Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1959, Síða 90

KRISTJÁN ELDJÁRN OG JÖN STEFFENSEN:
RÆNINGJADYSJAR OG ENGLENDINGABEIN
1. Beinafundur, sögusagnir, dysjar.
Vorið 1952 hringdi Guðmundur Jónsson, hreppsstjóri á Hofsós,
til Þjóðminjasafnsins og tilkynnti, að fundizt hefðu mannabein við
Höfðaá á Höfðaströnd. Hinn 1. júní sama ár kom ég á staðinn, hirti
beinin og aflaði þeirrar vitneskju um fundinn, sem hægt var.
Höfðaá rennur niður í Höfðavatn rétt sunnan við túnið í Höfða,
og eru eyrar utan við hana, milli hennar og túnsins, en hár bakki
sunnan við hana. Brúin yfir ána er alveg á nefinu eða horninu,
sem verður milli þessa syðri bakka árinnar og bratts malarbakka,
sem liggur suður með vatninu og samsíða því. Suður frá brúnni
voru áður gamlar reiðgötur, og þar var unnið að lagningu nýs
vegar haustið 1951. Var rutt upp í hann með jarðýtu og sótt all-
langt uppeftir til þess að fá efnivið í fyllinguna, því að grunnt
er á grjóti, yfirleitt ekki nema 50—100 sm. Jarðýtan sótti því
hvergi djúpt, en flagaði ofan af allstóru svæði. Verk þetta var
unnið seint um haust, og mjög brátt settist að með vetur og hríðar.
En þegar snjóa leysti um vorið, sá Anton bóndi Jónsson í Höfða
mörg mannabein á einum stað í frambrún vegarruðningsins. Hann
hirti þau, sem laus lágu, en sá, að fleiri voru, og tilkynnti þá hrepps-
stjóranum fund sinn.
Hornið sunnan við ána heitir Melhorn. Áður en farið var að
ryðja veginn, hafði verið þar lyngi vaxinn bali, sléttur að mestu.
Einhverjar smávægilegar ójöfnur höfðu þó sézt þar, en ekki svo
að neina sérstaka eftirtekt vektu eða þekkjanleg mannaverk væru
á. Miklu af þessum bala ýtti jarðýtan upp á veginn, eins og þegar
er sagt, og á því svæði hefur sjáanlega einhvers staðar verið gröf
eða dys með beinum margra manna. Jarðýtan hefur tekið dysina
með því sem í henni var og velt öllu saman fram af vegarbrún-