Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1910, Blaðsíða 20

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1910, Blaðsíða 20
20 fallinu 1:4 = hundrað silfrs, svo að alt kemur vel heim, ef átt er við álnir silfurs, enn hins vegar verður upphæðin ósennilega há, ef manngjöldin eru gerð jöfn hundrað a u r u m silfurs, eða eftir sama dírleikshlutfalli = 4 hundruð a u r a vaðmála = 24 hundruð álna vaðmála. Ef vjer drögum rjettinn, 6 merkur vaðmála, frá þessari upphæð, þá fáum vjer síknugjaldið, og verður það einni mörk fátt í 22 hundruð álna vaðmála, og eru það hinar mestu öfg- ar, að óbreittir menn hafi getað goldið svo mikið til síknu sjer. Þá heldur dr. V. G. því fram sínu máli til sönnunar, að hundr- að í fornritum tákni altaf hundrað a u r a, en ekki hundrað á 1 n a, ef ekki er greint við hvort af tvennu er átt. Þetta er hin mesta fjarstæða; þvert á móti táknar hundrað eitt sjer án viðbótar altaf hundrað á 1 n a, ef ekki er beint tekið fram eða sjest ljóslega á sam- bandinu, að átt sje við hundrað a u r a. Dr. V. G. telst svo til, að orðið hundrað komi firir á 70 stöðum eitt sjer í Sturlungu Guðbrands Vigfússonar. Jeg hef farið nákvæmlega ifir alla þessa staði, og er niðurstaðan sú, að af þeim eru 3 1, þar sem færa má gild rök firir, að átt sje við hundrað (120) á 1 n a, enn ekki einn einasti, sem síni, að hundrað eintómt tákni hundrað (120) (þriggja álna) aur a. Hjer er ekki rúm til að rökstiðja þetta um hvern stað, enn jeg skal þó taka fram fáein dæmi. í Sturl. Oxf. II 292 = Bisk. I 563.-564. bls. (Hrafnss. 11. k.) segir frá því, er síslumaður Olafs Suðureijakonungs heimti landaura af Guðmundi biskupi og mönnum hans, er þeir komu til Suðureija úr sjávarháska. Þeir voru 20 á skipi, og vóru heimtuð af þeim »20 hundruð vaðmála«, eitt hundrað af hverjum. Þeir vildu ekki gjalda, því að þeir þóttust vita, að þeir mundu verða að gjalda annað þvilíkt, þegar i eir kæmu til Noregs. Þetta var og hinn mesti ójöfnuður, því að landaurarnir vóru að rjettu lagi ekki meira enn 13 lögaurar eða 78 álnir vaðmáls á mann, ef goldið var í lög- aurum, enn hálf mörk, ef goldið var í silfri.1) Ef hjer er átt við 20 hundruð a u r a vaðmála, þá verður þetta hundrað (þ. e. 120) aurar á mann, eða meira enn nífalt við það, sem heimting var til, og var þó ekki tekið tillit til þess, sem heimtað kinni að verða af sömu mönnum, er þeir kæmu til Noregs, og nær þetta engri átt. Enn ef átt er við 20 hundruð á 1 n a vaðmála, kemur hundrað (120) álna vaðmála á mann, og er það nær sanni enn hitt, enn þó rúmum ‘) Grág. Kb. II 195. bls., sbr. Grág., Khöfn 1883, 464. bls. ísl. fornbrs. I 65. —66. og 69. bls. Þar segir, að hver frjáls maður eigi að greiða „6 feldi og 6 álnir vaðmáls eða */s mörk silfurs“. Enn hver feldur var 2 lögaura (= 12 álna) virði (Grág. Kb. II 192. bls.).
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.