Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Page 65

Vertiðina 1944, öfluðu þeir 32 vélbátar, sem
frá Sandgerði réru, samtals 33 500 skippund af
fiski. Verðmæti aflans að innanlandsverði var
8 milljón og 375 þús. kr. Af þessum afla fóru í
frystihúsin í Sandgerði og frystihúsið í Gerðum
í Garði um 10 þús. skippund. Nam það að úi-
flutningsverðmæti 5 millj. 302 þús. kr. Lýsið,
sem úr vertíðarfiskinum fékkst, gerði að út-
flutningsverðmæti 1 millj. 560 þús. kr. Þau 23
þús. skippund, sem flutt voru út ísuð eða söltuð,
námu að útflutningsverðmæti 5 millj. 875 þús.
kr. Hefur því heildarútflutningsverðmæti afla
þess, sem kom á land í Sandgerði frá því í jan-
úar og þar til í maí 1944, numið hvorki meira
né minna en um 13 millj. kr.
Sjúkraskýlið.
„Margt skeður á sæ“, segir gamalt máltæki,
og hefur það löngum þótt sanni nær. Eitthvað
svipað má eflaust segja um þá staði, þar sem
athafnalíf allt er með miklum hraða og stend-
ur ekki með miklum blóma nema skamman
tíma á ári hverju, þar sem fjöldi manna safn-
ast saman úr ýmsum áttum, leggur á sig vos
og vökur til að grípa gullið meðan það gefst,
og verður oft að búa við misjafna aðbúð fjarri
heimilum sínum. Ef til vill er óvíða meiri þörf
á einhverri aðhlynningu og hjálp í viðlögum en
einmitt þeim stöðum, þar sem þessu líkt stend-
ur á.
í Sandgerði hefur aldrei læknir setið. Hefur
því orðið að leita til Keflavíkur eða Grindavík-
ur þegar til læknis þurfti að grípa. Reyndist
það oft mjög bagalegt, meðan ekki var hægt að
fá gert skaplega við skurð á hendi eða graftar-
bólu á hálsi án þess að standa í læknisvitjun
eða ferðalögum undir læknishendur. Þá var það
ákafiega illt, að sitja ráðalítill uppi ef maður
veiktist skyndilega. Var sjaldan hlaupið á að
koma sjúklingi fyrirvaralaust í sjúkrahús, enda
langan veg að fara, en á hinn bóginn engin leið
að annast fárveika menn í litlum og loftillum
svefnskálum, þar sem fjöldi sjómanna hafðist
við og gekk um á öllum tímum sólarhringsins.
Það var því hið þarfasta verk, er Rauði Kross
íslands hófst handa árið 1937 og reisti í Sand-
gerði ágætt sjúkraskýli. Það er að vísu ekki
stórt, en bætir þó prýðilega úr brýnni þörf. í
húsinu eru tvær vel búnar sjúkrastofur, og geta
legið þar fjórir sjúklingar í einu. Ef nauðsyn
krefur, er hægt að taka við nokkru fleiri sjúkl-
ingum um stundarsakir.
Veturinn 1939—1940 var sjúkraskýlið endur-
bætt allmikið. Þar var þá einnig komið upp
finnsku baði. Hafði tekizt að festa kaup á bað-
ofni og fá hann afhentan fáum dögum áður en
styrjöldin hófst. Hefur bað þetta verið mikið
VÍKINGUR
notað síðan, og þykir sjómönnum það hið mesta
þing. Þá eru og venjuleg steypiböð í húsinu. •
Á hverri vertíð hefur Rauði Krossinn ráðið
vel mennta hjúkrunarkonu til að annast rekst-
ur Sjúkraskýlisins, en læknir frá Keflavík hefur
eftirlit með sjúklingum og framkvæmir meiri
háttar aðgerðir. Nýtur starfsemi þessi mjög
mikilla vinsælda, enda hefur hún bætt úr brýnni
þörf. Áður en Sjúkraskýlið var reist höfðu
hj úkrunarkonur frá Rauða krossinum starfað
um langt skeið á vertíð hverri í Sandgerði.
Menningarstarf.
Eins og gefur að skilja, hafa menn þeir, sem
ráða sig á vetrarvertíð í Sandgerði, oftast nær
nóg að gera, og mega ekki vera að því að sinna
Sjúkraskýli R. K. í. í Sandgerði.
annarlegum hlutum. En þó er það jafnan svo,
að á hverri vertíð koma lengri eða skemmri
tímabil, sem frátök verða, og ekki er á sjó farið.
Þá hafa aðkomumenn að helzt til fáu að hverfa,
sízt af öllu nokkru því, sem einhvers er um vert
og gildi hefur. Þó er það nokkur bót í máli, að til
er „Bókasafn sjómanna í Sandgerði“. Hefur
Valdimar össurarson skólastjóri haft forgöngu
um það mál og séð um safnið. Þessi starfsemi
hefur eflaust gert nokkurt gagn og stytt ýms-
um stundir, þótt full þörf sé að efla safnið og
koma upp lesstofu í sambandi við það. önnur
menningarstarfsemi hefur því miður verið sára-
lítil meðal sjómanna í Sandgerði. Að vísu beitti
Eiríkur prestur Brynjólfsson á Útskálum sér
fyrir stofnun málfundafélags sjómanna, og eru
allmörg ár síðan. Sú starfsemi féll niður og
hefur ekki verið endurvakin. Húsnæðisleysi hef-
ur og tálmað mjög öllum slíkum störfum. Nú
fyrst er verið að ráða bót á þeim annmarka, og
er þess að vænta, að menningarbót verði að.
MiSneshreppur.
Það þykir hlýða að farið sé nokkrum orðum
um hrepp þann, sem Sandgerði tilheyrir, áður en
þáttum þessum lýkur. Miðneshreppur nær yfir
byggðina frá Garðskaga og allt suður á Stafnes.
íbúatala hreppsins er um 570 manns. í kaup-
335