Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1977, Qupperneq 81

UM FÓLKSFIÖLLDA Á SUDURLANDE ... 1781
81
[§• 18.]
Þar [..............]ast 1 af 43, á Landsbygdenne 1 af 38 enn i
[...........]ann þad ad álítast f’jafnadartal. Her ad framan (§. 12.
N) eru og dauder á Sudurlande öll[u] [þa]u 10 ár 1 af 36, enn minst
I af 39. Hvaraf sest ad daudra Tala er her eige minne enn medalmáta.
Almennast reiknast ad móte 10 daudum40 skule fædast 12. Sú Regla
helldst þvinær á fyrrgreindum 10 árum, so, ad þau fyrre 5 árenn eru
freklega 12, enn þau 5 seirne árenn nockud meir enn 11 og öll árenn
til saman nær 12 enn ll41 (§. 12. N.) Á árunum 1761 til 1768 voru
dauder optast til fæddra eins og 10 til 14, var sú Fólks Fiölgun miklu
meire enn sidar so sem náttúrlegt er af þeim Rökum er eg §. 17 tilfærde.
§■ 19.
Á Sudurlande hafa i áduráminst 10 ár giptst 2 Manneskiur af 135
Lifendra (§. 12. O.) Þó nú giptinga Fiöllde se síst vid Tölu eda Regla
bundenn, þar þær kann so marg[........................] eige úr H[....
..........]d 2 Manneskiur eda 1 [,.]r [giptest?] a[f] 140 eda færre. J
Englande seger King ad ein Hión giptest af 141 Lifendra, enn þad
mun allt oflited tilteked; Short42 reiknar þar 1 Hión gipt af 116 og er
þad liklegra, hellst þar Engelsker eru miög i Sióferdum, enn43 gipt-
íngar eru hiá þvilikum þiódum miklu fleire enn ad Fólkstölu (24). J
Skálhollts Stifte giptust 1764 ein Hión af 96, og þvi nær sem var
Hardærunum, 1754 til 7 enn þó ad þeim afstödnum, þvi fleire giptust,
enn færre sidan (§. 17.). Þetta ad so eda so marger af eins Lands
Jnnbyggiurum giptast, kalla Menn Landsens, edur almennings Friófseme,
enn ad so eda so [marger] fædast [...............]ande kalla M[enn]
Hióna[..........] Friófseme. Þá fyrre finna menn med ad deila Tölu
allra Lifendra i einu Lande med þeim sem á tilt[e]knum Tima
inngánga Hiónaband, enn þá sidare med ad deila Tölu þeirra fæddu
med Tale nýgiptra; Þó kann eige blómgan Fólksens giörsamlega
ad siást, nema af hvörutveggiu þessare Friófseme til saman (in ratione
composita). Enn nú er hin þridia Slags, er kallast má Jardar Frióf-
(24) Til dæmes: J Norege hiá Lidandisnese seger Pontoppidan (Norges Naturlige Histor:
2 Deel 10 Cap:) ad flestar Konur eige 5 a 6 Menn. J Englande i Candy Island er
geted um þann Mann sem hafe vered 25 sinnum giptur, og Son hanns sem átte
sina 14du Konu hálf fertugur.
Gadd Swenska Landskötselen 1 Del. S. 223.
40 Breytt úr ,,fæddum“.
II Breytt úr „midt á mille ll1/2 og 12“.
42 Breytt úr „því Short“.
42 Breytt úr „og eru“.