Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1910, Blaðsíða 19

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1910, Blaðsíða 19
19 færir vígsökina miður til laga eða til minni sáttar ennskildi.1) Það er og beint tekið fram, að vígsakar aðili á ekki að fá neitt af nið- gjöldum við aðra frændur, ef hann sættist á víg firir alþingis lof fram. Sjest á þessu, að niðgjöld fjellu ekki niður, þó að sætst væri á vígsökina, — þau fjellu jafnvel ekki niður, þó að vegandinn væri drepinn (Grág. Kb. I 194—195) — enda eru þau lögdkveðin gjöld, sem hver frændi hins vegna átti heimting á, og því hærri, sem frændinn var náskildari, svo að þar komst varia sætt að. í niðgjalda- sökinni var að sjálfsögðu hver einstakur, sem kröfu átti til niðgjalda, rjettur aðili firir sig og þá, sem vóru jafnskildir hinum vegna manni og hann, enda sjest það ljóslega á því, að sækjandi niðgjalda skildi »telja frændsemi með þeim er sóttur og veganda og með sjer og hin- um vegna« (Grág. Kb. I 202.—203. bls.). Þetta sínir að hver ein- stakur frændi hins vegna var hjer sakaraðili í sinni niðgjaldasök. Vilhjálmur Finsen heldur því fram, að aðili vígsakar haíi líka verið aðili niðgjaldasakarinnar2), enn firir því finn eg enga heimild í Grágás. Samt er það sjálfsagt, að aðilar niðgjalda- sakanna gátu, ef þeir vildu, falið aðila vígsakarinnar að sækja um niðgjöldin. Á vígsakir var oft sætst, ef báðir hlutaðeigendur sáu sjer hag í því, eins og dæmin sanna í sögunum. Við þá sætt komu first til greina vígsbœturnar eða rjetturinn, sem var 6 merkur eða 48 aurar (= 288 álnir = 2 hundruð og 48 álnir) vaðmála. Þessari upphæð átti sakaraðili löglega heimting á. Enn þar næst kom til álita, hve mikið fje vegandi skildi greiða til síknu sjers), og var þar í fólgið endurgjald til sakaraðila firir kröfu hans til hálfra eigna veg- andans. Þessi upphæð var komin undir þvi, hve vegandinn var auðugur og átti mikið undir sjer, og hlaut því að verða mjög mishá, því hærri, sem maðurinn var auðugri og tignari. Ef vjer tökumtil greina, að hjer er um sætt að ræða, sem vegandinn varla gekk blásnauður frá, að frá eigum veganda varð að telja allar skuldir, þar á meðal rjettinn, sex merkur vaðmála, og loks að vígsakaraðili átti ekki tilkall til meira enn helmings af skuldlausum eigum veg- anda, lætur það mjög nærri eftir efnahag íslendinga, að þetta síknu- gjald hafi að jafnaði verið 4 merkur firir óbreittan frjálsan mann. Enn þessi tvö gjöld samlögð, rjetturinn og síknugjaldið, eru einmitt manngjöldin, áætluð firir óbreittan mann 10 merkur vaðmála = 4 hundruð vaðmála = hundrað silfurmetinna álna eftir dírleikshlut- ») Grrág. Kb. I 194. bls. !) Annaler f. nord. oldkyndigbed og hist. 1850, 270. bls. Orðasafn við (irág. undir niðgjöld. 8) Sbr. Grrág. Kb. I 194. bls. Bjarnar s. Hitd. (Boer) 34. k. 75. bls. o. fl. st.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.