Morgunblaðið - 31.03.2001, Blaðsíða 43

auðvitað að snúa sér að því verkefni
að skoða tilgang þessara tolla. Það
er verið að leggja á ofurtolla þegar
þetta íslenska grænmeti er ekki til.
Það er verið að skattleggja ís-
lenska neytendur alveg stórkost-
lega með þessu fyrirkomulagi. Ég
get t.d.
nefnt að það er einn aðili á Íslandi
sem ræktar sveppi. Það þykir hins
vegar sjálfsagt mál að íslenskir
skattgreiðendur greiði tugi milljóna
í verndartolla til að vernda hags-
muni þessa eina manns,“ sagði
Finnur.
„Einnig er vert að hafa í huga að
íslenskri garðyrkju er enginn greiði
gerður með þessum verndartollum.
Tollarnir hækka verð og draga úr
neyslu á þessum vörum. Því miður
líta Íslendingar á grænmeti sem
munaðarvöru, þar sem verðið er of
hátt. Það skýrir að hluta þá stað-
reynd að Íslendingar eru eftirbátar
nágrannaþjóða í neyslu grænmetis.
Íslenskir garðyrkjubændur fram-
leiða góða vöru, sem íslenskir neyt-
endur kjósa fram yfir þá innfluttu.
Með lægra verði stækkar þessi
markaður fljótt, sem ættu að vera
meginhagsmunir garðyrkjubænda
á Íslandi.“
Finnur sagðist ekki óttast rann-
sókn Samkeppnisstofnunar á verð-
myndun á papriku. Raunar hefði
Hagkaup þegar afhent blaðamanni
Morgunblaðsins sundurliðaðan
verðútreikning.
Sveinn Sigurbergsson, verslunar-
stjóri í Fjarðarkaupum, kvaðst vera
nokkuð undrandi á yfirlýsingum
landbúnaðarráðherra. Hann sagði
að Fjarðarkaup stæðu algerlega
eðlilega að verðlagningu á papriku
sem og öðru grænmeti. Það þýddi
ekki að bjóða Íslendingum annað en
fyrsta flokks vöru og innkaupsverð
hennar væri tiltölulega hátt þessar
vikurnar. Verðtollurinn sem land-
búnaðarráðuneytið legði á vöruna
gerði hana hins vegar enn dýrari.
Þessi tollur væri fráleitur, sérstak-
lega í ljósi þess að íslensk paprika
væri ekki til á markaðnum í dag.
Þess má geta að 15. mars sl. gaf
Guðni Ágústsson landbúnaðarráð-
herra út og sendi öllum matvöru-
verslunum reglugerð um úthlutun á
tollkvótum vegna innflutnings á
grænmeti. Reglugerðin er undirrit-
uð af landbúnaðarráðherra sjálfum.
Samkvæmt henni er á tímabilinu 15.
mars til 22. apríl lagður á 30% verð-
toll á innflutta græna papriku. Frá
24. apríl til 29. apríl er verðtollur
hins vegar 15% en hins vegar legðist
á 199 kr. magntollur á hvert kíló af
grænni papriku. Frá 30. apríl til 30.
júní er verðtollurinn 22,5% og 298
kr. magntollur.
Neytendasamtökin
mótmæla háum tollum
Jóhannes Gunnarsson, formaður
Neytendasamtakanna, sagðist vera
mjög óánægður með þá stefnu sem
stjórnvöld hefðu fylgt í þessum mál-
um.
„Þetta er í raun alveg fáránlegt
mál, ekki síst ef höfð er til hliðsjónar
manneldisstefna sem al-
þingismenn hafa sam-
þykkt. Þetta er orðið
löngu úrelt fyrirkomu-
