.
»Sjö sinnum« skyldi hver maður minnast trúar sinnar á dag
með því að lesa trúarjátninguna og »Faðir vor«. Vitan-
lega var það þuiið utan að á latínu, og hefir því almenn-
ingur lítið skilið í þeirri bænagerð. En margur hefir án
efa lesið það með lotningarfullri tilbeiðslu, þótt hann skildi
ekkert í orðunum.
Hins vegar var Jón biskup mjög gjörhugull í því, að
nema burtu úr lífi og háttum manna alt það, er minti á
heiðni. Hann barðist gegn hinum heiðnu daganöfnum
(Týsdagur, Oðinsdagur osfrv ) og komst smátt og smátt á
sú venja, að kalla þá þriðjudag, miðvikudag osfrv. Dansa
og danssamkomur vildi hann ekki hafa og jafnvel er
.ástæða til þess að ætla, að hann hafi verið andvígur is-