Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1910, Page 34

34
um hana; muni bygð hafa haldist þar nokkuð fram á aldir, en lagst
niður af því Selgil hafi brotið túnið. Enn heldur Selgil áfram að
brjóta Karlastaða-túnstæðið í leysingum. Var mér sagt í sumar á
Húsafelli, að nú væri það farið að brjóta bæjarrústina. Fór eg því
þangað til að sjá verksummerki. Og þau leyndu sér ekki. Nú var
í burtu meira en helmingur af norðvesturveggnum. — Rústin liggur
nfl. frá landnorðri til útsuðurs. — Hefir útsuðurendi veggjarins fyrst
brotnað af, og eru nú aðeins 5 fðm. eftir af honum. Suðausturveggur-
inn er 12 fðm. langur; en útsuðurendi hans hverfur í bakkann, svo
líklegt er, að af honum hafi brotnað. Miðgafl er og horfinn. önnur
rúst minni (af fjósi og hlöðu?), er dálítið austar á túnstæðinu. Hún
er nál. 8 fðm. löng frá norðvestri til suðausturs og skiftist í 2 tóftir.
Miðgaflinn, sem skilur þær, sýnist vera dyralaus. Suðausturtóftin
er 5 fðm. löng og hefir dyr út úr norðausturhlið við miðgafiinn
(fjósið?). Hin tóftin er 3 fðm. löng og eru dyrnar á norðvestur-
endanum (hlaðan?).
Túnstæðið brotnar óðum, og er eigi annað fyrir að sjá, en að
innan skamms verði ekkert eftir af því annað en | að, sem legið
hefir upp í hraunbrúnina fyrir ofan. Þar eru leifar af túngarði, og
verða þær liklega eina merkið um Karlastaði, sem sjá má er stund-
ir líða.
Y. Reiðarfell og Grímsgil.
I Arbók Fornleifafélagsins 1909 hefir Matthías Þórðarson forn-
gripavörður skýrt frá því, að það, sem í Árb. 1893 segir um afstöðu
eyðibæjanna Grímsgils og Reiðarfells virðist koma í mótsögn við
jarðabók Árna Magnússonar og sóknarlýsingu síra Jónasar Jónssonar
frá 1842. Samkvæmt þeim heimildarritum hafi Reiðarfell verið uppi
á fjallinu, en Grímsgil austan í fjallshlíðinni fyrir utan Húsafell, þar
sem nú er kallað Reiðarfell.
Hvernig stendur á því, að þessi breyting hefir orðið á munn-
mælunum á ekki lengri tíma? Því eftir munnmœlum hafa þeir Á.
M. og J. J. líka ritað, rannsóknarlaust, eins og nærri má geta.
Ekki er það óhugsandi, að sögnin, sem nú er ofan á, hafi alt
af »legið í landi« á Húsafelli, þar sem þessi eyðibýli eru
í landinu og annað þeirra blasir við bænum. En þá hefði bæði
Á. M. og J. J. orðið að rita eftir sögnum annara en hinna kunnug-
ustu. Þetta getur ekki talist liklegt. Það er aðeins hugsanlegt.
Önnur skýring á málinu hefir mér komið í hug, og vil eg setja
hana fram til að gjöra það dálítið ljósara: