Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Blaðsíða 55

55
6. Grlertala brotin í þrent með bláum, grænum, rauðum og
Ijósleitum lit, hún er eins lit í brotið og að utan.
7. Hyerftstelim úr hraungrýti, 3 þuml. rúmir í þvermál, og
3 þuml. tæpir á þykt; kast hefir verið á honum, þvíað gatið er eigi
alveg á miðjunni. Eg veit ekki til, að fyrri hafi fundizt hverfisteinn
hér á landi í dys, enn erlendis er það algengt.
Tvö eftirfylgjandi nr. kómu 12. júní 1877.
8. Partr af hauskúpunili, og nokkrir jaxlar.
9. Raftala stór, 9 línur í þvermál, enn þunn á hinn veginn;
hún er með gati í miðju eins og hinar allar, sem hér hafa fundizt.
jpað sem hér eftir fylgir kom 30. nóv. 1877.
10. Tveir rónag'lar; utan um annan hefir vafizt eins konar
vefnaðr, sem alt er orðið að föstu ryði, enn heldr þó vel hinni upp-
runalegu mynd sinni, og sést glögt fyrir þráðunum; vefnaðrinn hefir
verið með einskeftuvend, álika fínn og gróft léreft. þ>essir 2 naglar
gæti verið úr mundriðanum á skildinum.
11. Brot eða leifar af grind ofan af aflangri Klipuspenuu úr
bronze; það er af sama kyni og nr. 96, 245, 290, 371, skýrsl. um
forngrs. ísl. 1868 og 1874; það er auðséð af því, sem sést á verk-
inu af þessu broti. A því er ryðblettr, sem er af því, að það hefir
legið við járn; allar þessar spennur eru mjög líkar þeim, sem fund-
izt hafa erlendis; allar eru þær aflangar, kúpuvaxnar, með grind of-
an á ýmist með drekamyndum eða smáhnútum, er standa upp, með
gati í gegnum, sem líklega hefir átt að þýða drekahöfuð, og hnúta-
verk'á milli. Nál að innan úr járni, sem ryðguð er burt. Stœrðá
þessari spennu verðr ekki séð, þó hefir hún verið í minna lagi. fessar
spennur vóru mjög tíðkaðar á síðara hluta járnaldarinnar og hér á
vorri fornöld. Árið 1873 vóru 412 slíkar spennur fundnar í Svíþjóð,
400 í Noregi, 15 á íslandi, enn 38 í Danmörku, enn þar af voru 8
frá Borgundarhólmi, Aarb. for nord. Oldkyndigh. og Historie 1878,
bls. 160. Hér á safninu höfum vér einungis 5 slíkar spennur, og
leifar af þessari þá 6., sem þá var ekki fundin, enn hvar eru þá
hinar 10? Utlendir frœðimenn vita betr um fornmenjar vorar og
hvað hér hefir fundizt. Vér megum til að herða oss dálítið betr, og
gefa fornöldinni meira gaum, enn verið hefir. Af þessum spenn-
um finst stundum ein sér, enn þó optar tvær saman. í Svíþjóð og
Noregi eru þær oftast fundnar í karldysjum, enn á Borgundarhólmi
í kvendysjum; það er því ekki full ástœða til að álíta þessar spenn-
ur einungis kvenskart, þegar þær hittast í karldysjum, einmitt þar
sem flest finst af þeim, enn það er sjálfsagt, að á íslandi gæti þó
verið undantekning frá þessu, eins og t. d. á Borgundarhólmi. Enn
við þessa dys, sem hér rœðir um, vantar fulla sönnun fyrir, að hér hafi
verið kvenmaðr, enn fullsannað er, að það er karldys, þar sem fund-
ust 2 spjót, öxi, skjaldarbóla og hverfisteinn. Enn mér hefir dott-