Andvari - 01.01.1955, Page 31

andvari
Nú taka öll húsin að loga
27
miklu betra að deyja með ykkur en lifa eftir.“ Síðan bar hún
sveininn til hvílunnar." (K. 129). Má ekki á milli sjá, hvort frá-
leitara er: ummæli drengsins eða sú athöfn ömmu hans, að láta
honum verða að ósk sinni. Hin sálfræðilega misfella, sem höf-
undurinn gerir sig sekan um, verður fyrst skýranleg, þegar at-
huguð er frásögnin af Gróu húsfreyju og Ingibjörgu Sturlu-
dóttur í anddyrinu á Flugumýri. Hún hljóðar þannig:
„Þær Gróa og Ingibjörg gengu nú út að dyrunum. Gróa bað
Ingibjörgu útgöngu. Það heyrði Kolbeinn grön frændi hennar og
bað hana út ganga til sín. Hún kvaðst eigi það vilja, nema hún
kjöri mann með sér. Kolbeinn kvað eigi það mundu. Gróa bað
hana út ganga, „en eg verð að leita sveinsins, Þorláks, systursonar
míns,“ segir hún . . . Kolbeinn grön hljóp inn í eldinn eftir Ingi-
björgu og bar hana út til kirkju.“ (I, s. 491).
Ljóst má nú vera, að Njáluhöfundur skreytir Bergþóru og
dótturson hennar með hinni sérstæðu hugprýði og tryggð Ingi-
hjargar, en þessi unga brúður var á fjórtánda ári, er Kolbeinn
bar hana nauðuga út úr eldinum frá eiginmanninum, Flalli Giss-
urarsyni. Eins og Ingibjörg neitar Bergþóra að yfirgefa rnann
sinn í greipum dauðans og segir um leið: „Eg var ung gefin
Njáli.“ Einnig kýs drengurinn heldur að deyja en skilja við
ömmu sína og afa. Skýrast nú jafnframt orð Bergþóru: „Þig
skal út bera.“ Þegar þau voru skráð, hefur hugur höfundarins
verið bundinn við Sturlunguummælin: „hljóp inn í eldinn eftir
Ingibjörgu og bar hana út.“ í báðum heimildunum er greint frá
þessum atvikum rétt á eftir yfirlýsingum húsfreyjanna á Flugu-
mýri og Bergþórshvoli: „að eitt skyldi yfir þær ganga báðar“ og
„að eitt skyldi ganga yfir okkur bæði.“ Þegar þessa er gætt, getur
vart leikið á tveim tungum um tengsl frásagnanna.
í þessu sambandi er þó ekki síður merkileg lýsingin af upp-
grefti líkanna á Bergþórshvoli. Gagnstætt Landnámu segir í
Njálu, að þ ar hafi fundizt bein af ellefu mönnum. Er þá Helgi
Njálsson talinn með, en hann hlaut banasár fyrir dyrum úti
eins og Hallur Gissurarson á Flugumýri. í skálarústunum finnast