Eimreiðin - 01.05.1902, Side 51

131
numið þjóðkirkjuna úr lögum og tekið til sín eignir hennar til ann-
arra ríkisþarfa, en leyft landsmönnum að dýrka guð eftir vild
sinni, en tekið sjálft að sér siðfræðiskensluna og falið hana skól-
unum.
Ellegar ríkið gæti haldið þjóðkirkjuumgjörðinni, en hætt allri
þvingun hvað trúarjátningar snertir, en litið einungis eftir embættis-
færslu manna í því, er siðgæðið snertir.
Og þessi síðari aðferðin er það, sem virðist hentust, eða eins
og eðlilegt framhald hinnar frjálslyndu löggjafar á undan stórpólít-
iska tímabilinu. Kæmi þá byrjunin eða brúin, sem ætti að leiða
til aðskilnaðarins á ríki og kirkju, sem er og verður óhjákvæmi-
legur.
Pað er tími til kominn, að ríkið kveði upp með það,
að trúarjátningar séu því óviðkomandi, og að með því
verði alvara úr trúarfrelsi þjóðar vorrar. Kíkið verður að
viðurkenna — og sýna það í verki —-, að hið siðgæðislega gildi
í trúarefnum er alveg óháð skoðunum manna á trúarjátningum.
Par sem það er hins vegar spillandi í siðgæðishugsun þjóðarinnar.
að kennendur trúarinnar séu skyldir, að viðlögðum embættismissi,
að halda sér fastlega við ákveðið og ófrávíkjanlegt kenningarform,
sem getur leitt til þess, að menn kenni beint á móti betri vitund,
sem er fyllilega siðspillandi, þegar menn vita, að samhljóðunin er
yfirdrepskapur einn. Sá prestur eða kennari, sem talar af hjart-
ans sannfæringu — hvað sem rétttrúaninni líður — er æfinlega
betri en sá, sem talar með prófastsrétt fyrir augum. Biblíuundir-
staðan í trúarbragðakenslunni frambýður rétttrúuðum Lútherssinn.
um og fríhyggjandi mönnum jafn-ágæta lærdóma, og texta, séu
hvorirtveggja hreinskilnir menn og jafnhrifnir af heilögum og fögr-
um fyrirmyndum. Og það eru þessir menn, en aðrir ekki, sem
ríkið sjálfsagt kýs fyrir fræðara æskulýðsins. Hvað unnist hafi
hingað til með trúarfrelsinu hjá oss, er hægt að sjá: vér leiðumst
æ lengra og lengra að hinum vitanlega og hneykslanlega yfir-
drepskap í andlegum efnum, þar sem þó fyrst og síðast sannleik-
urinn einn, einurðin og hreinskilnir átti öllu að ráða.
Alt er undir komið ríkinu, 0: þjóðinni sjálfri. En spursmálið
er þetta: Er svo mikil réttvísi til, virðing fyrir því, sem kallast
heilagt, svo mikill drengskapur til, eða skilingur á slíkri réttarbót
sem þessari, að þjóðin vilji standa upp og heimta, heimta aftur og
aftur, að nú skuli hafna þessu fals-lútherska ríkisforræði, sem ekki
9'