Réttur - 01.07.1928, Síða 66
194 ATHS. MARX VIÐ GOTHASTEFNUSKRÁNA [Rjettur
völl þeirra, hina efnalegu söguskoðun og vísa jeg til
þess. En hafi lesandinn kynt sjer rækilega þær bækur,
sem til eru um Marxismann á íslensku, »Kommúnista-
ávarpið« og »Þróun jafnaðarstefnunnar«, er það allgóð
undirstaða.
Hjer er stefnuskráin birt eins og hún var samþykt,
en ekki frumvarpið, sem Marx gagnrýnir. Höfundar
frumv. og fulltrúar þýska verkalýðsins skildu rök-
semdir Marx ekki betur en svo, að frv. var samþykt
nærri óbreytt. Þar sem veruleg breyting hefir orðið á
formi, er það alstaðar tekið fram í neðánmálsathuga-
semd.
Þegar rætt er um forustumenn jafnaðarstefnunnar,
heyrum vjer tíðast nöfn Marx og Lasalle. En sá er
munurinn á þessum tveimur mönnum, að Marx er hinn
vísindalegi kennifaðir jafnaðarstefnu nútímans um
heim allan, en Lasalle er aðeins einn af merkustu
brautryðjendum verkalýðshreyfingarinnar í Þýska-
landi.
Um þessar mundir voru tvö jafnaðarmannaflokks-
brot í Þýskalandi. Annað þessara flokksbrota taldi Las-
alle læriföður sinn, en hitt þóttist hallast að kenning-
um Marx og Engels. Árið 1875 komu fulltrúar þessara
flokksbrota saman í Gohta og sameinuðust í einn flokk
á grundvelli stefnuskrárinnar, sem hjer er prentuð.
Þegar þetta gerðist var Lasalle dauður fyrir 11 ár-
um. í starfi sínu átti hann við kúgunarvald þýsku her-
valdsstefnunnar að etja. Byltingamaður var hann í
hjarta sínu, en þá var ekki holt að prédika byltingu í
Þýskalandi, enda sagði hann við trúnaðarmenn sína
að »almennur kosningarjettur« þýddi »bylting« í hans
munni. Reyndi hann að safna verkalýðnum um dægur-
kröfur innan takmarka laganna, en ýmislegt 'í þeirri
starfsemi sýnir að hann hefir ekki skilið þá ríkjandi
ástand frá sjónarmiði hinnar vísindalegu jafnaðar-
stefnu. Marxista taldi hann sig, en hefir auðsjáanlega