Eimreiðin - 01.05.1902, Blaðsíða 73

tegund úr útlendum flórum. Það verður að skoða hverja íslenzka tegund í
krók og kring, bera þær nákvæmlega saman við sömu tegundir í út-
löndum, og þannig komast að raun um, hvort íslenzku tegundirnar líti
eins út og hinar eða ekki, og séu þær frábrugðnar, þá að ákveða, að
hverju leyti þær séu frábrugðnar. Það verður með öðrum orðum, að
semja sjálfstæða lýsingu af hverri tegund, eins og hún er lifandi á jörð-
unni. Til að semja tegundarlýsingu er ekki nægilegt, að skoða einn
plöntueinstakling og lýsa honum, heldur verður að rannsaka marga,
helzt svo marga plöntueinstaklinga, sem unt er, því lýsingin verður að
fela í sér breytileik tegundanna. Slíkar lýsingar taka því langan tíma
og kosta mikið erfiði. Þetta verk hefur nú Stefán leyst af hendi.
Hann hefur farið nálega um land alt, og bæði skoðað plönturnar lif-
andi og safnað miklu.
Þá er þriðja skilyrðið, málið. Það hefur ekki verið hvað minsta
erfiðið, að koma góðri íslenzku á lýsingarnar. Öll hin svonefndu fræði-
orð vantaði íslenzkuna; höf. hefur því orðið að búa til ný orð hóp-
um saman, og verður ekki annað sagt, en hann hafi komist vel frá
því. Hann hefur einnig búið til fjöldamörg plöntuheiti; eru þau yfir
höfuð að tala góð og mörg þeirra ljómandi falleg. Yfirleitt er gott
mál á bókinni, og hlýtur Stefáni að vera létt um að rita góða íslenzku,
er honum hefur tekist að koma svo vel orðum að jafnerfiðu efni.
Bókin er að ytra útliti lagleg. Brotið er heppilegt. Leturbreyt-
ingar eru smekklegar og létta mönnum fyrir við notkun bókarinnar.
Yfirleitt er bókin laglega prentuð, og myndirnar hafa tekist vel. Niður-
skipun efnisins er hin ljósasta, og hlýtur hver maður að geta áttað sig
fljótt á henni. Lýsingarnar eru ljósar og svo réttar, sem unt er, eftir því
sem menn nú vita um íslenzkar plöntur. Höf. hefur einnig lagt hina mestu
alúð við flóru sína, og, þar sem nauðsyn bar til, leitað sérfræðinga (sbr.
Flóru hans, bls. VIII). Til frekari skýringar við lýsingarnar eru í bók-
inni 122 myndir; af þeim eru 24 búnar til fyrir Flóru þessa (nl.
myndirnar 1, 8, 9, 10, 17, 19, 21, 22, 24, 25, 32, 38, 42, 43, 45,
58, 69, 81, 83, 98, 110, ni, 113 og 122). Alls er lýst í bókinni
359 tegundum, sem áreiðanlega er víst, að vaxa á íslandi. Auk þess
er ýmsra slæðinga getið í greiningatöflunum.
Bókin er höf. og Bókmentafélaginu til sóma. Þess skal getið hér,
stjórn Bókmentafélagsins til hróss, að hún hefur lagt alt kapp á, að
bók þessi yrði sem bezt úr garði gerð.
Ég orðlengi svo ekki frekar um Flóruna, hún talar bezt sínu máli
sjálf. Ég leyfi mér þó að hvetja menn til að kaupa hana, og hún
ætti, með meira rétti en margar aðrar bækur, »að komast inn á hvert
einasta-heimili« á landinu. Helgi Jónsson.
BÆJARSKSÁ REYKJAVlKUR. Samið hefir Bj'órn Jónsson. Rvík
1902.
Þetta er nýstárleg bók, hin fyrsta af því tægi á íslenzku, enda
tvísýnt, hvort allir skilja þýðingu hennar þegar í stað. Slíkar bækur eru
á dönsku kallaðar »Vejviser«, en á ensku »Directory«, og þykja þær
ómissandi í öllum stærri bæjum erlendis. Þar sem Rvík nú er orðin
allstór bær (með um 7000 íbúa), er orðin full þörf á slíkri leiðbein-