Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1920, Page 14

252 Ágúst H. Bjarnason: [IÐUNN
skaplegan ástríðu-þunga og eldheitar óskir. Það er
því ekki að áslæðulausu, að þetta rit hans nefnist á
dönsku Óskin; því að óskir og eldheit þrá var
meginásinn í sálarlífi Jóhanns. Einhver fiugufótur úr
lífi Jóhanns sjálfs mun og vera fyrir ástamálunum í
Galdra-Lofti. Annars mundi kona sú í leikritinu,
sem mest ber á, Steinunn, ekki hafa á sér þann
veruleikablæ, sem raun er á orðin. Þó skyldi enginn
taka ástamál Lofts og Steinunnar sem sannsögulega
lýsingu á ástamálum höf. Samt sem áður er Loftur
annað og meira enn »en fri Fanlasi((, eins og segir
í formálanum fyrir dönsku útgáfunni. Ég held ég
megi fullyrða, að hann sé að sumu Ieyti andleg
mynd af Jóhanni sjálfum á vissu skeiði lífs hans.
Þetta ættu menn að hafa í huga, er þeir lesa eða
horfa á leikinn. Hann mun þá verða þeim mun
hugðnæmari og margt auðskildara í eðlisfari höf.
sjálfs, ef menn taka vel eftir lýsingu hans á Lofti.
Yrkisefni sitt í Loft sótti Jóhann eins og kunnugt
er i samnefnda þjóðsögu.
Einhver bezt sagða sagan og rammasta í Pjóðsög-
um Jóns Árnasonar, þótt ekki sé hún beint fögur að
efni til, er einmitt sagan af Galdra-Lofti eftir síra
Skúla Gíslason á Stóra-Núpi (sbr. Þjóðsögur I, bls.
583).
Loftur er eitthvert hið voldugasta yrkisefni ís-
lenzkra þjóðsagna, einskonar íslenzkur Faust, sem
aldrei vill láta sér neitt lynda, en stefnir sífelt
hærra og hærra í viðleitni sinni og lífsbaráttu. Hann
vill ekki láta stjóra sig niður í sömu sporum á miðri
leið og gerir sig því sekan í ýmsu misjöfnu, einkum
í kvennamálum. En aðal viðleitni hans er, eins og
sagt var, í því fólgin, að komast hærra og hærra,
öðlast máttinn til þess að sigra alt, jafnvel hið illa
sjálft, og verða bæði góður og voldugur. Sagan ber
þessa ljósastan vott.