Skírnir - 01.08.1906, Page 45

Skírnir.
Um listir.
Eftir
Henbi Bekgson.
Hvað er viðfangsefni listanna? Væri svo, að veru-
leikinn mótaði beint skynjanir vorar og meðvitund, ef vér
gætum komist í beint samband við hlutina sjálfa og sjálfa
oss, þá held eg að listirnar væru óþarfar, eða öllu heldur,
að vér værum allir listamenn, því andi vor sveiflaðist þá
án afláts í samræmi við náttúruna. Augu vor mundu með
aðstoð minnisins afmarka í rúminu og festa í tímanum
myndir, sem enginn mætti eftir líkja. I sjónarsvipan
sæjum vér, höggvin í lifandi marmara mannslíkamans,
líkneskjubrot jafnfögur og meistaranna fornu. í hugar-
djúpi voru heyrðum vér þá sungið óslitið lag vors innra
lífs, eins og söng, er stundum væri glaðvær, oftar sorgar-
sár, ávalt sjálffundinn. Alt er þetta umhverfis oss, alt
býr það í oss, og þó skynjum vér ekkert af því skýrt.
Milli náttúrunnar og vor, já, meira að segja, milli sjálfra
vor og meðvitundar vorrar er blæja, þykk blæja hjá fólki
flestu, þunn blæja, nálega gagnsæ, hjá listamönnum og
skáldum. Hvaða dís óf þá blæju? Er hún ofin af illúð
eða ástúð? Menn verða að lifa, og lífið heimtar að vér
gefum gaum að hlutunum eftir því hvernig þeir horfa við
þörfum vorum. Að lifa er að starfa. Að lifa er að taka
að eins gild hin gagnlegu áhrif hlutanna, til þess að
verða við þeim á hagkvæman hátt: hin áhrifin verða að
hverfa í skuggann eða koma að eins óljóst til vitundar
vorrar. Eg athuga og þykist sjá, eg hlusta og þykist