Lögrétta - 01.03.1932, Síða 36

183
LÖGRJETTA
184
póláríð 1952-55
Qlþjóðlegar rannsóknír
á heímsfeautasvæðunum
fullorðins manns, til andlegrar veru. Þótt
jeg- telji barnarjett minn til þess að nálg-
ast Goethe sæmilegan í sjálfu sjer, það
sem hann nær, mundi jeg ekki hafa dirfst
að standa hjer, ef jeg hefði ekkert fastara
undir fæti. En jeg hef líka þá fótfestu:
landið mitt, hversu lítið og fátækt sem það
er, anda og menningu lands míns, sýnilega
í ritum, andlegum verkum, sem standa ó-
brotgjöm um aldir, þótt þau sjeu gerð af
vaðmálsklæddum bændum, jafnhliða guð-
dómlegum skáldskap Goethes, rit, sem gera
okkur, þessa fáu Islendinga, að jafnokum
hvaða miljónastórveldis, sem er. Það er að
vísu satt, að við þekkjum engan einstakl-
ing að baki ritum okkar, engan jötun eins
og Goethe. Mesti rithöfundur okkar, sem
nafngreindur er, Snorri Sturluson, var á-
gætur sagnaritari, en miðlungs skáld. Skáld
okkar eru nafnlaus, tíminn hefur geymt
ritin, en gleymt nöfnunum. Að baki skáld-
ritum okkar eru óþekt augu og hendur,
sinni og sálir. En þetta er að vissu leyti
tignarlegt, að baki þeim stendur þ j ó ð,
bændaþjóð, orðfáir menn. Og ef nokkur
þjóð hefur rjett til þess að játa þessa trú:
trygðina við andann, þá er það þessi þjóð,
sú íslenska.
Jeg get með góðri samvitsku borið fram
þakklæti frá þessari þjóð, en einnig kveðju,
kveðju til Þýskalands, kveðju til þýsku
þjóðarinnar. Það er varla unt að hugsa sjer
hamingjusamara samband tveggja þjóða,
en samband Islands og Þýskalands. Þýska-
land er meðaí þeirra fáu landa, þar sem
Island og íslensk menning er í sannleika lif-
andi hugtak og hefur verið lengi. Því skal
ekki verða gleymt, og því verður ekki
gleymt, hvað Þýskaland hefur verið fyrir
rannsókn og skilning á okkar fomu menn-
ingu. Þýskaland hefur komið til okkar
bróðurlega, í sönnustu og fegurstu merk-
ingu orðsins, það hefur annast fjársjóði
okkar á virðulegan og óeigingjarnan hátt
og gefið fagurt dæmi um viðskifti milli
þjóða. Báðar þjóðirnar mundu vera fátæk-
ari ef þær hefðu ekki hvor aðra. Það er
ekki að undra þótt Island yrði fátækara án
Þýskalands. En það er líka í sannleika svo,
að hið frjósama og fólksmarga Þýskaland
Mikil rækt hefur lengi verið lögð við
rannsóknir á svæðunum kringum heim-
skautin. í fljótu bragði sýnist svo, sem
margt af þessu hafi venð æfintýraferðir,
en ekki mikið hagnýtt gildi þeirra fyrir at-
vinnulíf eða vísindi og sumar farnar frem-
ur af kappi en forsjá, enda tekist illa. En
þessar ferðir hafa líka oft .leitt í ljós mik-
iisverðan fróðleik og verið merkilegur vott-
ur um hugvit og karlmennsku þeirra, sem
í þær fóru. Islendingum hafa eðlilega verið
norðurferðirnar hugleiknari en suðurferð-
irnar. Þeir höfðu sjálfir lengi átt þátt í
þeim ferðum og unnið þar afrek og lent í
æfintýrum, í Grænlands- og Vínlandssigl-
ingum, og enn í dag er einn lielsti norðui’-
farinn Islendingur, Vilhjálmur Stefánsson.
Um sögu norðurferðanna er tii læsilegt
rit eftir Sigurgeir Einarsson. Suðurferðirn-
ar eru þó einnig merkilegar, þótt ekki muni
suðurheimskautið hafa eins mikið gildi fyr-
yrði fátækara án sambandsins við hina
hrjóstrugu, fámennu eyju, af því að Is-
land er lifandi þáttur í þýsku andlegu lífi,
þýskum anda og við íslendingar erum
stoltir af því.
Þessi dagur er ekki sorgardagur. Dauðinn
heyrir lífinu til og Goethe ekki síst lifði
þannig og dó, að þess var aldrei þörf að
gráta yfir honum. Þetta er sigurdagur, því
sjá, einnig þessi mannsins sonur dó — en
hann lifir. Hann lifir meðan trygðin við
andann er annað og meira en eintómt orð
á jörð okkar, þessari blóðsaurguðu, eitruðu
barnsrána jörð, sem andinn einn, hófsemin
og þekkingin getur endurleyst. Hann var
yðar sonur, þessi tigni, framliðni bróðir, ,
sem við hyllum í dag, sonur Þýskalands.
Við íslendingar tökum þátt í gleði ykkar
og stolti, hyllum yður í honum og hann í
yður, við gerum það af öllu hjarta. Heiður
sje þeirri þjóð, sem átt hefur slíkan son,
heiður og samþjóðleg kveðja, einnig frá
þjóðinni við hið ytsta haf.
M