lag og er í raun ekkert
annað en tæknileg við-
skiptahindrun.
Það ber að haga viðskiptum með
grænmeti eins og gert er með aðrar
vörur. Það á að afnema þessa tolla
og kerfið á að láta þetta afskipta-
laust. Menn mega heldur ekki
gleyma því að við erum í þessu máli
að tala um hollustuvöru.“
Jóhannes sagði að þessi umræða
hæfist árlega. Það væri ekkert nýtt í
henni og hún ætti ekki að koma
neinum á óvart. Hann kvaðst fagna
því ef landbúnaðarráðherra væri
núna tilbúinn til að endurskoða
þetta kerfi.
GUÐMUNDUR Marteins-son, framkvæmdastjóriBónuss, segist mjögundrandi á fullyrðingum
sem höfð eru eftir Guðna Ágústs-
syni landbúnaðarráðherra í Morg-
unblaðinu í gær um verðmyndun á
papriku. Guðmundur segist ekki sjá
betur en að Guðni leggi til grund-
vallar orðum sínum verð á spænskri
papriku sem ekki sé lengur til á ís-
lenska markaðnum. Gæði spænsku
paprikunnar séu slík að yfir 30%
vörunnar séu ónýt þegar hún sé
komin til landsins.
Guðni Ágústsson hefur óskað eft-
ir því við Samkeppnisstofnun að
hún rannsaki verðmyndun á grænni
papriku, en hann fullyrti í samtali
við Morgunblaðið að samkvæmt
þeim upplýsingum sem hann hefði
fengið væru aðeins 10% af smásölu-
verði vörunnar tollur. 84–85%
verðsins væri á ábyrgð innflutn-
ingsaðila og smásalans.
Guðmundur sagðist furða sig á
þessum fullyrðingum ráðherrans
vegna þess að samkvæmt lögum
legðist 30% verðtollur á papriku eft-
ir 15. mars. Guðmundur sagði að svo
virtist sem ráðherrann miðaði út-
reikning sinn við spænska papriku,
sem væri þriðja flokks vara sem
ekki væri lengur til á íslenska mark-
aðnum. Hann sagði að gæði
spænskrar papriku væru slík að
þegar hún væri komin til landsins
væru yfir 30% hennar ónýt. Íslensk-
ir neytendur gerðu miklar kröfur og
það væri einfaldlega ekki hægt að
bjóða Íslendingum þessa vöru. Guð-
mundur sagði að sú græna paprika
sem Bónus hefði verið að flytja inn
væri frá Hollandi og kostaði 562 kr.
þegar búið væri að leggja á hana
30% verðtoll. Við bættist síðan virð-
isaukaskattur.
Græn paprika lækkar um
27% milli sendinga
Einar Þór Sverrisson, fram-
kvæmdastjóri Ávaxtahússins, sem
flytur inn ávexti og grænmeti fyrir
Bónus, sagði að menn yrðu að hafa í
huga að íslenskir kaupmenn yrðu að
panta grænmeti eins og papriku frá
meginlandi Evrópu með 10 daga
fyrirvara. Verðið á vörunni réðist al-
farið af framboði og eftirspurn og
væri því ekki það sama frá einum
degi til annars. Hann sagði að verð-
ið hefði t.d. lækkað um 27% frá því
Ávaxtahúsið gerði sín síðustu inn-
kaup.
Einar Þór sagði að svo virtist sem
landbúnaðarráðuneytið hefði kosið
að taka verð á spænskri papriku til
viðmiðunar, sem væri 3. flokks
paprika sem hætt væri að flytja inn
til landsins vegna lélegra gæða. Þar
