Eimreiðin - 01.05.1902, Page 40

120
stökurnar: »Enginn grætur íslending« o. s. frv. Sá sem rennir
grun í það djúp þunglyndis, sem þessar stökur eru runnar af,
hann skilur hvað þessi orð þýða: sælir eru andlega fátækir, þeir
geta nefnilega ekki fundið eins til. Jónas hafði sjálfur sagt:
.......beztu blómin gróa
í brjóstum, sem að geta fundið til.
Hæðni lífsins sýndi honum, að þar vaxa líka þyrnarnir, sem
sárast stinga.
Pað er ekki erfitt að gera sér að nokkru leyti hugmynd um
astand þessa velgjörðamanns allra vor síðasta skammdegið, sem
hann lifði, og það virðist geta gert skiljanlega breytinguna. Hann
hefur oftast kúrt heirna í sínu óvistlega einstæðingsherbergi, sárlega
kvalinn af þungum hugsunum, »einn og óstuddur«. Honum fanst
hann eiga skamt eftir ólifað, og þegar hann hugleiddi horfna
æfi, fanst honum lífinu eytt til ónýtis. Hvað hafði hann afrekað
með sínum frábæru hæfileikum? Hann hafði að vísu ort fáein
kvæði, hin fegurstu, sem til voru á íslenzku, en varla hefur hon-
um fundist mikið að gert (sbr. »veit jeg að stuttri stundarbið
stefin mín öngvir finna«), hann hefði getað afkastað svo miklu
meira, ef gæfa hefði fylgt. Og hvers hafði hann notið? Hann,
sem að náttúrufari var allra manna hæfastur til að njóta; hann,
sem glöggskygnastur hefur verið á alla fegurð. Eetta varð ein-
ungis til þess, að sársauki og söknuður þröngdu honum miklu
fastar en hversdagsmönnum. Nú hefur rifjast upp fyrir honum
greinilega hvert skifti, sem honum höfðu verið mislagðar hendur
(»hefði ég betur« —) og sárt hefur hann harmað ekki sízt »það
sem hann aldrei misti«.
Hugur hans hefur hvað eftir annað hvarflað að dauðanum; að
dreyma þennan vonda draum og vakna ekki til neins betra, að
hafa þetta harða og hæðilega líf bótalaust.
Ó mikli guð ! e k k e r t að ending —
ó megn hörmunga! eilífur dauði.......
En nú gat hann ekki risið undir oki þessara sanninda lengur;
þetta gátu ekki verið sannindi; og það verður úr, að hann
fleygir sér í faðm trúarinnar. En að það er efunarmaður, sem
leitast við að hverfa aftur, kemur greinilega fram í því, að hann
skygnist um eftir rökum, til að styðja með trú sína. Og það lítur út