Eimreiðin - 01.05.1902, Side 48

128
hluti landsmanna játaði þá trúarfræði. Grúndtvíg lagði sterka
áherzlu á þessa röksemd og kvað hana vera hina einu vörn fyrir
því embætti ríkisins.
Að vísu höfum vér fengið sóknabandið leyst, sömuleiðis skyld-
una til að skíra og ferma numda úr lögum, og enn er það, að
kjörsöfnuðir eru leyfðir. En hitt stendur, að kirkjan sem evang,-
lúthersk er studd af ríkinu, og á það að þýða, að til þess að geta
orðið aðnjótandi allra gæða þjóðkirkjunnar, verða landsmenn að
veita viðtöku þeirri kirkjuskipan, sem ríkið tilsetur (sóknaskipun)
eða leyfir (kjörsóknir). Sá sem óánægður er með það fyrirkomu-
lag — afskifti og umráð ríkisins yfir kirkju og skóla, kennimensku
og barnafræðslu — hann má ganga úr og sjá sér sjálfur fyrir
sínum trúarlegu þörfum, en hlýtur þó framvegis að lúka kirkjunni
skatta og skyldur og mæta ýmsum óþægindum meðan líf hans
endist. Og þetta þýðir enn fremur: enginn getur orðið prestur 1
þjóðkirkjunni eða trúarbragðakennari í barnaskólum, nema hann
hátíðlega heiti að framfylgja fastákveðinni kenning, sem lögfest var
hér í landi sem rétttrúanarkenning fyrir 400 árum. Rjúfi hann
heit þetta, má hann eiga von á ofanígjöf eða embættismissi, og
sýnist hættan ekki fjarri oss, þegar æstur og rammur lítill minni
hluti sækir geyst fram og með trúarjátingarnar fyrir hlífar heimtar
umsvifalaust, að hin »hreina Lútherstrú« sé ráðandi, en allir prestar
og kennarar víki, sem ekki skilji trúargreinirnar eins og þær voru
skildar og skoðaðar fyrir fjórum öldum!
Pað er þetta ástand, sem hin danska þjóð á nú við að búa
og hefur átt frá því heimatrúboðið kom fram í algleymingi
sínum, stutt og styrkt af hákirkjuvaldinu, en Grúndtvígssinnar, þeir
sem fyrrum voru riddarar alis kirkjulegs frelsis, horfa hljóðir á
ellegar gjöra hálfhikandi athugasemdir, þegar fram úr þykir keyra.
Hinir »rétttrúuðu« hrósa sér og hreykja af nafninu hinn fá-
menni »Herrans hópur«, bæði á prédik. stólnum og á fundum, í
bænum og sálmum sínum. Og þaö er satt, að þeir eru enginn
stórfjöldi. En þegar þeir segjast vera ofsóttir, hálfgildis píslar-
vottar, sem öll strá hinnar vondu veraldar stingi, þá fer skörin upp
í bekkinn. Sannleikurinn er sá, að þessi smáhópur, sem í trúar-
efnum stendur á grundvelli ársins 1536, heldur allri þjóðinni undir
harðstjórnaroki og hættir aldrei óneyddur fyr en hann er búinn
að lcyrkja allan sannan anda siðabótabótarinnar. Að því leyti sem
liið hlægilega byggist á mótsetning — mótsetningunni milli manns-