að auki væri ráðuneytið með algjör-
lega óraunhæft verð á flutnings-
kostnaði. Það kostaði 70–80 kr. að
flytja ferska papriku til landsins
með flugi en ráðuneytið miðaði við
30–40 kr.
Einar sagði að menn yrðu að gera
sér grein fyrir að paprika væri við-
kvæm vara sem hefði lítið geymslu-
þol. Innkaupsverðið væri mjög
breytileg og væri algjörlega háð
framboði og eftirspurn. Hann sagði
t.d. hugsanlegt að innkaupsverðið á
hollenskri papriku ætti eftir að
hækka á ný þegar spænska papr-
ikan kláraðist á markaðnum og eft-
irspurnin eftir hollenskri papriku
ykist.
Guðmundur sagðist hafa vissan
skilning á aðstöðu garðyrkjubænda.
Þeir legðu sig fram um að framleiða
góða vöru en væru í samkeppni við
niðurgreitt grænmeti frá Evrópu-
sambandinu. En það gæti ekki verið
hagstætt fyrir bændur að starfa eft-
ir gildandi tollalögum. Hann sagði
miklu eðilegra að stjórnvöld leituðu
annarra leiða til að styðja garð-
yrkjubændur. T.d. hlyti að koma til
greina að taka upp beingreiðslur til
garðyrkjubænda líkt og kúa- og
sauðfjárbændur fengju. Eins hlyti
að koma til greina að ríkið niður-
greiddi raforku til garðyrkjubænda.
Núverandi fyrirkomulag væri hins
vegar ekki í samræmi við nútíma-
viðskiptahætti.
Tekur mið af lélegustu
paprikunni sem er að hverfa
Finnur Árnason, framkvæmda-
stjóri Hagkaups, sagðist telja mál-
flutning landbúnaðarráðherra í
þessu máli fráleitan. Hann sagði að
svo virtist að ráðuneytið tæki við-
mið í lélegustu og ódýrustu papr-
ikunni á markaðnum, sem væri þar
að auki að detta úr sölu. Innkaups-
verð á hollensku paprikunni, sem
verið væri að flytja til landsins, væri
tvöfalt hærra en á þessari spænsku
papriku sem ráðuneytið virtist miða
útreikning sinn við.
„Í fyrsta lagi er land-
búnaðarráðuneytið í
þessu máli að gefa út yf-
irlýsingar án þess að
leita sér upplýsinga.
Í öðru lagi tel ég að opinberir
starfsmenn eins og Ólafur Friðriks-
son, skrifstofustjóri í landbúnaðar-
ráðuneytinu, beri talsverða ábyrgð,
en hann er að setja fram fullyrðing-
ar sem verða til þess að ráðherra
hótar okkur Samkeppnisstofnun.
Það er eins og búið sé að dæma okk-
ur áður en menn fara að kynna sér
málið.
Við höfum hins vegar ekkert að
fela. Við getum lagt alla pappíra á
borðið og þannig sýnt fram á að
ráðuneytið fer með rangt mál.
Landbúnaðarráðuneytið ætti
Kaupmenn segjast standa eðlilega að verðlagningu
Telja málflutning
ráðherra fráleitan
Guðni Ágústsson gaf 15. mars sl. út reglugerð sem
m.a. felur í sér 30% verðtoll og 199–298 kr. magntoll
á græna papriku. Framkvæmdastjórar Hagkaups
og Bónuss furða sig á málflutningi ráðherrans og
segja hann miða útreikning sinn við spænska papr-
iku sem ekki sé til á markaðnum á Íslandi.


