Eimreiðin - 01.09.1916, Page 51

207
Margir, sem lesa þennan útreikning, munu nú sjálfsagt spyrja
sem svo: Er maðurinn alveg bandvitlaus ? Hvernig dettur honum
í hug, að alþingi vilji punga út með alla þessa miklu styrkveitingu
til sjúkrasamlaga ? En látum oss nú í ró og næði íhuga málið,
og skygnast eftir, hve há útgjöld landssjóðs verða eftir þessari
áætlun. Eg geri þá fyrst ráð fyrir, að sjúkrasamlög á Islandi nái
jafnmikilli útbreiðslu eins og í Danmörku, eða að 45 °/o allra íbúa
landsins gerðust félagsmenn; yrðu það þá hérumbil 40,000 matina,
sem t samlögin gengju. Samkvæmt útreikningi mínum er kostnað-
ur landssjóðs til að tryggja 300 manns 940 kr. á ári; til þess að
veita 40,000 sama styrk, þyrftu þá hérumbil 122,200 kr. árlega.
Þetta er auðvitað allmikil fjárupphæð, en að mínu áliti ætti hún
ekki að vaxa mönnum í augum. Skattarnir á íslandi eru ótrúlega
lágir í samanburði við skattana í útlöndum. Manni næstum blöskr-
ar að lesa um, hve lítið útsvar menn í Reykjavík, með 5000 kr.
árstekjum, greiða. Pað er 3—4 sinnum minna en útsvar það, er
hvílir á álíka háum tekjum í kaupstöðum á Jótlandi! t*að er eng-
inn vafi á því, að efnamenn á íslandi greiða altof lágan skatt til
sveitarsjóða og landssjóðs, og með því að hækka hina beinu skatta
lítið eitt, væri óefað hægt að ná aftur miklum hluta af útgjöldun-
um til sjúkrasamlaganna inn í landssjóð. En setjum nú svo, að al-
þingi fengist ekki til að veita meira en helming af ofannefndri fjár-
upphæð — og það ætti ekki að vera landssjóði ofvaxið, að greiða
60 þús. kr. á ári til jafnnauðsynlegra stofnana og sjúkrasamlög eru
fyrir land og lýð —, þá ættu menn ekki að láta árar falla í bát
fyrir það eða hætta við að stofnsetja sjúkrasamlög um land alt.
Ég tel sjálfsagt, að sveitarsjóðir myndu sjá hagnað sinn í að styrkja
samlögin á ýmsan hátt, t. d. með 1 kr. styrkveitingu á ári fyrir
hvern félagsmann. Engum sveitarsjóði mundi ofvaxið, að leggja út
einar 100—150 kr. á ári í þessar þarfir. En jafnvel þótt hvorki al-
þingi né sveitarstjórnir vildu leggja neitt fé fram til sjúkrasamlag-
anna, þá ætti þó frumherjum þeirra ekki að fallast hugur fyrir það.
það er hægt að auka tekjurnar og lækka útgjöldin á margvíslegan
hátt, ef félagsmenn eru vel samhuga. Pað má altaf fá nokkrar auka-
tekjur með því, að halda skemtisamkomur, tombólur eða því um
líkt einu sinni eða tvisvar á ári. Og útgjöldin má lækka með því,
að allir efnaðri félagsmenn gæfu sjúkrasamlaginu eftir dagstyrkinn,
þegar sjúkdómur þeirra er' ekki langvarandi' og því skaðar þá lítið
í efnalegu tilliti. Slíkt gera margir félagsmenn sjúkrasamlaga í Dan-
>4'