Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Page 115

115
sama stað, ýmist hver ofan á öðrum, eða hver út af hinum. Skamt
þar frá dálítið meira til norðrs, og á botni öskulagsins ofan á sand-
laginu, varð fyrir vasakníf Sveinbjarnar, er hann leitaði varlega
með, ef eitthvað kynni að finnast, einhver fornleif, og sló eins og
ryðlit á hana í öskunni, enn hversu varlega sem hann fór að, bæði
með því að losa öskulagið hœgt ofan af og sandinn undan, gat
honum ekki heppnazt að ná leifum þessum heilum, enn þær duttu
í brot, þegar þær vóru teknar fram úr legi sínu, þar sem þær vóru
hver út frá annari, enn ekki ofan á, ýmist með millibili eða þétt
saman. f>egar búið var að losa öskuna annars vegar, enn sandinn
hins vegar, var eigi ólikt tilsýndar, að þær gæti verið brot af brjóst-
myndum. Brotum þessum öllum var nú haldið saman, og eru þau
afhent forngripasafninu. J>au eru úr leirkendu efni, og af því að
þau hafa legið við uppleyst járnkend efni, hafa þau dregið nokk-
uð af þeim í sig. í brotunum verðr vart við plöntuleifar, að lík-
indum hármjóar rœtr af smáplöntu, sem hafa þrengt sér í gegnum
leirinn. Brot þessi eru næsta lítil, að eins 4 þeirra af alt að hand-
lófastœrð, og bregðr fyrir í lagi þeirra, sem þau gæti verið af mynd.
f>að er einkum ein þeirra, sem líkist mannsbaki og hálsi, enn bæði
eru brotin svo óheilleg, og ef um parta af mynd væri að rœða,
svo lítil og ónákvæmlega löguð, að ekki er að svo komnu, og þar
sem ekkert hefir fundizt hér í jörðu til samanburðar, rctt að full-
3>rða, að leirbrot þessi sé af mynd, þó að nokkur líkindi kunni að
vera til þess. Leirbrotin eru ekki mjög þykk, um 1/l—'/2 þl. (tæp-
lega), og vegna þess verðr eigi ráðið, hversu vel þau hafi verið
brend upphaflega, eða hvort þau hafi orðið lausari í sér með því
að liggja í jörðu. í því efni er það eigi síðr merkilegt, að um leið
fanst partr af steinsnúð, rauðleitr, úr leir, og er hann rúmlega hálfr
og snældugatið mestalt. Leirinn er óskemdr og fastr í sér. Forn-
gripasafnið á fleiri slíka snældusnúða, og hafa fornmenn oft haft þá
úr steini eða leir. Snældusnúðrinn frá Goðhól mun fyrst hafa verið
telgdr til úr þéttri leirflögu, gatið borað eða skorið út, og síðan
brendr i eldi, að likindum við hlóðir, í kolagróf, eða á einhvern
annan hátt, til þess að hann yrði harðari. þ>að er hœgt að gera
þetta og búa til snúð úr íslenzkri leirflögu, sem sé alveg eins og
þessi forni snúðr frá Goðhól og nokkrir aðrir, sem fundizt hafa.
Er því ástœða til að álíta, að íslendingum hafi eigi verið alveg ó-
kunnugt um leirbrenslu fyrst eftir að þeir kómu hingað. Snældu-
snúðarnir benda til þessa, enn um hin leirbrotin skulum vér láta
ósagt að sinni.
A því er enginn efi, að Goðhóll hefir fleiri fornleifar eða fróð-
leik í sér fólginn, og væri rétt, að ekki væri látið staðar nema við
þessa tilraun, sem gerð var, heldr þyrfti að rannsaka hann að fullu.
8*