Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Síða 33

ingu og fyrirsögn enska sjóliðsforingjans Cower Cole.
Hafði hann getið sér góðan orðstír í Krímstríðinu, og
var viðurkenndur hagsýnn sjómaður og áhugamaður
um lausn ýmissa mikilvægra vísindalegi'a viðfangsefna.
Danska turnskipið „Rolf Krake“ var einnig byggt eft-
ir teikningum hans.
Enska bryn-freigátan „The Captain".
„The Captain" var stórt skip eftir mælikvarða þeirra
tíma, 4272 tonn. Það hafði gufuvél og tvær skrúfur,
auk þess var það búið seglum. Brynklæðning skipsins
var 9 þuml. þykk frá borðstokkum og niður á 4 feta
dýpi undir sjávaryfirborði, en smáþynntist er neðar
kom allt ofan í þrjá þumlunga. Það hafði tvo hreyfan-
lega brynturna á þilfari, stærri en nokkru sinni höfðu
verið byggðir áður. Vopnað var það sex mjög stórum
fallbyssum. Báruborð þess reis mjög lágt úr sjó, og
sætti slíkt mikilli gagnrýni. Aftur á móti risu tvær
byggingar hátt yfir þiljur í skut og stefni. Voru þær
tengdar saman með svonefndum stormþiljum, sem lágu
fyrir ofan þök brynturnanna. Það einkennilegasta við
byggingu þessa turnskips, sem virtist svo glæsilegt,
var þó, að auk gufuvélarinnar var það búið óvenjulega
háum siglum með miklum seglaútbúnaði, og seglbúið
eins og freigáta. Allt hlaut þetta að gera skipið óstöð-
ugt í sjó, og margir reyndir sjómenn spáðu því, að fyrr
eða seinna mundi slys af því hljótast.
í byrjum septembermánaðar 1870 lét „The Captain“
út frá Porthsmouth í jómfrúferð sína. Var því skipað í
flotadeild er taldi alls 11 skip, sem sigla skyldu til Mið-
.iarðarhafsins. Öll skipin, 11 að tölu, höfðu samflot og
hélt foringi flotadeildarinnar ræðu yfir þeim á hverj-
um morgni svo sem skylda hans bauð. En svo skeði
það eftir stormharðá éljanótt í Biskayflóa að i flota-
deildinni sáust ekki nema 10 skip. Brátt kom í ljós að
Wð týnda skip var „The Captain." Lét þá flotaforinginn
skipin snúa upp í vindinn og bíða hæg-farans, sem gert
var ráð fyrir að hefði dregist aftur úr vegna óveðursins.
Plotadeildarforinginn hefði alveg eins getað ákveðið
að bíða til dómsdags, því strax næsta morgunn bárust
þær óheillafréttir til brezku flotastjórnarinnar að „The
Captain" hefði hvolft og sokkið með allri áhöfn í Spán-
arhafi. Tíðindin bárust eins og eldur í sinu um gjörvallt
Stóra-Bretland og íbúar þess urðu skelfingu lostnir yfir
óförunum og hinu geysilega manntjóni. Síðan kom í
ljós að fregnirnar af manntjóninu voru nokkuð orðum
auknar. Þó hafði nálega 600 manna, þar á meðal Cower
Cole kapteinn, sem teiknað hafði og séð um byggingu
skipsins, hlotið för inn í eilífðina án einnar selcúndu
fyrirvara. Aðeins átján menn af hinni fjölmennu skips-
höfn, menn sem verið höfðu á þiljum, sluppu lifandi úr
slysinu, og björguðust í einum skipsbátnum til Kap
Finisterra.
Eftir þetta slys var byggingu hinna borðlágu turn-
skipa með háum siglum og miklum seglbúnaði hætt, en
tilraunir hafnar með annað byggingarlag sem betur
hæfði hafskipum. Lág turnskip án seglbúnaðar reyndust
þó hentug til strandvarna enn um skeið. En eftir því,
sem fallbyssurnar urðu kraftmeiri, og þegar einnig
varð að fara að taka tillit til tundurdufla og tundur-
skeyta varð stöðugt að auka styrk brynvarnanna. Var
þá tekið að byggja nýjar tegundir skipa, tegundir sem
stöðugt voru endurbættar og lagaðar eftir þróun sjó-
hernaðarins. Með byggingu þeirra skipa var lokið
bernskudögum bryndrekanna.
„Gjafir eru yður gefnar“.
Októberhefti tímaritsins „Samvinnan", sem gefið er
út af Sambandi íslenzkra Samvinnufélaga, birtir rit-
smið nokkra, sem ber nafnið: „Eftir striðið". Undir rit-
smíðinni eru stafirnir J. J. Að greinarlokum kemst höf-
undur svo að orði:
„Menn hafa all-lengi deilt um hvar séu upptök nú-
verandi dýrtíðar. í útvarpsumræðum, á Alþingi og í
blöðum i höfuðstaðnum er venjulega staðnæmst við
bændur, og fullyrt, að um áramótin 1939—40 hafi þeir
hækkað vörur sínar og rofið frið og grið. En upptökin
eru eldri. Pyrstu daga stríðsins, haustið 1939, hækkuðu
sjómannafélögin kaupið stórvægilega. Ríkisstjórnin og
Eimskipafélag íslands samþylcktu þessa kauphækkun þó
að hún væri óhæfileg. A sama tíma sigldu farmenn
stríðsþjóðanna um höfin með litlum og engum kjara-
bótum. Síðan" hefur þetta haldið áfram á þann hátt,
að skipstjórar hafa fengið á 2. hundrað þúsund kr. í
kaup og kolamokarar á íslenzkum togurum 70 þús. kr.,
auk fæðis."
Ástæðulaust er að rita langt mál um slíkan mál-
flutning sem þennan. Víkingurinn lætur sér nægja að
flytja lesendum sínum ummæli þessi orðrétt, þar sem
sannleiksást og góðvild haldast svo fágætlega i hendur!
I kvikmyndahúsi.
Eftir langa hríð ástaratlota og kossa á léreftinu, hvísl-
aði konan að manni sínum:
Af hverju ert þú aldrei svona góður við mig?
Hann hvíslaði aftur:
Veiztu hvað leikara-skinninu er borgað mikið fyrir
að gera þetta?
Um seinan.
Ég vissi ekki hvað hamingja var fyr en ég gifti míg,
— og þá var það of seint.
VIKINGUR
303