  
 
  

 !"
#$%&$'(
)*+
,  
-
,
""
'
%& %-./

0-./
&.&  '
%& %&
 12
- 0

 12
-%& !"#$
"!
%&"$
"$
$"!
#%"
$" !'"%
!&"% #&"'!
$"'$ !#"#
"%% &"'&
!!"! !&"$
$" &!#"
&$" %&"#
&"&' %$"&
$"%% ("'
'"# '"#
%%"$$ %%"$$
)
*+,-, .
/0 
1  21
3
'()%%
  * + 
,  
%
''-, ./   .*0 1.
%%
%./  
, 

,# #
Íslendingar
vilja aðeins
það besta
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. MARS 2001 43
javík. Þar
rgar litlar
og skart-
una hefur
um, þrátt
ar, og má
meðal ann-
yðja hver
sama stað,
r annarri
r ýta und-
að versl-
m tiltæk-
n nái að
narstaður
sínu sem
ands enn
i Jakob.
kið flutn-
nnur mál
ð afgreidd
du erindi
ðardóttur,
g Ingvars
á skýrslu
n um áhrif
a, en þau
ðs- og út-
rðir
ur
gði Ragn-
jóðfélagið
og örum
að byggja
pavogi og
mörg fyr-
fa að velja
era áfram
a jafnvel
tséð með
ndi hafa á
ljóst væri
uðborgar-
ust keppt
tum sem
því að að-
lagast breyttum tímum og tileinka
sér ný vinnubrögð myndu fyrirtæk-
in geta haft bolmagn í þessa sam-
keppni. Þær vinnuaðferðir sem
hefðu dugað fyrir 10 eða 20 árum
dygðu ekki í dag og af þeim sökum
þyrftu eigendur að horfast í augu við
að þeir kæmust ekki hjá því að að-
lagast og markaðsvæðast.
„Miðbærinn hefur í gegnum tíðina
verið einn öflugasti verslunarkjarni
landsins,“ sagði Ragnheiður. „Velt-
an hefur aukist töluvert hjá flestum
verslunum þrátt fyrir spennu á
vinnumarkaði og háa vexti sem sett
hafa svip sinn á gengi krónunnar. Til
þess að halda áfram á sömu braut
þarf að huga að ýmsum hlutum, þar
á meðal velta því fyrir sér hvað muni
gerast þegar ný verslunarmiðstöð
opnar í Smáralindinni.“ Og síðan
lauk hún máli sínu með því að varpa
fram þeirri spurningu, hvort í raun
væri þörf fyrir enn eina verslunar-
miðstöð í þessu litla þjóðfélagi.
Kristín Sævarsdóttir og Ingvar
Baldursson kynntu að þessu loknu
niðurstöður rannsóknarinnar um
áhrif Smáralindar á mið-
borgina og gerðu það
með því að bera saman
styrkleika, veikleika,
ógnanir og tækifæri mið-
bæjarins annars vegar
og Smáralindar hins vegar.
Styrkleikar og veikleikar
miðbæjar og Smáralindar
Styrkleika miðbæjarins töldu þau
m.a. vera þá, að fólk gæti verið þar
utandyra á sumrin, þar sem saga
þjóðarinnar væri við hvert fótmál, í
bland við kaffihúsamenningu og
veitingastaði, listasöfn og gallerí.
Þar settu líka erlendir ferðamenn
svip sinn á mannlífið, að því
ógleymdu að rúnturinn lægi þar um
götur. Styrkur Smáralindar fælist
hins vegar í mildu veðurfari árið um
kring, afþreyingu, fjölda verslana,
heilsugæslu innan seilingar, auk
þess sem þar væri að finna land-
fræðilega miðju höfuðborgarsvæðis-
ins, nýtískulegt húsnæði og nálægð
fyrirtækja.
Veikleikar miðbæjarins væru
óstöðugt veðurfar, skortur á bíla-
stæðum, vegalengdir, allt of margir
„súlustaðir“, fáir íbúar í grenndinni,
skortur á afþreyingu fyrir ungt fólk,
auk þess sem lítið væri þar af ný-
byggingum. Veikleikar Smáralindar
fælust mögulega í hávaða og loft-
leysi, mannmergð, miklum stofn-
kostnaði, mun hærra leiguverði en í
miðbænum og auk þess væri enga
lágvöruverðsmatvöruverslun, í ætt
við Bónus eða Nettó, þar að finna og
bílastæði væru öll utanhúss.
Um ógnanir sem sæktu að mið-
