Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1977, Blaðsíða 21

kringum kringlu
21
í inngangi sínum að ljósprenti Kringlu nefndi Finnur Jónsson
einnig (bls. iv og viii) að stafagerð á Kringlublaðinu væri mjög lík
stafagerð í Konungsbók eddukvæða. Ekki taldi Finnur þó að um
sömu hönd væri að ræða, enda kemur ekki til mála að svo sé. Þrátt
fyrir töluverð skriftarlíkindi er margt frábrugðið í stafagerð, og staf-
setning Konungsbókar eddukvæða er í ýmsum greinum frábrugðin
og þó einkum miklum mun óreglulegri en stafsetning á Kringlublað-
inu og hjá A-hendi Staðarhólsbókar.
Sá sem þetta skrifar taldi í fyrirlestri í Félagi íslenskra fræða 1967
trúlegt að hönd Kringlu væri á tveim brotum af einu blaði Maríu
sögu handrits, sem varðveitt eru í Ríkisskjalasafni Norðmanna, NRA
78. Eftir nánari samanburð þykir mér heldur ólíklegt að svo sé. Að
vísu er stafagerð mjög lík og stafsetning að töluverðu leyti, en ýmislegt
ber þó á milli. Til dæmis má taka að oA:-band Kringlu og A-handar
Staðarhólsbókar er af £-gerð, en einlægt án þverstriks; svipað band er
ríkjandi í NRA 78, en þar er einnig algengt oA:-band með þverstriki,
sem er yngra. Engilsaxneskt v er algengt hjá Kringluskrifara í upphafi
orðs (fyrir ‘v’), en um það er ekki nema eitt dæmi í NRA 78. Fyrir
‘nn’ notar Kringluskrifari oftar n en n með striki yfir, en síðarnefnda
táknbeitingin er nær einráð í NRA 78. Tákn fyrir ‘æ’ og ‘œ’ eru að
nokkru leyti frábrugðin því sem er í Kringlu og Staðarhólsbók, bæði
gerð þeirra og notkun, og sýna glöggt samfall hljóðanna hjá skrifara
Maríu sögu. Ekki skal farið út í frekari samanburð hér, en sé NRA 78
þrátt fyrir allt með sömu hendi og Kringlublaðið og hluti Staðarhóls-
bókar, þá hlýtur Maríu sögu blaðið að vera æði-miklu yngra en hin
handritin tvö.
Að lokum skal hér vikið að einu handriti enn, sem líklega er að
hluta með hendi Kringluskrifara, þó ekki hafi verið eftir því tekið
svo að mér sé kunnugt. Það er Konungsbók Grágásar, GkS 1157 fol.
Það handrit er með tveim höndum A og B, og með síðarnefndu
hendinni er meginhluti handritsins frá og með 14. blaði og allt til
loka. Samanburður á fáeinum köflum Grágásar með B-hendi Kon-
ungsbókar og A-hendi Staðarhólsbókar bendir eindregið til sameigin-
legs skrifara, og af yfirliti í bók Gustafs Lindblad, Studier i Codex
Regius av Áldre Eddan (bls. 312) má sjá að stafsetning er í megin-
atriðum hin sama. Sá munur á skriftinni sem mest stingur í augu er
að d með beinum legg, sem rétt bregður fyrir á stöku stað í Staðar-
hólsbók og Kringlu (einu sinni), er drjúgum algengara a. m. k. sums