Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Page 55

Finnur Magnússon:
Danmerkurför
á briggskipi ári3 1797
Margro vikna volk í hafi
Höfundur ferðasögu þeirrar, sem prentuð er hér
á eftir, Finnur Magnússon leyndarskjalavörður og
prófessor var fæddur í Skálholti í Biskupstungum
27. ágúst 1781. Foreldrar hans voru Magnús lög-
maður Ólafsson frá Svefneyjum, bróðir Eggerts
skálds og náttúrufræðings, og Ragnheiður Finns-
dóttir biskups Jónssonar. Ólst Finnur Magnússon að
nokkru leyti upp með móðurbróður sínum, Hannesi
biskupi Finnssyni, einhverjum fróðasta manni og
lærðasta sinnar samtíðar á íslandi. Hannes biskup
andaðist árið 1796. Ári eftir lát hans útskrifaðist
Finnur úr heimaskóla frá Geir biskupi Vídalín og
sigldi litlu síðar til háskólanáms. Var hann þá aðeins
16 ára að aldri. Frá þeirri sögulegu siglingpi segir
hann í blöðum þeim, sem hér fara á eftir. Hafði
Finnur tekið sér fari með briggskipi Bjarna kaup-
manns Sívertsens í Hafnarfirði, er hét „De tvende
Söstre“. Það var allstórt kaupfar, 163 lestir og með-
al hinna stærri íslandsfara um þær mundir. Þótt
eigandi skipsins væri íslenzkur, var áhöfn dönsk,
enda var það almenn trú þá, að íslendingar væru
ekki færir um að sigla svo stórum skipum, og yrðu
aldrei til þess hæfir.
Ferðasaga Finns Magnússonar er allmerkileg fyr-
ir margra hluta sakir. Hún er ágætt sýnishorn þess,
hvernig samgöngum var háttað milli íslands og Dan-
merkur fyrir hálfri annari öld, og hvílíkir erfiðleik-
ar gátu mætt farþegum á þeirri leið. Þá er og
skemmtilegur blær á frásögninni og málfar einkenni-
legt, — skilgetið afkvæmi síns tíma. Stafsetningu er
breytt, svo að hún verði engum til trafala við lest-
urinn. Því miður vantar niðurlag dagbókarinnar,
sem hefur týnzt með einhverjum hætti. Finnur hefur
þó sjálfur bætt úr því að nokkru, þvl að árið 1807
jók hann við dagbókarblöðin eftir minni.
Þess skal getið um Finn Magnússon, að hann varð
hinn mesti fræðimaður á norræn vísindi, dvaldist
lengst af í Kaupmannahöfn og hlaut þar háar veg-
tyllur. Prófessor varð hann við háskólann í Kaup-
mannahöfn árið 1815, og flutti þar fyrirlestra um
VÍKINGUR
norræna goðafræði og fornbókmenntir Norðurlanda.
Þá hlaut hann og stöðu í leyndarskjalasafni kon-
ungs og varð forstöðumaður þess árið 1829. f stjórn
Árnasafns sat hann lengi, var meðal stofnenda Hins
íslenzka bókmenntafélags og átti sæti í stjórn Hafn-
ardeildar þess, lengi sem forseti. Enn var Finnur
varaforseti fornfræðafélagsins og átti meginþátt í
störfum þess hinum merkilegu, ásamt forsetanum,
C. C. Rafni. Ritstörf Finns eru geysimikil. Varð
hann frægur víða um lönd fyrir bækur sínar um
norræna fornfræði og útgáfu á ýmsum merkisritum.
Nú er svo komið, að mörgum kenningum Finns hef-
ur verið hrundið af fræðimönnum síðari tíma, er
telja hugmyndaflug hans verið hafa helzt til laus-
beizlað og í því ofvöxtur, saman borið við dóm-
greindina. Allt um það var starf hans merkilegt.
Þess ber að gæta,- að víða var um frumrannsóknir
að ræða, er Finnur hóf fyrstur manna. Og hvað
sem líður sanngildi ýmissa staðhæfinga Finns, verð-
ur það aldrei frá honum tekið, að hann glæddi mjög
áhuga manna víða um lönd á fornum fræðum nor-
rænum.
Finnur Magnússon lézt árið 1847. Hann var hinn
mesti drengskaparmaður í hvívetna, og þótt hann
dveldist mikinn hluta ævi sinnar á erlendri gnind
vildi hann hag og heill fósturjarðar sinnar umfram
alla hluti aðra.
Ferðasaga Finns, sú er hér birtist, ber heitið:
„Fragment (=brot) af dagbók yfir ferð frá Hafnar-
firði til Kaupmannahafnar með briggskipinu „De
tvende Söstre", færðu af skipherra Jens Rasmussen
Præst 1797“.
Ferðasögubrot þetta hefur einu sinni verið prent-
að áður, í Eimreiðinni, III. árg. 1897.
G. G.
Fyrsta vika ferðarinnar.
9. sept. Laugardag. Um morguninn snemma
sigldum við þrír passagerer (þáverandi cand.
juris, nú sýslumaður í Suður-Múlasýslu Theo-
325