Skírnir - 01.08.1906, Page 34

226
Henrik Ibsen.
Skirnir.
örbirgðar og lítilsvirðingar, frá stigi til stigs upp til hæstu
frægðar hjá þjóð sinni og meðal allra listmetandi manna
um siðaðan heim. Fá stórmenni í andans heimi hafa
bygt sér brú til auðs og frægðar jafntrausta og með svo
mikilli og fastri elju og í ba-ráttu við jafnmiklar þrautir
frá öndverðu.
Henrik Ibsen er fæddur 20. marz 1828 og dáinn 20.
maí þ. á., fullra 78 ára að aldri, og mátti kalla að hann
héldi skarpskygni anda síns og skaparaafli óveikluðu
til hins síðasta. Hann er kominn af blönduðu ætterni,.
dönsku, þýzku og norrænu, og sumir rekja jafnvel einnig
ætt hans til Breta. Faðir hans var kaupmaður, norskur,
er komst í fátækt, þá er Henrik, einkasonur hans, var
barn að aldri. Fór hann eftir það sem munaðarlaus
unglingur að leita sér atvinnu, og kom sér fyrir í lyfja-
búð nokkurri í Grimstad, örlitlu oddborgaraþorpi, og hafð-
ist þar við frá 13 til 18 ára aldurs síns. Margir þeir,
sem ritað hafa um Ibsen, halda því fram, að næturvökur
og jafnframt áhyggjur hins unga einstæðings hafi í þess-
ari vist fyrst merkt huga hans því marki, sem hefur
einkent hann svo skarplega síðar í stríði hans og sigur-
för til skáldfrægðar; víst er um það, að á þessum árum
fékst hann við vísnagerð og skáldskap með bituryrðum
og hæðni, helzt um þá, er honum voru þó vinveittastir.
Skrípamyndir teiknaði hann og af ýmsum borgurum þorps-
ins og varð óvinsæll fyrir.
Frá Grimstad fór hann til Kristjaníu og tók þar
stúdentspróf liðlega tvítugur með mjög lakri einkunn, eftir
undirbúning á námsstofnun nokkurri þar í höfuðstaðnum,
sem Norðmenn kölluðu »Stúdentasmiðjuna«. Vinur hans
einn, sem hann hafði kynst í Grimstad, hafði eggjað
hann á að gefa út leikritið »Catilina«, er Ibsen hafði rit-
að á næturvökum 1848—49, eftir að hann hafði kynst
hinum frægu ræðum Ciceróns. Höfundurinn hefur skýrt
frá því, að hugur sinn hafi hneigst fast að »Catilinu«,
einkum fyrir þá sök, að Ciceró, málflytjandi þeirra er
völdin höfðu, þorði ekki að veitast að honum, fyr en það