Eimreiðin - 01.09.1916, Page 10

ur þorskur (7. mynd), og er sú mynd í mörgum öðrum Hólabók-
um, svo sem »Grallaranum« (Hól. I594)> »Enchiridion« (Hól. 1600),
»Anatome Blefkeniana« (Hól. 1612), og allmáð í Skálholts-útgáf-
unni af Landnámu (1688). En nú hefir innsiglið, sem Jón lögmað-
ur Jónsson kom með frá Danmörku árið 1593, fjórum árum seinna
en Hóla-sálmabókin var prentuð, þorskinn óflattan (8. mynd).
Hvernig víkur þessu við; ætli að innsiglið frá 1550 hafi verið að
þessu leyti frábrugðið því frá 1593 f Annars er þorskurinn ekki
flattur fyr á myntum en 1624, en
eftir það er hann það oft.
Frekari upplýsingar viðvíkjandi
merkinu gefur Thiset. Beiðni íslend-
inga til konungs um innsigli árið
1593 mun hafa gefið tilefni til þess,
að Kristján fjórði tók skjaldmerki
eða innsigli íslands upp í innsigli
konungs.1) í þessu signeti liggur
skjöldur með þrem ljónum á miðju
stórs Dannebrogskross, en milli
álma hans er sveigur, og er hann
gerður af smáskjöldum með merkj-
um landa þeirra, er konungur réði
eða bar í titli sínum. 1 þessum sveig
er skjöldurinn með krýnda þorskin-
um milli skjalda Gotlands og Slés-
víkur. Kristján fimti setti hann þó
síðar milli skjalda Færeyja og Græn-
lands, og svo var það til daga Frið-
riks sjötta. Frá 1. jan. 1820 varð norska ljónið að víkja úr ríkis-
skildinum, en þá voru sett í þess stað skjaldmerki íslands, Fær-
eyja og Grænlands, og þar var þorskurinn í rauðum feldi, unz
fálkinn ruddi honum á brott árið 1903.
Að því nú er fálkamerkið snertir, er því fundið til foráttu, að
það sé þannig úr garði gert, að það hafi ekkert sérkennilegt við
sig, heraldiskt séð. Fálkinn er, eins og aðrir ránfuglar, all-algengur
*) Eftir því, sem Pálmi Pálsson segir í ritgerð sinni í »Andvara« (IX. árg.,
1883), var þorskmerkið í ríkismerkinu á gullpeningum (Portúgalspeningunum svo
lcölluðu), sem slegnir voru 1591.
6. í^orskmyndin í Stokkhólms-
skinnbókinni (um 1360).