Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1910, Blaðsíða 23

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1910, Blaðsíða 23
23 I 384. bls., að Kolbeinn ungi hafl gert 18 hundruð þriggju álna aura firir Aig Þórólfs, og galt vegandinn, Brandr Kolbeinsson, Þorleifsstaði í Blönduhlíð, sem er talin 60 hundruð bæði í jarðatali Johnsens og jarðabók Arna. Nú eru 18 hundruð 3 álna aura = 54 hundruð, og kemur þá þessi staður í Sturlungu nokkurn veginn heim við hin síðari jarðamöt, munar að eins 6 hundruðum, enn þó því að eins að »hið forna mat« jarða í jarðabókunum sje miðað við álnir enn ekki aura, þvi að ef svo væri hefði mat jarðarinnar meira enn þrefaldast síðan á 13. öld, sem er ólíklegt, þar sem mat annara jarða hefur staðið nokkurn veginn í stað. Full sönnun firir því, að hundraðatal jarða sje miðað við álnir, enn ekki aura, felst i ímsum fornum skjöl- um, sem telja dírleik jarða í kúgildum, og kemur kúgildatalan heim við hundraðatalið. Þó ber þess að gæta, að á 13. öldinni eru kú- gildin misdír í ímsum hjeröðum. Sum skjöl tala um 12 aura (=72 álna) kúgildi (ísl. Fornbrs. I 420, máld. Hvamms í Norðurárdal 1223; II 83. bls., máld. Vallanesskirkju 1270), sum um 15 aura (90 álna) kúgildi (ísl. Fornbrs I 265. bls., máld. Saurbæjar á Hvalfjarðarstr. 1180 — sbr. Grág. Belgsdalsb., fjárlag í Arnesþingi, prentað í Grág. Kb. útg. II 247: kyr kálfhœr skal vera at 30 þriggja álna aura [= 90 álnum]); sum tala um 2 marka (=96 álna) kúgildi (ísl. Fornbrs. II 83. bls., máld. Vallaness 1270), sum um »hundraðs (o: 120) álna virð kúgildi« (ísl. Foi'nbrs. I 282. bls, máld. Helgafellsklausturs c. 1186). Munar þá dírleiki kúgildis frá 72 álnum upp í 120 álnir á 13. (og 12.) öld. í máldaga Hafsfjarðareijar frá c. 1223, ísl. Fornbrs. I 422. bls. eru jarðirnar Hafsfjarðarei (nú = Hausthús) og Hólsland metnar báðar saman »at tveim kúgildum hins fimta tigar« (o: 42 kúg.). Enn í jarðabók Árna eru þær hvor um sig 16 hundruð, sam- tals 32 huiidruð, og kemur það mjög vel heim, ef máldaginn á við 15 aura (9C álna) kúgildi og jarðabókin við 120 álna hundrað, munar að eins hálfu hundraði. Árið 1269 segir, að Njarðvíkurkirkja eigi »20 kúgildi í landi« (ísl. Fornbrs II 65. bls.). Á 14. öldinni snemma kemst sú venja á að telja kúgildi jöfn 120 álnum, og er þá slíkt kúgildi talið jafnt 1 hundraði i jörðu. í kaupbrjefi frá 1345 er talað um »20 hundruð vöru eða (jafnmörg) kúgildi í Grítubakka« (ísl. Fornbrs. II 789). Árið 1391 eru Sólheimar í Sæmundarhlíð seldir »fyrir 60 hundraða«, segir kaupbrjefið, og er áskilið, að and- virðið sje goldið í þessum aurum: 15 kír, 15 ásauðarkúgildi, 2 kú- gildi í veturgl. nautum, 4 kúgildi í 2vetrum nautum, 4 kúgildi í Þetta kemur alveg heim við dírleikann eftir Johnsens Jarðatali, nema þar eru Þrándar- staðir metnir 10 hundruð, enn þess getið neðanmáls, að jarðahók Arna telji þá jörð 12 hundruð.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.