Eimreiðin - 01.05.1902, Blaðsíða 7

87
fegar ræðunni var lokið, kallaði hann ambáttina til si'n upp á ræðu-
pallinn. Hún kom, nam staðar við hlið hans og skalf eins og hrísla.
Beecher sneri sér að söfnuðinum og sagði: »Kona þessi er ambátt.
Tíg hefi lofað eiganda hennar í New Orleans, að annaðhvort hún eða
2000 dollarar (það er verð hennar) skulu vera komnir í hendur hans
innan io daga. Er hér nokkur faðir (sem á dóttur), eiginmaður eða
bróðir, er segi, að kona þessi skuli aftur fara í þrældóm? Ég óska,
að söfnuðurinn skjóti saman þessum 2000 dollurum.« Hann hafði
varla slept seinasta orðinu, þegar köllin kváðu við frá áheyrendunum:
»Ég gef 100 dollara*, »ég einnig«, »ég gef 50 dollara« o. s. frv.
Köllin komu svo ört, að Beecher hafði eigi undan að skrifa nöfn gef-
endanna og upphæðirnar. Þá stóð auðmaðurinn Russell Sage á fætur
og mælti: »Herra Beecher, ég gef það sem vantar, hvort það er
mikið eða lítið«. Beecher sneri sér þá til ambáttarinnar og sagði:
»Elíza, þér eruð frjáls kona.« Hún hné niður í stól á ræðupallinum
og grét eins og barn. Tár komu og í augu allra þeirra, er við vóru.
í júní 1856 héldu samveldismenn (Republicans) fund með sér í
Philadelphia til undirbúnings undir forsetakosning, er þá fór í hönd.
John C. Frémont var kosinn forsetaefni þeirra. Pá tóku þeir upp í stefnu-
skrá sína ákvæði um að berjast gegn allri útbreiðslu þrælahaldsins og
allri frekari málamiðlun við þrælahaldsmenn. Þeir lýstu yfir því, »að það
væri bæði réttur og skylda sambandsþingsins, að banna í landeignum
(Territories) sínum bæði fjölkvæni og þrælahald*. Beecher tók í streng-
inn með samveldismönnum. Hann fór fram og aftur um land alt og
studdi kosning Frémonts með tölum sínum. I kosningarstríði þessu
urðu margir ágætismenn í Bandaríkjunum þjóðkunnir í fyrsta sinni, t. d.
Abraham Lincoln og James G. Blaine. Frémont náði eigi kosningu,
en fékk samt fjölda atkvæða. Forsetaefni sérveldismanna (Democrats),
James Buchanan að nafni, var kosinn forseti. Hann var verkfæri í
höndum þrælahaldsmanna. Éeir höfðu því enn þá völdin í 4 ár.
Árið 1860 fór forsetakosning aftur fram í Bandaríkjunum. For-
setaefni samveldismanna var Abraham Lincoln, einhver mesti og bezti
maður, sem Bandamenn hafa nokkru sinni átt. Beecher studdi kosn-
ing hans af öllum mætti bæði í ræðu og riti. Lincoln var kosinn for-
seti í nóv. 1860 og tók við embætti í marz 1861. Hann var svarinn
óvinur þrælahaldsins. Sunnanríkin tóku nú hvert eftir annað að segja sig úr
lögum við norðurríkin. Sunnanmenn ætluðu að mynda sjálfstætt sambands-
riki (ríkjasamband), þar sem þrælahaldinu væri borgið um aldur og
æfi. Lincoln neitaði, að viðurkenna ríki þetta. Hann kvað úrsögn
suðurríkjanna úr ríkjasambandinu í alla staði ólögmæta og kvaðst mundi
verja ríkiseiningu Bandaríkjanna með vopnum, ef á þyrfti að halda.
t’á hófu sunnanmenn ófrið og tóku virkið Sumter við Charleston her-
hlaupi 14. apríl 1861. I ófriði þessum (þrælastríðinu) höfðu sunnan-
menn ágætan herforingja, Robert E. Lee. En norðanmenn höfðu
framan af seinfæra foringja. Þeir unnu því ekkert á, þótt þeir hefðu
meira lið og betri útbúnað en sunnanmenn. Beecher og söfnuður hans
bjó út dálítinn herflokk og lét hann taka þátt í stríði þessu. Þegar
elzti sonur Beechers bað um leyfi til að fara í stríðið, þá svaraði faðir
hans: »Ef þú fer eigi, þá kannast ég eigi framar við þig.« Auk þess studdi