Eimreiðin - 01.05.1902, Qupperneq 72

I52
samin. Oddur getur þess einnig á 6. blaðsíðu, að bókin sé »saman-
lesin« og útlögð úr »ýmsum skrifum urtaþekkjara«, og »alstaðar hvar
mögulegt var«, kveðst hann hafa fylgt Hornemans grasafræði. Oddur
læknir hafði hvorki tíma né nægileg plöntusöfn, til að geta samið bók
um flóru íslands, er bygð væri á sjálfstæðri rannsókn íslenzkra plantna.
Árið 1881 ritaði Chr. Grönlund Flóru íslands á danska tungu. Sök-
um málsins hefur hún ekki komið almenningi að notum. Flóra Stefáns
er hin fyrsta þess konar bók um íslenzkar plöntur á voru eigin máli,
sem bygð er á sjálfstæðum innlendum rannsóknum.
Það er ekkert áhlaupaverk að semja slíka bók og munu fáir gjöra
sér grein fyrir, hve mikið
erfiði hún hefur kostað. Hið
fyrsta skilyrði, til að geta
samið þess konar bók, er
að þekkja, hverjar tegundir
vaxa á íslandi. Annað skil-
yrði er nákvæm rannsókn
á skapnaði plantnanna, og
þriðja skilyrðið er málið
þ. e. að geta lýst þeim á
íslenzku.
Vísindaleg rannsókn á
grasaríki íslands hefst með
þeim Eggert Olafssyni og
Bjarna Pálssyni, er ferðuð-
ust um landið á árunum
1752—1757; en hin fyrsta
skrá yfir íslenzkar plöntur
var gefin út 1770. Hana
samdi O. F. Miiller og studd-
ist hann eingöngu við plöntu-
safn J. G. Koenigs, er ferð-
aðist hér á landi 1764. Á
seinni hlut 18. aldar og á
19. öldinni hafa ýmsir ferð-
ast um landið og rannsakað
gróður þess, og ýmislegt
hefur verið um það ritað á
útlendum málum. Skal ekki farið frekar út í þá sálma að sinni. f»ó
get ég ekki stilt mig um að nefna hin helztu plöntusöfn, er Flóra
Stefáns byggist á. Auk síns eigin safns hefur Stefán haft aðgang að
hinu bezta íslenzka plöntusafni, sem til er, nl. íslenzka plöntusafninu í
Grasasafninu mikla í Kaupmannahöfn. í Ríkissafninu í Stokkhólmi er
einnig allmerkilegt safn af íslenzkum plöntum, er hann hefur og notað.
Þá sný ég mér að öðru skilyrðinu. Það er kunnugl að jurta-
tegundir breyta sér á ýmsan hátt, eftir þeim kjörum, sem þær eiga við
að búa. íslenzkar plöntur eru oft að ýrnsu leyti frábrugðnar útlendum
plöntum (af sömu tegund), af því lífskjör þeirra eru öðruvísi. Er lýsa skal
íslenzkri tegund, er því ekki fullnægjandi, að þýða lýsingar af sömu