Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Årgang

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Side 85

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Side 85
85 Hér er það tekið fram, að menn fluttu að blótveizlum föng þau er hafa þurfti til veizlunnar, þ. e. hver einstakr maðr lagði til sinn hluta bæði í húsbúnaði, gripum og drykk; hér segir og, að eldar skyldu vera á miðju gólfi í hofinu og þar katlar yfir, og skyldi full of eld bera; þetta hefir því verið alveg eins og í veizlum, sem haldnar vóru í skálum. það lítr og út fyrir, að slátrið hafi og verið soðið í hofinu, þar sem talað er um katlana. Um fullin er svo ná- kvæmlega talað, að það þarf engrar skýringar við. Veizla Sigurð- ar jarls var mjög stórkostleg, og er það tekið fram um höfðing- skap hans, að hann lagði einn alt til, sem til veizlunnar þurfti, svo að enginn maðr þurfti að flytja neitt með sér, eins og annars var siðr til. Blótveizlur á íslandi vóru mjög líkar. því, sem verið hefir í Norvegi, eins og hér að framan er sýnt, blótsiðirnir hafa verið allir hinir sömu að öðru leyti enn því, að veizlurnar í Norvegi hafa verið margfalt stórkostlegri. Að menn fluttu föng sín til blótveizlna og annað, sem hafa þurfti, sést og af blótum þ>rœnda inni á Mær- inni, sem talað er um i Olafs sögu helga (sjá Heimskringlu, bl. [myni of bægjask við [vés valdi4? þvíat [fens fúrrögnir5 fagnar Vægja kind.6 Gramr vá til menja.7 1) = þangat. 2) eskifat, tréílát; afspringr, afkvæmi, það sem kemr af eða frá; eskifats afspringr, það sem kemr úr (geymt er í) tréiláti, öl. Menn þurfa eigi að flytja þangað með sér ílát eða vistir, til þess að fœra hinum örláta manni og leggja það á borð með sér. — 3) þessi orð virðast líta til sögunnar um þjatsa jötun í Snorra Eddu, Kh. 1848, 1, 210—212 ; Kh 1875, 72. bls., þar sem sagt er frá, hversu Æsir kveyktu í fiðri þjatsa, er hann hafði brugðizt í arnarham, og drápu hann. — 4) vé, helgistaðr, hof; vés valdr, sá er hefir vald yfir eða ræðr fyrir hofi, hofstjóri, Sigurðr Hlaða- jarl. — 5) fens fúr, Ægis eldr, sævar eldr, gull; Bögnir, Óðins heiti; fens fúr-Bögnir, gulls Óðinn, gulls eigandi, maðr, höfðingi. — 6) Vœgir (sbr. Bygir) sýnast vera íbúar Vdga; Vœgja kind, Vægja afkvæmi, Vágamenn, Háleygir. — 7) þessi orð virðast líta til einhverrar fornsögu um Gram, son Hálfdan- ar gamla (sbr. SE., Kh. 1848, 1, 516; Kh. 1875, 173s). Vega til menja, berjast til fjár. þessa vísu má bera saman við 13. vísu 1 Háttatali Snorra Sturlusonar. Báðar vísurnar eru hjástceldar, þ. e. hafa stál, eða einstaka, lausa setning, að efni ósamfasta við aðra hluta vísunnar, hjá hinum hluta vísuhelmings- ins, það er í niðrlagi hans, enn eigi innan í honum. Hér eru þessi stál setningarnar : Véltu goð pjatsa og Vá Gramr til menja; í vísunni í Hátta- tali: Stóð sœr of fjöllum og Skaut jörð ór geima. í skýringunni við vísuna í Háttatali segir (SE. 1848, 1, 618; SE. 1875, 202ig) : »þetta köllum vér hjástœlt. Hér er it fyrsta vísuorð ok annat ok þriðja sér um mál, ok hefir þó þat mál eina samstöfun með fullu orði af hinu fjórða; enn þær fimm samstöfur, er eftir fara, lúka heilu máli, og skal orðtak vera forn minni«. þessi lýsing á hjástældri vísu kemr alveg heim við þá vísu í Hákonar sögu góða, er hér er um að rœða. Fyrstu samstöfurnar í hinu fjórða vísuorði hvors vísuhelmings heyra til hinu fyrirfaranda af vísuhelmingnum, nefni- lega orðin fats og fens ; enn hinar síðustu fimm samstöfur í vísuhelmingunum eru stál eða sérstakar setningar, og er efni þessara setninga forn minni úr goðfrœði eða fornsögum. J. p •
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.