Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1920, Side 4

242
Dr. Vincent Næser:
[IÐUNN
ísland með hinum nýja, óháða háskóla sínum eigi
eftir að leggja talsvert af mörkum til andlega lífs-
ins í heiminum. ísland er sævi girt á alla vegu. Ut-
an fara þeir beztu og heim snúa aftur margir þeirra,
hlaðnir dýrum fjársjóðum. Þeir flytja heimsmenning-
una heim með sér og sníða hana við hæfi sér eins
og hún blasir við þeirra sálarsjón. Þar eiga nú ekki
lengur neinar grunntækar umbætur eftir dutlungum
erlendra valdhafa að eiga sér stað. Og erlendar fyrir-
myndir, sem ekki eru við hæfi lands og þjóðar, eiga
ekki lengur að koma þar til greina.
Annað land, sem einnig er sævi girt, en nær Ev-
rópu, hefir nú einnig um mörg hundruð ár varð-
veitt norræna siði og anda frjálsborinna manna —-
England!
Og margt er likt með skyldum — íslandi og Eng-
landi. Hvorttveggja landið lögðu víkingar undir sig,
sem aldrei létu bugast; og hvortveggja þjóðin varð
hvor upp á sinn máta að brautryðjendum, — íslend-
ingar í andans heimi, Englendingar á veraldlega svið-
inu. Það sem enskar, franskar, þýzkar og norrænar
bókmentir eiga sögunum og sagnarituninni íslenzku
að þakka, verður ekki tínt né talið. En þær bera
hinum norræna anda, er spenti hafið megingjörðum
sínum og fann leiðina yfir ílatneskjur Rússlands alla
leið til Miklagarðs, órækt vitni.
Nú höfum vér Danir starað nógu lengi á smæð
vora og látið oss það lynda, að frjálsir menn hafa
farið landflótta fyrir erlendu valdi. Nú er tími til
þess kominn, að vér snúum oss til íslands, Noregs,
Svíaríkis, Finnlands, Englands og Ameríku til þess
að finna sjálfa oss að nýju. Og þá ættum vér ekki
að tala svo mjög um þjóðerni vort sem um ákveðið
andlegt jafnvægi, frændsemis-tilfinningu og samhug.
Þetta eru að vísu »óvæg« efni, en þau eru þó einna
þyngst á metunum.