Andvari - 01.01.1928, Blaðsíða 78

76
Söfnunarsjóðurinn
Andvari
ástæða til að óttast þetta. Hitt er annað mál, að vext-
irnir kunna að lækka. Þegar menn sjá fram á, að ein-
hver fyrirtæki muni borga sig vel, þá vilja menn í þau
ráðast og taka lán til þess, ef á þarf að halda. Sem
stendur eru það tugir milljóna króna, sem Isleudingar
hafa að láni frá útlöndum og þó liggja miklar auðsupp-
sprettur í landinu ónotaðar, af því að fé vantar til að
starfrækja þær. Menn hafa talið, að það muni vera um
milljón hektara hér á landi, sem gera mætti að túni, og
þóit það kunni að vera nokkuð orðum aukið, þá efast
enginn um, að það muni borga sig smám saman að auka
ræktun landsins; og ræktun alls þess, sem hægt væri að
rækta, búpeningur sá, er þá mætti framfleyta, hús og
búsáhöld, mundi kosta mörg hundruð, ef ekki þúsundir
milljóna króna; svo er vatnsaflið; að nota aflið í Þjórsá
einni hefir eftir nákvæmar mælingar verið áætlað, að
kosta mundi 300 milljóna króna, og þó talið ábatavæn-
legt að leggja í þann kostnað; svo eru fiskiveiðarnar,
verzlunin, jarðhitinn‘ o. fl., sem Islendingar standa eins
vel að vígi að nota eins og aðrar þjóðir og enda betur.
Til alls þessa væri nóg verksvið fyrir það ógrynni fjár,
að eg vil ekki nefna það. Þótt ekki borgi sig að leggja
út í eitthvað með þeim háu vöxtum af fé, sem verið
hafa síðan veraldarófriðurinn hófst, þá getur það borgað
sig, þegar vextirnir væru lægri.
Þá hafa nokkurir sagt, að það væri ekki til mikils að
vera að auka þennan söfnunarsjóð, því að þegar hann
væri orðinn svo stór, að eftir miklu væri að slægjast,
þá mundu einhverjir æstir uppreisnarmenn koma og láta
greipar sópa um allt saman. Það væri reyndar aldrei
eftir miklu að slægjast, því að þótt slíkir menn tækju söfn-
unarsjóðinn, þá mundu þeir ná þar í lítið annað fémætt
en skuldabréf með veði í fasteignum víðs vegar um landið,