Eimreiðin - 01.05.1902, Blaðsíða 52

132
er annað en páfadómur með öðru nafni? Vill meirihlutinn, hinn
mikli og stóri, koma fram móti valdavastri þessa »fámenna flokks«,
þessu biskupavaldi, sem hótar kennurum allra alþýðuskóla lands-
ins afsetningu, ef þeir hreyfi við bókstaftrúnni á öll tákn biblí-
unnar, sem verða æ ótrúlegri hjá alþýðunni, þ. e. öllum þorra
þjóðkirkjunnar.
þjóðkirkjan er kirkja þjóðarinnar, og er til hennar vegna.
Pessi einfaldi sannleiki, sem virðist vera fyrir ofan eða utan skiln-
ing stjórnarherranna, þarf nú fyrst af öllu að verða allri þjóðinni
bersýnilegur. Pað er í sannleika ekki neitt um of, þótt alþýðan, sem
ber allan kostnað kirkjunnar, hafi lagaleyfi til að launa þeim mönn-
um einum, sem trúa líkt og hún sjálf. Hér er alls ekki gjört ráð
fyrir að útiloka rétttrúaða presta eða kennara; langt frá því! ein-
ungis er talað um jafnrétti. fegar litli flokkurinn er að hrópa upp
yfir sig, að menn ofsæki sig og svifti sig málfrelsi, þá er það al-
veg sama kveinið, sem kaþólskir menn við hafa, þegar einhverjar
skorður eru reistar við yfirgangi þeirra. Og skipi þeir oss, hinum
mörgu, að rýma fyrir sér, virðist oss sem skörin ætli þar upp í
bekkinn og ef annarhvor ætti að víkja, væri það þeir, þótt þess
væri ekki æskjandi, meðan samkomulngið væri viðunandi. Því ein-
mitt það, að skifta sól og vindi jafnt milli flokka, er gott ráð til að
sefa og svæfa ákefð og heimsku manna.
Pjóðin sem heild má með engu móti missa þeirra siðmenn-
ingarstrauma, sem utan að bjóðast og trú mótmælenda þarfnast
á braut sinni til frjálsrar trúar og hugsunar. En jöfn tilbreytni
með hyggindum og hófi eru engin gönuskeið!
En fáist ekki kenningarfrelsið áður en alt of langur tími líður,
þá kemur bylurinn, ef ekki á annan hátt, þá á þann, að meiri og
meiri hluti þjóðarinnar segir skilið við kirkjuna. Ástandið, sem nú
er, bendir þá leið, einkum í höfuðstaðnum og bæjunum. Til lang-
frama unir ekki mentuð og frjálslynd þjóð af Gotum og Germön-
um komin, sem haft hefur trú mótmælenda í fjórar aldir, því »trú-
arfrelsi«, sem æðimikið líkist trúarlegri harðstjórn fáeinna manna.
Hversu ástandið er öfugt, sézt bezt af því, sem prestaefni vor
læra við vorn evang.-lúth. háskóla; þeir læra þar ýmist það, sem
alls ekki eða þá með mikilli varúð má kenna í prestlegri embætt-
isfærslu. Og kunnugt er, að fleiri en einn guðfræðismeistari
háskólans fæst við hinar nýju biblíurannsóknir. Tar, við háskól-
ann, hefur mótmælendastefnan enn þá ekki niðurdrepið merkis-