Eimreiðin - 01.05.1902, Síða 69

149
geir og Solveig trúlofuðust og ætluðu þau ásamt Guðríði næsta sumar
til Amerlku, því hún undi sér ekki á íslandi, eftir að hún yrði að fara
frá Litla-Hvammi, og þau vildu ekki láta hana fara eina. En ekkert
þeirra fór þó; því áður en til þess kæmi, tók Guðríður sótt og and-
aðist, og hafði áður arfleitt Solveigu að öllum eignum sínum. »Ég
vona, það sé einhver Litli-Hvammur á ströndinni fyrir handan,« sagði
fiún við Solveigu rétt áður en hún dó.
Sagan er ljómandi vel rituð og lýsingarnar á sálarstríði og hugs-
unarfari hinnar einstöku persóna frábærlega góðar.
þ Þriðja sagan heitir »Örðugasti hjallinn« og hefir hún aldrei verið
prentuð fyr. Sagan er eiginlega minnisblöð gamallar konu, sem meðal
annars í innganginum fer þessum orðum um sjálfa sig:
»Nú er ég orðin gömul kona og á fráleitt langt eftir ólifað. Mig
langar til að lifa töluvert lengur. En ég veit samt, að það er heimska.
Ég er komin upp alla hjallana, upp að klettunum, og hamingjubrúnin
er langt, langt fyrir ofan mig. Það fer enginn þann veg á mínum
aldri. Og annars minnist ég þess ekki, að ég hafi séð neinn spóka
:sig þar uppi.«
Hún kveðst nú ætla að skrifa ofurlítinn þátt úr ferðasögu sinni,
segja sjálfri sér frá, hvernig sér hafi gengið að komast upp á einn
hjallann, — þann, sem örðugastur hafi verið uppgöngu, — hjónabands-
ástarhjallann. Hún ætli að segja frá öllu sem sannast og réttast, að
hún hafi vit á, þó hún viti vel, að það verði sér til lítils sóma. Ann-
ars er aðalefni sögunnar þetta:
Þórdi's prestsdóttir var einbirni og móðurlaus, frá því er hún mundi
til sín. Stallsystur átti hún engar, en leikbræður tvo, eftir að hún var
farin að stálpast. Annar þeirra hét Asgeir, en hinn Þorkell. Þeir voru
synir efnabænda á næstu bæjum við prestssetrið, jafngamlir, þrem ár-
um eldri en prestsdóttir. Á vetrum voru þeir að jafnaði til náms hjá
föður hennar nokkur ár, og frá honum fóru þeir í skóla. Þeir vóru miklir
vinir, en harla ólíkir. Asgeir var snarlegnr, ráðríkur, bráðnæmur, ör-
látur, viðkvæmur og sítalandi. En Þorkell var þunglamalegur mál-
stirður, hlýðinn og eftirlátur, iðinn, tornæmur og samhaldssamur. Ás-
geir réð einn öllu, hvað sem þeir áttust við. Vanaviðkvæðið var, að
jborkell elti Ásgeir, eins og lamb móður sína, og — að Ásgeir elti
þórdísi.
Þegar Ásgeir var orðinn stúdent, trúlofuðust þau, hann og prests-
dóttir, á laun og hétu hvort öðru ævarandi trygðum. Svo sigldi hann
til háskólans og lofaði að skrifa henni með hverri ferð. En urn haustið
kom ekkert bréf frá honum og svo liðu 6 ár, að ekkert bréf kom frá
honum, en að eins fréttir um, að hann stundaði ekki nám sitt, heldur
hefði leiðst út í svall og ólifnað. Þetta fékk auðvitað mjög á prests-
dóttur, svo hún varð varla mönnum sinnandi, því hún unni Ásgeiri
hugástum. En eftir þennan langa tíma hlutu allir vonarneistar um hann
að slokna í brjósti hennar.
Þorkell hafði hætt við skólanám á miðri leið og tók við búi eftir
föður sinn nýdáinn. Hann var ágætur búhöldur og vinnugarpur hinn
mesti. Hann var jafnan orðfár, gætinn og góðmannlegur. Það leyndi
sér ekki, að hann hafði augastað á prestsdóttur, enda leið eigi á löngu,