bænum nefndu þremenningarnir
flótta kaupmanna úr miðbænum,
hann væri ekki lengur landfræðilega
miðsvæðis, ungt fólk færi í verslun-
armiðstöðvar. Ógnanir sem steðjuðu
að Smáralind væru hár rekstrar-
kostnaður, hugsanleg verslunarmið-
stöð í Mosfellsbæ og að lokum væri
óvíst að gatnakerfi Kópavogs næði
að anna þeirri auknu umferð sem
yrði við tilkomu Smáralindar.
Tækifæri miðbæjarins lægju m.a.
í nýtingu Hljómskálagarðsins, fleiri
bílastæðahúsum, skýli yfir hluta
Laugavegar, betri gluggaútstilling-
um og bættari samgöngum til mið-
bæjarins. Tækifæri Smáralindar
fælust í því, að þar væri komið fram-
tíðarmiðsvæði, markhópur væri
breiður, unglingar virtust frekar
leita í verslunarklasa auk þess sem
nágrannabæir væru í vexti.
Framannefnd atriði drógu þre-
menningarnir svo saman í eftirfar-
andi þætti og var þar að auki byggt á
mjög svo óformlegri könnun þeirra
sem gerð var meðal 80 einstaklinga
á aldrinum 15-67 ára:
 Yngra fólk sækir í Kringluna
 35 ára og eldri fara frekar í
miðbæinn
 Áhorfendur RÚV fara í miðbæinn
 Áhorfendur Stöðvar 2 fara í
Kringluna og ætla í Smáralind
 Ungir sem aldnir horfa á Skjá 1
 Verslunarmiðstöðvar munu lík-
lega tapa á tilkomu Smáralindar
 Búseta hefur áhrif á verslunar-
stað og einnig staðsetning vinnu-
staðar
Björgun 101
Ýmislegt er hægt að gera til að
vinna gegn þessum áhrifum úr
Kópavogi, sögðu Ragnheiður, Krist-
ín og Ingvar og ákváðu að kalla þær
hugmyndir sínar „Björgun 101“.
Skiptust þær í tvennt, annars vegar
skammtímamarkmið og hins vegar
langtímamarkmið.
Skammtímamarkmið til bjargar
eða eflingar miðborginni voru m.a.
þau, að setja á laggirnar Karnival,
annaðhvort um vor eða haust, og ráð-
ast að auki í markhópagreiningu. Þá
mætti opna heimasíðu á Netinu, sem
t.d. myndi heita miðborgin.is eða
laugavegur.is, og til að komast í
samband við unga fólksins væri væn-
legt að róa á mið SMS og VIT með
ýmsum tilboðum og leikjum. Þá
mætti taka upp aukið samstarf við út-
varpsstöðvar og fá götulistamenn til
liðs. Einnig myndi það styrkja
miðbæinn, að rýmka reglur vegna
götusölu.
Langtímamarkmið voru sérhæfing
og samstarf líkra verslana, að fá líf í
Hljómskálagarðinn, að
fjölga skólum í miðbæn-
um, fjölga fyrirtækjum í
miðborginni og leggja
þar áherslu á þekkingar-
fyrirtæki, fjölga ferða-
skrifstofum, en þar er bara ein um
þessar mundir, og koma í veg fyrir
flótta verslana og þjónustuaðila. Þá
mætti byggja skýli yfir hluta Lauga-
vegar, koma á fót íbúðabyggð í
Skuggahverfi og á flugvallarsvæðinu,
hreinsa miðborgina af „súlustöðum“,
tryggja góðar samgöngur og bíla-
stæði og samræma skipulagsmál á
höfuðborgarsvæðinu.
Og að endingu sögðu þremenn-
ingarnir að nauðsynlegt væri að
miðbærinn hefði eitthvert grípandi
slagorð og lögðu til að það yrði: „Sál-
in í Reykjavík býr í miðbænum.“
uga að áhrifum Smáralindar
javík
num
  

 
 
 
 
 
 
 
 
7*%
1 - . ##/ !!!!


0/
"
"
#
"
"
0
+"

#"
#
#
#
"
$
!
+
++"
01.2
01.2
03+ 2
-.2
-342
-132
-1+2
-112
-1.2
-5+2
-,+2
.4   ##/  -
 ##/  Morgunblaðið/RAX
auknu lífi og fjöri í miðbæ Reykjavíkur, ef á að
gert er að taka í notkun á haustdögum.
Unga fólkið
laðast að stór-
mörkuðum