Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1910, Blaðsíða 29

29
getað gjört í venjulegum vatnavöxtum. Hlaup þessi hafa eyði-
lagt hinn forna gróður í hrauninu, ef til vill oftar en einu sinni.
Auk þess hefir stundum drifið þar yfir vikur og eldfjallaösku. Nú
er ekki annar gróður í hrauninu en lítt þroskaður nýgræðingur.
Hann er minstur vestantil, þar sem hraunið er lægst á stóru svæði
og árburður svo mikill kominn í það, að varla standa upp úr nema
stórir klettar. Og þegar neðar dregur, nær Lundi, sést hvergi á
klett upp úr árburðinum á stóru svæði, og er það áður tekið fram.
Mun mega telja meðal bæjarleið frá Lundi að næsta horni hrauns-
ins, því er nú sést. Þó hlaupin hafi ekki farið yfir hólinn, sem
Lundur stóð á, er nú allur jarðvegur burt af honum, nema að vestan-
verðu. Landnyrðingar eru mjög sterkir á þessu svæði, þeir hafa
tekið við þar, sem landbrot af vötnum hætti, og blásið jarðveginn
burt. Hóllinn, sem Lundur stóð á, hefir þó til þessa verið til skjóls
fyrir mjóa grastorfu, sem liggur frá útsuðurenda hans fram að Djúpá.
Lengd þeirrar torfu er hér um bil 150 fðm ; en hvergi er hún breið-
ari en 10 fðm. og sumstaðar mjórri, svo nærri má geta, að dagar
hennar muni bráðum taldir. Bærinn Lundur hefir staðið á noið-
austanverðum hólnum. Þar liggur byggingargrjótið í dreifum. Und-
irstöður veggja eru alveg gengnar úr lagi, svo að húsaskípun er
ekki hægt að ákveða. Þó sést löng, bogadregin steinaröð suðaustan-
megin við norðausturenda hinnar mjóu grastorfu. — hún nær
dálítið upp á suðurenda hólsins. Hygg eg að sú steinaröð sé
kirkjugarðsundirstaðan suðaustanmegin. Var mér og sagt, að þar
hefði áður blásið upp mannabein og verið flutt að Kálfafelli. Eftir
því kynni kirkjutóftin, eða nokkuð af henni, að vera enn óupp-
blásin í norðausturenda grastorfunnar. Þar er hóllinn brattur vestan-
megin og farvegur eftir leysingarvatn neðanundir. Þar getur grjót
úr kirkjugarði og jafnvel úr kirkju hafa hrunið ofan og borist burtu
eða hulist. Því eigi þykir mér ólíklegt, að þar hafi hóllinn áður
verið breiðari og flatari, en vatnsþungi, sem á sínum tíma hefir
skollið þar á honum, hafi mulið meira eða minna af honum.
Með því að bæjarrústin er fyrir löngu örblásin, og með því að
eigi er þó sórlega sjaldgæft að menn komi þar, t. a. m. smalamenn
frá Rauðabergi, þá var auðvitað til lítils að leita þar að forngrip-
um. Þó gjörðum við það. (Jón Steingrímsson frá Rauðabergi var
með mér). Og við fundum 3 smáhluti: lítið tálguhnífsblað, odd-
brotið; hnit (oddró) úr eiri, er trégjörð (á íláti) hefir verið lokað með;
og enn óþéktan smáhlut úr eiri, er eg hygg ef til vill bréfalclemmu.
Um sóknarbæi Lundarkirkju vita menn lítið. Þeir eru, eins og
vísan segir, »huldir aur og grjóti«, allir nema einn. Rúst þess