Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1923, Page 6

6
taundur hefðum nokkuð að því unnið að rannsaka og lagfæra við-
ejáluBtu bæjanöfnin, og urðum við því að vissu leyti fegnir, því að
eina og allt var í pottinn búið, gátum við enga ábyrgð borið á
meðferð bæjanafnanna í þessu nýja jarðamati. Að vísu skal það
játað, að mjög margar tillögur okkar eru teknar þar til greina, og
margar afbakanir í bæjanöfnum því lagfærðar, en hvergi nærri al-
staðar, og víða hefir leiðréttingum okkar alls ekki sinnt verið, en
snúið þvert úr leið frá þeim, og rangnefni sett í stað réttra nafna.
Eg veit ekki, hvort þeir, sem stjórnarráðið fékk til að búa bókina
undir prentun, hafa af eigin geðþótta vikið frá samþykktum nefndar-
innar um bæjanöfnin, en hafi svo verið, sem mér þykir harla ótrú-
legt, þá verður frágangur bókarinnar að þessu leyti að teljast á á-
byrgð þessara manna eða stjórnarráðsins (fjármálaráðuneytisins),
en ekki yfirmatsnefndarinnar í heild sinni. Hin eina regla, sem
útgefendurnir (eða nefndin) hefur sett til leiðbeiningar um bæja-
nöfnin fyrir notendur bókarinnar er nr. 3 í skýringunum fram-
an við hana, að nöfn séu »sett i sviga eptir eldri skilríkjum«, og sé
þá frjálst að fá þau lögfest í nýrri fasteignabók. Hefði þessari reglu
verið fylgt með föstu samræmi í bókinni, gat hún verið betri en
ekki til að átta sig á, enda þótt hún að réttu lagi hefði átt að vera
hinsvegar, að lakari nöfnin væru i svigum. En þeir, sem búið hafa
bókina undir prentun, hafa farið svo hirðulauslega með þessa »meg-
inreglu« sína, annaðhvort af þekkingarleysi eða athugaleysi, að þeir
þverbrjóta hana ótalsinnum, svo að hún verður víða alveg öfug, afbak-
anirnar og rangnefnin sett milli sviga, sem góð og gild nöfn, sem
lögfesta ætti(!), og á þennan hátt verður »regla« þessi eintóir.
endileysa, sem enginn getur reitt síg á, því að fæstir lesenda munu
svo fróðir, að vita, hvar reglunni er fylgt, og hvar hún er öfug. Að
þessari vítaverðu ósamkvæmni hef eg orðið að víkja í ritgerð minni,
og benda á, hvar reglunni er öfugt snúið í fasteignabókinni, en þar
sem hún hefur hana rétta, hef eg vitanlega ekkert haft við það að
athuga.
Skömmu eptir að bókin var fullprentuð lagðist séra Guðmundur
banaleguna, og andaðist hér í bænum, eins og kunnugt er, 1. júní
f. á. (1922). Mér hefur þótt eiga vel við að tileinka minningu hans
þessa ritsmíð mina, þvi að hann var aðalhvatamaður og frumkvöð-
ull að því, að þessi nauðsynlega rannsókn var gerð, bar málefni þetta
mjög fyrir brjósti og var vakinn og sofinn að hugsa um lausn ým-
issa vafaspurninga. Hinni góðu greind hans og glöggskyggni eru og
að þakka ýmsar athugasemdir í þessum ritlingi, en öll aðalrannsókn
á heimildunum og þungamiðja verksins hvíldi á mér, eins og fyr