Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1977, Page 57

HALLDÓRS HERMANNSSONAR OG SIGURÐAR NORDALS
57
kultur“, hún er ágæt“. Hann minnist á handritamálið, er honum
finnst vera orðið að pólitísku æsingamáli. Hann deilir enn á hug-
myndina um sérstakt Árnasafnshús á Islandi, en þykir þó kastað tóll-
unum, þegar hann ,,las í New York Times 2. ág., að nú ætti að fara
að gefa út frímerki í áróðursskyni um þetta og eigi með því að kúga
Dani til að láta af hendi handritin“. Halldóri finnst þetta vera „brot
á „comitas inter gentes“ [kurteisi í samskiptum þjóða], svo að þú
ættir að hindra það, ef þú getur“.
I bréfslok segir hann, að Kristján Karlsson hafi látið af bókavarðar-
starfinu, en komið Jóhanni Hannessyni að í staðinn og sé hann nú
tekinn til óspilltra málanna. „Sjálfur er ég orðinn næsta ónýtur til
vinnu, þó ég stundum fái dálítil vinnuköst, en það bagar mig, að
mér er svo erfitt um gang. Mér hefði þótt gaman að skreppa yfir
hafið, en það er ómögulegt, verð að bíða þangað til ég sjálfur fæ
vængi.“
Sigurður svaraði bréfi Halldórs 5. júní 1954, kvaðst hafa verið
„að doka við og sjá, hvort eitthvað gerðist ekki í handritamálinu,
sem í frásögur væri færandi. Og sjá, nú er það orðið, en samt á annan
hátt en ég hafði vonazt eftir.“
Áður en birt verður hér framhald bréfs Sigurðar, skal rifjaður
upp kafli úr riti Einars Ólafs Sveinssonar um handritamálið, Reykja-
vík 1959 (23.-24. bls), þá er hann hefur greint frá álitsgerð dönsku
nefndarinnar, er lauk störfum 1951:
„Nú leið rúmt ár. Það verður að fullyrða, að margir danskir
stjórnmálamenn hafi viljað leysa málið, þeirra á meðal þáverandi for-
sætisráðherra Hans Hedtoft og menntamálaráðherra Julius Bomholt.
En þá gerðist það skyndilega, 5. marz 1954, að danska blaðið Poli-
tiken birti „bráðabirgðatillögur" („skitsemæssigt forslag“) dönsku
stjórnarinnar um lausn þess. Það var óheppilegt, að málið kom þannig
fram á þessu stigi; menntamálaráðherra Islands, Bjarni Benediktsson,
hafði varað við þessum tillögum, en hvatt til þess, að Danir öfluðu
sér glöggrar vitneskju um afstöðu Islendinga. Samkvæmt tillögunum
skyldu íslenzku handritin vera sameign Dana og íslendinga. Tveim
vísindastofnunum skyldi komið á fót, annarri í Reykjavík, hinni í
Kaupmannahöfn, sem hvor hefði sína stjórn, en sameiginlega yfir-
stjórn hefðu þær báðar. Handritunum skyldi skipt eftir efni milli
stofnananna, þannig að það, sem helzt varðaði ísland, skyldi vera á
íslandi, en það, sem varðaði önnur Norðurlönd, skyldi vera í Kaup-
mannahöfn. Ljósmyndir skyldi gera af öllum handritunum, þannig