Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1910, Side 39

39
Hefir það verið mest á lengdina til norðurs, miklu breiðara þó í
norðurendann. í suðurendann er breiddin aðeins jöfn rústunum og
bilinu milli þeirra. Þess skai getið, að enn er skógland norðan- og
austanmegin við mýrina eigi alllangt frá rústunum.
IX. Grettishaf (á Innra-Sleðaási?)
Svo segir í Grettissögu, k. 16: »En er þeir riðu af þingi, höfð-
ingjarnir, áðu þeir uppi undir Sleðaási, áðr en þeir skildu. Þá hóf
Grettir stein þann, er þar liggur i grasinu ok nú heitir Grettishaf. Þá
gengu til rnargir menn að sjá steininn, ok þótti þeim mikil furða at
svá ungr maðr skyldi hefja svá mikit bjarg«. Sleðaás hét þegar á
Sturlungatíð klettaraninn suður úr Armannsfelli. En blágrýtisbjargið,
sem liggur vestanundir honum, segja kunnugir menn að fallið hafi
úr brún hans fyrir ekki mjög löngu. Það bjarg getur þá ekki hafa
verið tekið fyrir »Grettishaf«. En í Syðri-Víðikerum, fyrir innan
Tröllaháls, er enn stærra isaldarbjarg, sem hjátrúin hefir kállað »Grett-
ishaf« eða »Grettistak«, og til að koma þessu í samhljóðan við sög.
una hefir Tröllaháis ósjálfrátt verið gjörður Sleðaási. Olíklegt er nú
samt, að það sé bjargið í Víðikerum, sem söguritarinn hefir í huga.
Og að minsta kosti eru menn nú horfnir frá þeirri fjarstæðu. Mun
nú almennast haldið,áð frásögn Grettlu um »Grettishaf« sé ekki annað
en tilefnislaus þjóðsaga. Tilefnislaus m un hún samt ekki vera. Mér
er, meira að segja, nær að halda, að eg hafi séð hið réttnefnda Grettis-
haf. En það er ekki neitt heljarbjarg. Og það er ekki á þeim
Sleðaási, sem Sturlunga nefnir. Það er á rana þeim sem gengur
norðaustur úr Armannsfelli fyrir innan Sandkluftavatn (nú Sandvatn),
en fyrir sunnan Tröllaháls. Það er vel getandi til, að þessi rani
hafi heitið Innri-Sleðaás fyrrum: Það má næstum kalla hann sleða-
myndaðan. Sagt er, að vegurinn hafi áður legið um vestari kluft-
ina og fyrir vestan vatnið. Þar fór eg eitt sinn, því þá var vatnið
svo fult af leysingavatni, að ekki varð komist fyrir austan það. A
leiðinni inn með vatninu að vestan blasir raninn við manni. Sá
eg, að dálítil strýta stóð upp úr honum á einum stað, hélt eg fyrst
að þar sæti örn, en sá, er nær dró, að svo var ekki. Sunnan í
rananum er fögur grasbrekka og hefir vel mátt ægja þar hestum,
er þessi leið var farin. Þar áði eg hesti mínum og gekk upp
á ranann þar, sem eg hafði séð strýtuna. Þar er þursa-
bergsklöpp og á henni tveir blágrýtis hnullungar. Er annar
næstum teningsmyndaður, en hinn óreglulega eggmyndaður, og
er sá settur ofan á hinn þannig, að mjórri endinn veit upp.