Skírnir

Volume

Skírnir - 01.01.1912, Page 93

Skírnir - 01.01.1912, Page 93
ísland 1911. 93 «nn deilur út af þessu innan Sjálfstæöisflokksins og báru þeir, sem úánægðir voru, þegar fram vantraustsyfirlýsingu til hins nýja ráðherra i neðri deild, en henni var vísað frá með atkvæðagreiðslu, og lauk svo þeirri viðureign. Þegar i byrjun þings höfðu gæzlustjúrar Landshankans, er vikið hafði verið frá af ráðherra, kært til þingsins yfir aðförum hans gegn hankanum, sem frá var skýrt i Islandsfréttcm siðastl. árs, og setti þingið þá inn aftur í starfið, en gæzlustjórar þeir, er ráðherra hafði skipað, urðu að víkja. Einnig var í þingbyrjun nefnd skipuð til þess að rann- saka stjórnarathafnir Björns Jónssonar ráðherra yfir höfuð, og starfaði bún til þingloka, en hafði þó eigi bundið enda á rannsóknina. Meðal nýrra lagafrumvarpa, er samþykt voru, er frumvarp um breytingar á stjórnarskránni. Hin helztu breytingaatriði eru þau, að konungskosningar eru afnumdar i hinu nýja frumvarpi og þar af leið- andi breytt skipun efri deildar. Eiga 2/s hlutar hennar að verða kosnir með hlutfallskosningum um land alt. Kosningaréttur er mjög aukinn, konum veittur hann til jafns við karla og svo vinnufólki við bætt. Enn er sú breyting gerð, að felt er burtu ákvæðið um uppburð íslenzkra mála i rikisráði, en því var, svo sem kunnugt er, bætt inn i stjórnar- skrána 1903. Ekki var þó svo, að samhljóða væru skoðanir þingmanna um allar breytingar, er gerðar voru, og mættu sumar þeirra töluverðri mótspyrnu. En samþykt stjórnarskrárbreytinganna fylgdi að sjálfsögðu þingrof og nýjar kosningar. Kosningarnar fóru fram 28. október, og beið þá hinn fyrverandi stjórnarflokkur, Sjálfstæðisflokkurinn, algerðan ósigur, svo að Heimastjórnarmenn, ásamt flokksleysingjum þeim, er fylgt hafa þeim að málum i hinum síðustu deilum, skipa nú aftur meirihluta þingsins. Fyrir utan breytingarnar á stjórnarskránni er það nýmæli í lög- gjöfinni frá síðasta þingi, að konum er veittur réttur til námsstyrks við hina æðri skóla og til embætta að jöfnu við karlmenn. Annað nýmælið er stofnun háskóla i Reykjavík, er þó var undirbúin með lögum áður. Þetta ár, 17. júní,fvoru 100 ár liðin frá fæðingu Jóns Sigurðssonar forseta, var þann dag haldin þjóðhátíð um land alt. Aðalhátiða- haldið var í Reykjavík og í samband við það var sett setning háskóla Islands, og opnun iðnsýningar í Reykjavik og fyrsta iþróttamót Ung- mennafélaga íslands með almennri hluttöku hvaðanæfa af landinu. En nokkru síðar, 10. ágúst, var afhjúpað eirlíkneski af Jóni Sigurðssyni i Reykjavik, gert af Einari Jónssyni myndasmið, en reist fyrir almenn samskot meðal Islendinga bæði austan hafs og vestan. Yoru teknar tvær eirsteypur af myndinni og fengu Yestur-íslendingar aðra, en Iiana á að reisa i Winnipeg. Á fæðingarstað Jóns Sigurðssonar, Rafnseyri við Arnarfjörð, var og 17. júni afhjúpað annað minnismerki. Hátiðasam- komur voru þennan dag i öllum stærri kaupstöðum og auk þass víða í sveitum. Hið íslenzka bókmentafélag mintist Jóns Sigurössonar sér-

x

Skírnir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.