Eimreiðin - 01.09.1916, Síða 54

210
Styrjöldin og ættjarðarástin.
Eftir GUÐMUND FRIÐJÓNSSON.
Einn góðan veðurdag í fyrra sumar (1914) flaug sú frétt símleiðis, að-
mestöll Norðurálfan væri að fara í bál og brand. Menn og konur
litu upp furðuaugum. Þetta var svo undra-ótrúlegt í raun og veru.
Reyndar var öllum læsum almenningi kunnugt, að stórveldin höfðu
látið ófriðlega í fjáraustri sínum til hers og flota og þá jafnframt í
þeim helvízka rauðablæstri, sem þau höiðu haft með höndum s. 1.
mannsaldur. Það var kunnugt, að Skuld hafði verið að draga saman
hersveitir sínar og vefa í hrafnsvört tjöld sín á meginlandi Evrópu
næsta lengi. En þessi iðja öll saman hafði verið rekin svo »vel og
lengic, án þess að blásið væri allsherjar herblæstri, að lvður landanna
hélt og hugði, að við svo búið mundi sitja enn sem fyrri.
Reyndar var það kunnugt, að djöfull styijaldar og morða lék
lausum hala suður og austur í Balkanlöndum enn eins og áður. Þar
hefir eldurinn logað látlaust nótt og dag — snarkandi bál trúarhaturs
og erfðafjandskapar. Þar var hinn helbleiki hálfmáni blóðs og báls
sjálfgefinn á háalofti, enda þótt friður væri saminn til bráðabirgða.
Glöggskygnir menn þóttust sjá þar í rauða skör ennþá og áttu von
á nýjum óþokka-tíðindum úr þeirri átt.
Og svo ymur í símanum einn sólbjartan sumardag, og flytur
hann þá þessa frétt, sem öllum kom á óvart. Skuld er búin að tjalda
og hasla völl og setja upp merki sitt. Öll álfan er í uppnámi, svo að
herblástur hljómar austan frá Svíþjóð köldu og vestur að háfi.
Ég kom þennan dag í kaupstaðinn, þangað sem síminn liggur,
og heyrði þar þessa örlagaþrungnu, ótrúlegu frétt. Og mér varð,
nærri ósjálfrátt, að spyija: Hvað veldur þessum ósköpum?
Hvert er misklíðarefnið ? Um hvað er barist?
Já, orsökin virtist vera auðfundin: morð ríkiserfingjans í Austurríki
og konu hans.
En gat það verið rétt? — Gat það átt sér stað, að rosknir og
ráðnir stjórnmálamenn létu alla álfuna verða að tárasæ og blóðvelli
vegna þessa svívirðilega morðs?
Eigi mundi það endemi endurbætt verða, þó að sýnu meiri sví-
virðing birtist eftir fyrirskipun stórmenna álfunnar — þeirra, sem stýra
þjóðlöndunum og bera eða eiga og ættu að bera ábyrgð á athöfn-
um morðvélanna.
, Herblásturinn gall um láð og lög, og fylkingarnar sigu saman.
Ogurlegt mannfall gerðist skyndilega. Takmarkalaus sorg varð í heima-
húsum og ómælilegur harmur í einrúmi, sárafar og viðbjóður á vígvöll-
unum, meira en þeir menn geta gert sér í hugarlund, sem fjarri standa
öllum þessum hörmungum. Þessi sársauki nær jafnvel til okkar, sem
sitjum í friði. Og við roðnum af blygðun yfir dýrseðli mannanna og