Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Blaðsíða 85

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Blaðsíða 85
85 Hér er það tekið fram, að menn fluttu að blótveizlum föng þau er hafa þurfti til veizlunnar, þ. e. hver einstakr maðr lagði til sinn hluta bæði í húsbúnaði, gripum og drykk; hér segir og, að eldar skyldu vera á miðju gólfi í hofinu og þar katlar yfir, og skyldi full of eld bera; þetta hefir því verið alveg eins og í veizlum, sem haldnar vóru í skálum. það lítr og út fyrir, að slátrið hafi og verið soðið í hofinu, þar sem talað er um katlana. Um fullin er svo ná- kvæmlega talað, að það þarf engrar skýringar við. Veizla Sigurð- ar jarls var mjög stórkostleg, og er það tekið fram um höfðing- skap hans, að hann lagði einn alt til, sem til veizlunnar þurfti, svo að enginn maðr þurfti að flytja neitt með sér, eins og annars var siðr til. Blótveizlur á íslandi vóru mjög líkar. því, sem verið hefir í Norvegi, eins og hér að framan er sýnt, blótsiðirnir hafa verið allir hinir sömu að öðru leyti enn því, að veizlurnar í Norvegi hafa verið margfalt stórkostlegri. Að menn fluttu föng sín til blótveizlna og annað, sem hafa þurfti, sést og af blótum þ>rœnda inni á Mær- inni, sem talað er um i Olafs sögu helga (sjá Heimskringlu, bl. [myni of bægjask við [vés valdi4? þvíat [fens fúrrögnir5 fagnar Vægja kind.6 Gramr vá til menja.7 1) = þangat. 2) eskifat, tréílát; afspringr, afkvæmi, það sem kemr af eða frá; eskifats afspringr, það sem kemr úr (geymt er í) tréiláti, öl. Menn þurfa eigi að flytja þangað með sér ílát eða vistir, til þess að fœra hinum örláta manni og leggja það á borð með sér. — 3) þessi orð virðast líta til sögunnar um þjatsa jötun í Snorra Eddu, Kh. 1848, 1, 210—212 ; Kh 1875, 72. bls., þar sem sagt er frá, hversu Æsir kveyktu í fiðri þjatsa, er hann hafði brugðizt í arnarham, og drápu hann. — 4) vé, helgistaðr, hof; vés valdr, sá er hefir vald yfir eða ræðr fyrir hofi, hofstjóri, Sigurðr Hlaða- jarl. — 5) fens fúr, Ægis eldr, sævar eldr, gull; Bögnir, Óðins heiti; fens fúr-Bögnir, gulls Óðinn, gulls eigandi, maðr, höfðingi. — 6) Vœgir (sbr. Bygir) sýnast vera íbúar Vdga; Vœgja kind, Vægja afkvæmi, Vágamenn, Háleygir. — 7) þessi orð virðast líta til einhverrar fornsögu um Gram, son Hálfdan- ar gamla (sbr. SE., Kh. 1848, 1, 516; Kh. 1875, 173s). Vega til menja, berjast til fjár. þessa vísu má bera saman við 13. vísu 1 Háttatali Snorra Sturlusonar. Báðar vísurnar eru hjástceldar, þ. e. hafa stál, eða einstaka, lausa setning, að efni ósamfasta við aðra hluta vísunnar, hjá hinum hluta vísuhelmings- ins, það er í niðrlagi hans, enn eigi innan í honum. Hér eru þessi stál setningarnar : Véltu goð pjatsa og Vá Gramr til menja; í vísunni í Hátta- tali: Stóð sœr of fjöllum og Skaut jörð ór geima. í skýringunni við vísuna í Háttatali segir (SE. 1848, 1, 618; SE. 1875, 202ig) : »þetta köllum vér hjástœlt. Hér er it fyrsta vísuorð ok annat ok þriðja sér um mál, ok hefir þó þat mál eina samstöfun með fullu orði af hinu fjórða; enn þær fimm samstöfur, er eftir fara, lúka heilu máli, og skal orðtak vera forn minni«. þessi lýsing á hjástældri vísu kemr alveg heim við þá vísu í Hákonar sögu góða, er hér er um að rœða. Fyrstu samstöfurnar í hinu fjórða vísuorði hvors vísuhelmings heyra til hinu fyrirfaranda af vísuhelmingnum, nefni- lega orðin fats og fens ; enn hinar síðustu fimm samstöfur í vísuhelmingunum eru stál eða sérstakar setningar, og er efni þessara setninga forn minni úr goðfrœði eða fornsögum. J. p •
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.