Gefn - 01.07.1871, Blaðsíða 63

65
alfjölluiium finna menn eldgamlar leifar frá fornum þjóðum,
sjálfsagt finnskum: það eru haugar og málmleifar, og sést
á því að það hafa verið eiraldarmeun, og í finnskum þjóð-
sögum og kvæðum (Kalevala) kemur eir eða kopar þráfald-
lega fyrir, svo vér getum sagt að þau kvæði sé eiraldar-
kvæði, eins og vor kvæði eru járnaldarkvæði (þó gullið raunar
ekki vanti); þessar leifar eru eldri en nokkur saga og ná
allt frá Úralfjöllum og suður og austur að Altai og Amúr-
fijótinu; þó finnast einnig járn- og silfur-leifar, en þær eru
ýngri, segja menn. Móngolar, sem raunar ekki reiknast
Finnar, voru og frægir fyrir smíðar, og Rubruquis segir að
Gengis-kan hafi verið kallaður »smiðurinn«; en hæði er að
Móngolar eru nágrannar Finna, enda getur og verið að þessir
þjóðflokkar hafi ýmislega blandast og komið saman, án þess
vér séum færir um að rekja það.
Eg skal hér geta um eitt dæmi úr sögu Finnanna frá
eiröldinni. Herodotus segir (IV. 52) að áin Hypanis spretti
upp í Skytíu og renni úr vatni miklu, þar sem sé villihestar
hvítir; en vatnið kallist »móðir Hypanis«; þaðan renni áin
fimm daga leið og sé lítil og sætt vatn í; en síðan renni
hún fjórar dagleiðir til sjáfar og sé þá ákafíega beisk, því
í hana falli beisk lind . . . þessi lind nefnist á skytisku
Exampaios, en á grisku »heilögu götur« (ípa\ óSol); og seinna
segir hann (IV. 81): ȇ milli Borysthenes og Hypanis er
sá staður sem Exampaios heitir, og eg gat um fyrir skömmu;
þar er beisk vatnslind, sem gerir Hypanis ódrekkandi; á þess-
um stað er eirketill, sex sinnum stærri en sá er Pausanías
Kleombrotusson setti við Pontus-mynni, en hann sá ekki
þennan, sem eg nú mun segja frá1). Eirketillinn 1 Skytíu
tekur vel sex hundruð tunnur, og þessi skytiski eirketill er
sex fíngra þykkur; landsmenn þar sögðu hann væri gerður
') Af þessum orðum áleit Kolster (Archiv fur Philol. u. Pádag.
1846 p. 591 sb. 602) að Herodotus hefði sjálfur séð ketilinn.
5